Blog
Yeni bir araştırma; genler dillerin çeşitliliğinde her zaman baş rol oynamıyor
Araştırmacılar, her beşinci gen-dililişkisinin bir uyumsuzluk olduğunu ve dünya çapında meydana geldiğini buldular.
www.arkeonews.com
Dünya üzerinde 7.000’den fazla dil konuşulmaktadır. Bu dilsel çeşitlilik, biyolojik özellikler gibi, genler aracılığı ile nesilden nesile aktarılır.
Charles Darwin’in başlangıçta önerdiği gibi, dil ve genler son birkaç bin yılda birlikte evrimleşti mi? Zürih Üniversitesi’nden ve Leipzig’deki (Almanya) Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden disiplinlerarası bir ekip, bu soruyu küresel ölçekte araştırdı.
Araştırmacılar, 295 dil konuşan ve 397 genetik popülasyonu temsil eden yaklaşık 4.000 kişiden genetik bilgi içeren GeLaTo (Genler ve Diller Birlikte) adlı dilsel ve genetik verileri birbirine bağlayan küresel bir veritabanı oluşturdular.
Beş gen dilinden biri dil değişimine işaret ediyor
Araştırmacılar, çalışmalarında, popülasyonların dilbilimsel ve genetik geçmişlerinin ne ölçüde çakıştığını incelediler. İlgilidilleri konuşan insanlar da genetik olarak ilişkili olma eğilimindedir, ancak bu her zaman böyle değildir. “Biyolojik ve dilsel kalıpların farklılaştığı vakalara odaklandık ve bu uyumsuzlukların ne sıklıkta ve nerede meydana geldiğini araştırdık” diyor çalışmayı yöneten ve Max-Planck-Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmacıyken meslektaşlarıyla birlikte başlatan UZH genetikçisi Chiara Barbieri.
Araştırmacılar, her beşinci gen-dililişkisinin bir uyumsuzluk olduğunu ve dünya çapında meydana geldiğini buldular. Bu uyumsuzluklar, insan evriminin tarihi hakkında fikir verebilir. “Bu tür dil değişimlerinin nerede olduğunu öğrendikten sonra, dillerin ve popülasyonların dünyaya nasıl yayıldığını daha iyi yeniden yapılandırabiliriz” diyor Balthasar Bickel, Ulusal Araştırma Yetkinlik Merkezi (NCCR) Gelişen Dil’in direktörü, çalışmayı birlikte denetleyen.
Yerel dile geçiş
Çoğu uyumsuzluk, popülasyonların genetik olarak farklı olan komşu bir popülasyonun diline kaymasından kaynaklanmaktadır. And Dağları’nın tropikal doğu yamaçlarındaki bazı halklar, tipik olarak daha yüksek irtifalarda yaşayan farklı bir genetik profile sahip gruplar tarafından konuşulan bir Quechua deyimi konuşurlar. Namibya’da genetik olarak Bantu ile ilişkili olan Damara halkı, aynı bölgedeki genetik olarak uzak gruplar tarafından konuşulan bir Khoe dili kullanarak iletişim kurarlar. Ve Orta Afrika’da yaşayan bazı avcı-toplayıcılar, komşu Bantu popülasyonlarıyla güçlü bir genetik ilişki olmadan ağırlıklı olarak Bantu dillerini konuşuyorlar.
Buna ek olarak, göçmenlerin yeni evlerinin yerel dilini aldıkları durumlar da vardır. Örneğin, Gürcistan’daki Yahudi nüfusu Güney Kafkasya dilini benimserken, Hindistan’daki Cochin Yahudileri bir Dravid dili konuşuyor. Malta örneği, iki kıta arasındaki bir ada olarak tarihini yansıtmaktadır: Maltalılar Sicilya halkıyla yakından ilişkili olsalar da, çeşitli Türk ve Hint-Avrupa dillerinden etkilenen bir Afroasyatik dil konuşmaktadırlar.
Dilsel kimliklerini korumak
“Görünüşe göre dilinizden vazgeçmek o kadar da zor değil, pratik nedenlerden dolayı,” diyor URPP Evolution in Action: From Genomes to Ecosystems direktörünün son yazarı Kentaro Shimizu. Bununla birlikte, insanların komşularıyla genetik asimilasyona rağmen orijinal dilsel kimliklerini korumaları daha nadirdir. “Örneğin, Macar halkı genetik olarak komşularına benzer, ancak dilleri Sibirya’da konuşulan dillerle ilgilidir.”
Bu, Macarca konuşanları, çoğu insanın Fransızca, Almanca, Hintçe, Farsça, Yunanca ve diğerleri gibi Hint-Avrupa dillerini konuştuğu Avrupa’nın geri kalanı ve Asya’nın bazı bölgelerinden ayırır. Hint-Avrupa sadece kapsamlı bir şekilde çalışılmakla kalmamış, aynı zamanda genetik ve dilsel uyum açısından özellikle yüksek puanlar almıştır. “Bu, gen-dil eşleşmelerinin norm olduğu izlenimini vermiş olabilir, ancak çalışmamız durumun böyle olmadığını gösteriyor” diyor Chiara Barbieri, dil evrimini anlamak için dünyanın dört bir yanındaki popülasyonlardan genetik ve dilsel verileri dahil etmenin önemli olduğunu ekliyor.
Çalışma, Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlandı.
Kapak Fotoğrafı: Dilbilimsel ve genetik benzerliğe genel bakış.
By Leman Atuntaş
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >