Blog
‘Kültür Varlýklarýnýn Yaðmalanmamasý Ýçin Enstitü Þart’
‘Kültür Varlýklarýnýn Yaðmalanmamasý Ýçin Enstitü Þart’
AB ’den alýnan yaklaþýk 10 milyon Euro fonla Gaziantep’te Anadolu Arkeoloji Enstitüsü kuruluyor. Geçtiðimiz hafta sonu Büyükþehir Belediye Baþkaný Fatma Þahin Zeugma Müzesi’nde gerçekleþtirilen toplantý ile bunu duyurdu. Toplantýya kazý baþkanlarýnýn ilgisi yoðundu. 3 gün içinde Edirne’den Kars’a kadar pek çok üniversite ve kazý baþkaný toplantýya iþtirak etti. Bilim insanlarýnýn kýsa süredeki bu ilgisinin gerçek sebebi kurulacak enstitünün heyecanýydý.
Toplantýda konuþtuðum akademisyenlerin hemen hepsi enstitünün kurulmasýný önemsediklerini söyledi. Enstitünün sadece Gaziantep ve civarýnda kalmamasý gerektiði, tüm bilimsel kazýlarýn enstitü tarafýndan yönetilmesi düþüncesi hakimdi. Týpký ülkemizdeki diðer yabancý enstitüler gibi. Bir kaç aykýrý fikir vardý. Prof. Dr. Mehmet Özdoðan enstitünün bölgesel kalmasý fikrini öne sürdü. Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün bir model olamayacaðýný savundu. Özdoðan’a göre Alman arkeoloji enstitüsü Almanya Dýþiþleri Bakanlýðý’na baðlý çalýþýyordu. Kurulacak enstitünün bu modele uymasý mümkün deðildi. Yine Özdoðan’a göre enstitü bölgesel kalmalý hatta diðer belediyeler de özenerek kendi enstitülerini kurmalý ve rekabetçi bir ortam oluþmalýydý.
Özdoðan’ýn bu fikrine ben de dahil Arkeoloji Sanat Dergisi Editörü Nezih Baþgelen, Bathonea Kazý Baþkaný Þengül Aydýngün, Allionai’nin sular altýnda kalmamasý için müthiþ çaba sarf eden eski kazý baþkaný Doç. Dr. Ahmet Yaraþ, Karain Maðarasý Kazý Baþkaný Prof. Dr. Iþýn Yalçýnkaya gibi pek çok akademisyen katýlmadý. Çünkü yaklaþýk yarým asýrdýr Türk arkeoloji Enstitüsü’nün kurulma özlemi bir türlü yerine getirilememiþti ve ilk defa bu kadar ciddi boyutta bir giriþim mutlaka deðerlendirilmeliydi. Enstitü tüm bilimsel kazýlarý yönlendiren, bilgi alýþ veriþini saðlayan, kütüphane ve bilimsel yayýnlarý ile arkeolojiye hizmet etmeliydi.
Bu giriþime ön ayak olan Gaziantep Büyükþehir Belediye Baþkaný Fatma Þahin’e nasýl bir enstitü kurmak istediðini sordum. Acaba Baþkan Þahin de belediye bürokratlarýnca idare edilen sadece Antep ve civarýndaki arkeolojik kazýlar ve kültürel mirasa hizmet edecek bir enstitü mü kurmayý düþünüyordu? Þahin bu soruyu þöyle yanýtladý; “Hayýr efendim. Belediyenin iþi bu olmamalý. Ben Türk arkeolojisinin böyle bir ihtiyacý olduðunu duyunca sadece ön ayak olmak istedim. Belediye bu iþten anlamaz. Tüm arkeologlarý 2 ay sonra Gaziantep’te toplayýp bir çalýþtay yapacaðýz. Enstitü nasýl yönetilmeli, hangi faaliyetleri yapmalý bilim insanlarý karar vermeli. Binayý yapar biz kenara çekiliriz. Yönetim biçimi ve faaliyetler bilim dünyasýnýn olmalý.”
Doðru olan da bu. Enstitü bilim insanlarýnýn yönettiði bir kurum olmalý. Kültür ve Turizm Bakanlýðý her yýl yaklaþýk 120 bilimsel kazýya milyonlarca lira kaynak aktarýyor. Bu kaynak bazen siyasi nedenlerle kimine az kimine çok gidiyor. Kazý baþkaný siyasi iktidarýn aleyhine bir tavýr sergilemiþse çoðu zaman o kazýya para bile verilmiyor. Kazý baþkanlarý da kültür varlýklarý yok edilirken bile iktidarýn aleyhine konuþmaktan çekiniyor. Hatta STK baþkanlýðý yapan kazý baþkanlarý ‘kazým elimden alýnýr’, ‘kazýma destek vermezler’ diye kültür varlýklarýnýn yaðmalanmasýna sessiz kalýyor.
Arkeolojik kazýlarý politik arenadan kurtarmak sadece bilime hizmet eder duruma getirmek için Anadolu Arkeoloji Enstitüsü büyük bir þans. Arkeologlar bilimsel kýskançlýklarý, kiþisel çýkar çatýþmalarýný bir kenara býrakýp Fatma Þahin’in çaðrýsýna kulak vermeli. Türk arkeolojisinin geleceði için çalýþtayda en iyi modeli tespit edip, her yýl onlarca yitirdiðimiz kültür varlýðýnýn geleceði için güçlü bir enstitü oluþturmalýlar. Türk arkeolojisinin geleceði sizin elinizde...
Kaynak: http://www.radikal.com.tr/hayat/kultur_varliklarinin_yagmalanmamasi_icin_enstitu_sart-1295782
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >