Blog
3.000 Yýllýk Yalan, Ýnsanlara Nuh’un Gemisini Ýnþa Ettirdi
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorum3.000 Yýllýk Yalan, Ýnsanlara Nuh’un Gemisini Ýnþa Ettirdi
Gýlgamýþ Destaný’nda ‘Nuh’un Gemisi’ hikayesini anlatan 3.000 yýllýk tablet, þimdiye kadar bilinen en eski yalan haber örneði olabilir.
Kutsal kitaplara ilham verdiðine inanýlan 3.000 yýllýk Babil Nuh’un Gemisi hikayesinde sahte haberlerin en erken örneði bulundu. Gýlgamýþ Sel Baskýný hikayesini anlatan kil tablete kazýnmýþ dokuz satýr, çok farklý þekillerde anlaþýlabiliyor.
Ýngiltere’nin önde gelen Babil dili uzmanlarýndan Martin Worthington’a göre, kitleleri ikna etmek için yanlýþ bilgi yaymak, oldukça eski bir uygulama. Worthington, sahte haberlerin en eski kayýtlarýndan birini bulduðunu ve bunun Nuh’un Gemisini inþa etme motivasyonunu belgeleyebileceðini söylüyor.
Martin Worthington’ýn, kelime oyununu analiz eden yeni araþtýrmasý, kendi çýkarýyla ilgilenen Ea adýnda bir Babil tanrýsýnýn aldatýcý dilini ortaya çýkarýyor.
Worthington, 3.000 yýllýk bir kil tabletten, Babil tanrýsý Ea’nýn aç ve kuraklýktan etkilenmiþ insanlarýna, hayvanlarla doldurmak için dev bir gemi (Nuh’un Gemisi) inþa ederlerse gökyüzünün yiyecek býrakacaðýna söz verdiðini keþfetti.
Ancak, Ea’nin kurnaz dili, kendisini bir yalancý olarak konumlandýrmadan, halkýný manipüle etmesine izin verdi.
Cambridge Üniversitesi’nden Dr Worthington, “Ea sahte haber yayarak insanlarý kandýrýyor. Ea, Uta-napishti olarak bilinen Babil Nuh’una, gemiyi inþa etmelerine yardým ederlerse, yiyeceðin gökten yaðmur gibi yaðacaðýna dair halkýna söz vermesini söylüyor.”
Worthington, “Ýnsanlarýn farketmediði þey, Ea’nýn dokuz satýrlýk mesajýnýn bir sýrrý olduðu: Týpký Ýngilizce ‘icecream’ ve “I scream’ gibi, tamamen farklý þekillerde anlaþýlabilecek bir sesler dizisi.” diyor.
Ea’nýn mesajý yiyecek yaðmuru vaat ediyor gibi gözükse de, gizli anlamýnda sel taþkýný hakkýnda uyarýyor.
“‘Nuh’un Gemisi’ inþa edildikten sonra, Uta-napishti ve ailesi gemiye binerler ve birçok hayvan ile birlikte hayatta kalýrlar. Diðer herkes boðulur. Mitolojik bir zamanda geçen bu bölümde, bilgi ve dilin manipülasyonu baþlamýþ. Sahte haberler için þimdiye kadarki en eski örnek bu olabilir.”
Gýlgamýþ sel baskýný hikayesi, 3.000 yýl öncesine dayanan kil tabletlerinden biliniyor.
Dr. Worthington; Babil, Asur ve Sümer dilbilgisi, edebiyatý ve týp alanýnda uzmanlaþmýþ bir Asur bilimci. “Gýlgamýþ sel baskýný hikayesinde Ea’ýn hilesi” adlý yeni kitabýnda, ayný zamanda “kurnaz tanrý” ve “hileli tanrý” olarak da bilinen Ea’nýn sýrrýný araþtýrýyor. Bu araþtýrma, 3.000 yýllýk hikayedeki çeliþkili olarak yorumlanabilecek dokuz satýra odaklanýyor.
Dr Worthington, “Ea’ýn satýrlarý, fonetik olarak ayný olan fakat farklý þekillerde anlaþýlabilen bir kelime oyunu. Yiyecek vaadeden bariz pozitif anlamýnýn yaný sýra, yaklaþmakta olan felaket için uyaran birçok olumsuz anlamý var. Ea, birden fazla eþzamanlý anlamý tek bir söyleme sýkýþtýrabilen bir kelime ustasý.” diyor.
Gýlgamýþ Sel Baskýný hikayesinin bir parçasýný taþýyan British Museum’daki Sel Baskýný Tableti, muhtemelen dünyanýn en ünlü kil tableti ve önemi 1872’de Asurbilimci George Smith tarafýndan ilk keþfedildiðinde küresel bir sansasyon yarattý.
Smith, bu tabletin Ýncil’deki Nuh ve Ark ile ayný hikayeyi anlattýðýný fark etti. Ýncil’dekinden daha fazla tanrý olmasýna ve Babil kahramanýnýn farklý bir isme sahip olmasýna raðmen, iki hikaye de aynýydý; selden önce gemiye bindirilen hayvanlar ve en son yaðmur durduktan sonra kuþlarýn gönderilmesi.
Smith’in keþfinden bu yana, Babil’in sel hikayesini anlatan daha birçok kil tablet gün ýþýðýna çýktý ve akademisyenler, 2000 yýldan beri konuþulmamýþ eski dildeki hikayelerin anlamýný hala analiz ediyor.
Peki neden bir tanrý Gýlgamýþ Seli’nin hikayesinde yalan söylesin?
Dr Worthington, “Babil tanrýlarý, yalnýzca insanlar onlarý besledikleri için hayatta kalýrlar. Eðer insanlýk silinmiþ olsaydý, tanrýlar açlýktan ölürdü. Tanrý Ea, dili manipüle ediyor ve kendi çýkarlarýna hizmet etmesi için insanlarý yanlýþ yönlendiriyor.” diyor.
“‘Ýnsanlarý neden uyarmadýnýz?’ diye sorulursa, bu þekilde yorumlamaya karar verdiklerini ve bunun kendisiyle bir ilgisi olmadýðýný söyleyebilir.”
Babil’deki sel hikayesinde geçen dokuz satýrdan ikisi þöyle:
ina šēr(-)kukkī
ina lilâti ušaznanakkunūši šamūt kibāti
Pozitif anlamý þöyle:
Þafakta kukku kekleri olacak. (Muhtemelen bir çeþit eski ekmek)
Akþam, size buðdaylardan oluþan bir yaðmur yaðdýracak.
Olumsuz anlamý þöyle:
Büyüler vasýtasýyla,
rüzgâr-þeytanlarý aracýlýðýyla, size (buðday taneleri) kalýnlýðýnda yaðmur yaðdýracak
Baþka bir olumsuz anlamý þöyle:
Þafakta, üzerinize karanlýk yaðacak,
(daha sonra) (bu) gece öncesi alacakaranlýkta, (buðday taneleri) kadar kalýn yaðmur yaðacak.
Ek olarak, “Size bolluk yaðacak” satýrý, ayný zamanda “Size bol miktarda yaðmur yaðacak” olarak da okunabiliyor. Araþtýrmacýya göre, Tanrý Ea, “inkâr edilebilirliði” korumanýn bir yolu olarak bunlarý çift anlamda yazmýþtý.
University of Cambridge. 26 Kasým 2019.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >