Kurşun tablet yirmi yıl önce Vilnius kalelerini keşfederken bulundu. Arkeologlar, en eski ahşap yapılardan bazılarının bulunduğu yeri araştırmak için bir metal detektörü kullanıyorlardı. Bir hazine ya da basit bir balta bulmayı bekliyorlardı ve büyük nesnenin garip gravürlere sahip dikdörtgen bir metal şerit olduğu ortaya çıktığında şaşırdılar.

On dokuz santimetre uzunluğunda, dört santimetre genişliğinde ve neredeyse yarım santimetre kalınlığındaki metal tablet, ahşap bir tabana çivilenmiş olarak bulundu.

Fotoğraf: Palace of the Grand Dukes of Lithuania Museum

Tablet sadece Litvanyalılar değil, yabancı araştırmacıların da ilgisini çekti. Üzerine ne yazılabileceğini bulmaya çalıştılar: Litvanyalılar eski zamanlardan beri bir yazıya sahip olabilirler miydi? Şimdiye kadar eski Litvanya yazısının hiçbir örneği bulunamamıştır. Araştırmacılar hevesle analogları veya benzer sembolleri aradılar ve gizemler büyüdükçe, bunların rastgele karalamalar olmadığı anlaşıldı.

Vilnius’taki Litvanya Büyük Dükleri Sarayı Arkeoloji ve Mimarlık Bölümü başkanı Gintautas Striška, “İşaretler için mantıklı bir açıklama bulmaya çalıştık: tabletin kenarlarında, başlangıç ve bitiş, metnin başlangıcını ve sonunu işaretliyormuş gibi haçlarla işaretlendi” dedi.

“Metin birkaç satırdan oluşuyor. Üst satır iki şekilde yazılmış gibi görünüyor – işaretler ve harfler ve alt satırda çeşitli yazıtlarla birkaç satır daha var” diye ekledi.

“O zamanlar, metnin bir kısmının eski Yunanca yazılmış olabileceğini düşündük. Dilbilimcilerin yardımıyla, bir kısmının ‘Algirdas Basileus’ – yani ‘Kral Algirdas’ olarak çevrilebileceğini gördük” diye ekledi Gintautas Striška.

 

Kurşun plaka muhtemelen Litvanya Büyük Dükü Algirdas’tan bahsediyor. Litvanya Büyük Dükü Algirdas, 1578 çizimi.

“Harfler sadece Yunan harflerine benziyor ve onları oyan bir kişi bir şeyi kaçırmış veya birkaç harfi tek bir harfte birleştirmiş olabilir, bu da kaydın deşifre edilmesini zorlaştırabilir” diye ekledi.

Kurşun tablet, Litvanya’yı 1345’ten 1377’ye kadar yöneten Büyük Dük Algirdas’a atıfta bulunabilir. Striška’ya göre, Bizans imparatoru Basileus olarak bilinir, ancak Algirdas’ın böyle bir unvanı yoktu. 1370 yılında Konstantinopolis Patriği’ne yazdığı bir mektupta kendisinden Basileus olarak bahsetti. Bu, onun Bizans İmparatoru ile karşılaştırılabilir egemen bir hükümdar olduğunu gösterme girişimiydi.

Striška, “Bu nedenle, tablette böyle bir yazıt tamamen makul” dedi. Ancak küçük plak daha fazla sır saklıyor: buluntunun restorasyonu başladığında, plakanın arka tarafında da bir yazı olduğu ortaya çıktı.”
Arkeolog, birçok kelimenin isme benzediğini söylüyor. Daha iyi korunmuş iki satırlık bir kitabe vardır ve burada kazınmış harfler Marem Byoyb olarak okunabilir. Yanındaki diğer birkaç giriş de adlara atıfta bulunabilir.

Gizemli yazıt büyük olasılıkla birden fazla kişi tarafından yazılmıştır. Yumuşak metalden yapılmış daha küçük, biraz farklı görünümlü el oyması harfler alt kısımda yer alırken, titizlikle oyulmuş semboller ve büyük harfler üst kısımda yer almaktadır. Plaka üzerindeki yazıların birkaç dilde kazınmış olması ve okumayı zorlaştırması da mümkündür.

Tablette yazılı olan isimler, bir ticaret anlaşmasındaki katılımcıların imzaları olabilir. Arkeoloğa göre, eğer böyle bir versiyon onaylanırsa, Litvanya’daki tüccarların ilk isimlerinden birine sahip olacağız.

Bilim insanları bir cevap bulamayınca spekülasyon yapmayı bıraktılar ve bu çalışmayı geleceğe bıraktılar.

 

By Leman Altuntaş

 

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >