Alandaki ana odayı çevreleyen altı odadan birinde 14 iskelet bulundu. C: C: National Museums Scotland

Altı yan odadan birinde, ikisi kucaklaşıyormuş gibi konumlanmış çocuklar, erkekler, kadınlara ait on dört iskelet bulundu.

Mezarın çapı 15 metreden fazla ve yaklaşık yedi metrelik uzun bir geçitle ulaşılan taş bir yapıyı içeriyor.

Bölgedeki kazılar, İskoçya Ulusal Müzeleri’nde tarihöncesi (Neolitik) kıdemli küratörü Dr. Hugo Anderson- Whymark ve Cardiff Üniversitesi’nde Neolitik arkeoloji profesörü Vicki Cummings tarafından yönetildi.

Anderson- Whymark, üst toprağı kaldırdıklarında “inanılmaz bir heyecan” yaşadıklarını vurguluyor ve ilk aşamada altı hücreyle çevrelenmiş, dikdörtgen bir odaya ve dairesel bir şekle sahip bu mezarın ana hatlarını görebildiklerini söylüyor.

“İç kısım yedi veya sekiz metre gerçekten büyük. Sadece mezarı değil, aynı zamanda in situ haldeki iskeletleri de bulduk.”

Anderson- Whymark, bindirmeli yapının, yükseldikçe daralan hücre odaları oluşturmak için taşların kademeli olarak inşa edilmesini içerdiğini belirtiyor: “Gerçekten bir mühendislik harikası. Mezar, ilk inşa edildiğinde manzarada muazzam bir yapı olmalıydı ve içindeki taş işçiliği de çok etkileyiciydi.”

Bu alan, 18. veya 19. yüzyıllarda düzleştirildiği ve büyük ölçüde hiçbir kayıt olmaksızın tahrip edildiği için şimdiye kadar gözden kaçmıştı.

1896’da bir çiftçinin oğlu tarafından burada yapılan kazılarda duvar izleri ortaya çıkarıldı ve taştan bir topuz ve topun yanı sıra sekiz iskelet keşfedildi. Bu keşifler yerel bir gazetede antika meraklısı James Walls Cursiter tarafından bildirildi. Ancak kendisi bu mezarın harap haldeki bir mezar olduğunu tahmin etti ve yalnızca bir kısmını gördüğü için öneminin veya yaşının farkında değildi.

O zamanlar “odacıklı bir yığın” olarak tanımlanan bu mezardan yalnızca birkaç paragraf bahsedilmişti ve Anderson- Whymark bunu diğer araştırmalar sırasında tesadüfen fark etti. Bu ona siteyi takip etme konusunda ilham verdi. Öğrencilerin ve yerel gönüllülerin yardımıyla, Holm’da üç haftalık bir kazı, önemli bir taş yığınının kanıtını ortaya çıkardı.

Neolitik mezarların çoğu Orkney’deki dikili anıtlar olarak varlığını sürdürüyor, ancak Holm mezarı yeşil alanların altına gömülmüştü.

Anderson-Whymark, “Orkney arkeoloji açısından olağanüstü zengin ama bu kadar küçük çaplı bir kazıda bu büyüklükte bir mezar bulacağımızı hiç beklemiyorduk. Bir zamanlar etkileyici olan bu anıtın neredeyse hiçbir kayıt olmadan kaybolduğunu düşünmek inanılmaz.” diyor.

Cummings, “İyi korunmuş odacıklı mezarlarda bile bu mezar kalıntılarını bulmak inanılmaz derecede nadir ve bu kalıntılar, bu insanların yaşamlarının her yönüne dair yeni anlayışlar sağlayacak.” diyor.

Taşlardan birinin arkasına oyulmuş küçük bir motif (üç çizgi ve diğer çizik izleri) günümüze kadar ulaştı.

DNA analizi ve diğer araştırmalar yoluyla, artık orada gömülü olan bireylerin hepsinin birbiriyle ilişkili olup olmadığını ve bunların, bazıları nesiller veya yüzlerce yıl boyunca kullanılmış olabilecek diğer Orkney mezarlarıyla olan bağlantılarını keşfetme potansiyeli var.

Anderson-Whymar, “Kesinlikle cesetleri diğer cesetlerin üstüne koyuyorlardı, ancak belli bir süre boyunca içeri girmiş gibi görünüyorlar.” diyor.

Mezarın girişi, belki de ana odadaki çeşitli etkinlikler ve törenler için içeri girmelerine izin verecek şekilde bir taş levha ile kapatılmış olabilir.

Söz konusu mezar, yerel toplulukların Orkney’de birkaç yüz yıldır çiftçilik yaptığı MÖ 3.000 yıllarına tarihleniyor. Bu topluluklar sığır yetiştiriciliğine odaklanmışlardı ve binlerce yıl sonra bu alan hâlâ sığırlar için kullanılıyor.

The Guardian. 21 Ekim 2023.

 

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >