Kuzey Sudan’da Nil’in MÖ 1000 civarında iklim değişikliği nedeniyle kalıcı olarak kuruyan bir kanalında bulunan duvarlar.

Mısır ve Sudan’da Nil Nehri boyunca geniş bir taş duvar ağı keşfeden uluslararası bir araştırma ekibi, bu devasa nehir setlerinin Nil Vadisi’nde son derece uzun ömürlü bir hidrolik mühendisliği biçimini ortaya çıkardığını ve antik Nubia ile antik Mısır arasındaki bağlantılara ışık tuttuğunu söylüyor.

British Museum’un Amara West Araştırma Projesi kapsamında Sudan Ulusal Eski Eserler ve Müzeler Kurumu ile işbirliği içinde yürütülen bu çalışmanın bulguları Geoarchaeology dergisinde yayımlandı.

Batı Avustralya Üniversitesi’nden araştırmanın baş yazarı Dr. Matthew Dalton, “Güney Mısır’daki 1. Katarakt ile Sudan’daki 4. Katarakt arasında yaklaşık 1.300 nehir setinin yerini tespit etmek için uydu görüntüleri, drone ve yer araştırmaları ile tarihi kaynakları kullandık.” diyor.

Bu setlerden yüzlercesi şu anda Aswan Yüksek Barajı rezervuarının altına batmış durumda ve 19. yüzyıl gezginlerinin günlüklerine, 200 yıllık bir haritaya ve bazıları 1934’te Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından çekilmiş olanlar da dahil olmak üzere hava fotoğrafları arşivlerinde bulunabiliyor.

Kuzey Sudan’da 20. yüzyıldan kalma bir nehir setinin bitişiğindeki ıslah edilmiş arazide ekinler yetiştiriliyor.

Pek çok nehir seti artık çölde, eski, kurumuş Nil kanallarının içinde bulunuyor. Çalışmanın ortak yazarı Manchester Üniversitesi’nden Profesör Jamie Woodward, “Nil Nehri’nin Sudan’daki kollarının Holosen dönemin başlarında birden fazla kanala sahip olduğunu ve iklim değişikliği nedeniyle nehir akışları azaldığında birçoğunun kuruduğunu biliyoruz.” diyor.

Ekip, bu eski kanallardaki bazı duvarlar üzerinde radyokarbon ve lüminesans tarihlendirme teknikleri kullandı ve 3.000 yıl önce inşa edildiklerini belirledi.

Bu duvarlar, Nil’in yıllık su baskınları sırasında gelen verimli alüvyonları hapsetti ve bu sayede yapay sulama olmaksızın bu ıslah edilmiş arazide mahsuller yetiştirilebiliyordu.

Radyometrik tarihleme, bu tür peyzaj mühendisliğinin ilk olarak bölgenin yerli Nubia toplulukları ve daha sonra eski Mısır devleti tarafından kurulan kasabaların sakinleri tarafından üstlenildiğini gösteriyor.

Nil alüvyonunun kalın birikimlerini gösteren, artık kurumuş bir kanaldaki bir duvarın kazıları.

Dr. Dalton, “Sudan, Nubia’daki çiftçilerle konuştuğumuzda, nehir setlerinin 1970’lere kadar inşa edilmeye devam ettiğini ve bazı duvarların oluşturduğu arazinin bugün hala ekildiğini öğrendik. Bu inanılmaz derecede uzun ömürlü hidrolik teknoloji, 3.000 yılı aşkın bir süredir toplulukların yiyecek yetiştirmesini ve Nubia’nın zorlu arazilerinde başarılı olmasını sağlamada çok önemli bir rol oynadı.” diyor.

Araştırmacılar ayrıca Nil’de, bazıları 5 metre kalınlığa ve 200 metre uzunluğa kadar ulaşan çok daha büyük taş duvarlar belirlediler; bunlar, nehir akışını yönlendirecek ve tehlikeli Nil akıntılarında teknelerin navigasyonuna yardımcı olabilecek setlerdi.

Dr. Dalton, “Bu anıtsal nehir setleri, kaynakların, orduların, insanların ve fikirlerin, Nil boyunca yukarı ve aşağı uzun mesafeli hareketini kolaylaştırarak eski Mısır ve Nubia insanlarını birbirine bağlamaya yardımcı oldu.” diyor.

Amara West Araştırma Projesi Direktörü Dr. Neal Spencer, “Bu çalışma, disiplinler arası araştırmanın, eski Mısır metin kayıtlarındaki doğası gereği önyargılı bilgileri dengeleyerek, Nubia’daki kalıcı gelenekler, teknolojiler ve tarımsal uygulamalar hakkında nasıl içgörü sağlayabileceğini gösteriyor.” diyor.

University of Manchester. 13 Haziran 2023.

Makale: Dalton, M., Spencer, N., Macklin, M. G., Woodward, J. C., & Ryan, P. (2023)

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >