Blog
Arizona’daki 1200 Yýllýk Topaklar, Çiðneme Tütünü Çýktý
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumArizona’daki 1200 Yýllýk Topaklar, Çiðneme Tütünü Çýktý
Arizona’daki bir maðarada bulunan 1.200 yýllýk lifle sarýlý küçük topaklarýn, yabani tütün içerdiði tespit edildi. Arkeologlar, bunlarýn tarih öncesi Pueblo yerlilerinin tütünü kiþisel kullanýmlarý için çiðnediðini öne süren ilk bilimsel kanýtlar olduðunu söylüyorlar.
Çiðneme tütünü olarak bilinen bu topaklar, Teksas’tan Kaliforniya’ya, güneybatý boyunca, genellikle üzerindeki diþ izleri hala görünebilir bir þekilde bulundu. Ama ne içerdikleri ve ne amaca hizmet ettikleri þimdiye kadar belirsizdi.
Yeni çalýþmalara önderlik eden Crow Canyon Arkeoloji Merkezi’nden Dr. Karen Adams, “Eski insanlarýn bunlarýn içine gerçekten bir takým maddeler koyduklarýný keþfetmeden önce, lif topaklarý olarak pek de heyecan yaratmadýlar.” diyor.
“Ýncelememizden önce yapýlan açýklamalarýn odaðý genelde, eski insanlarýn yiyecek kýtlýðý yaþamalarý sonucunda, belki de az miktarda besin almak için bunlarý kullandýðýydý.
“Bugüne kadar; ‘çay poþeti’, boya topaklarý ve yýkama pedleri gibi çiðneme tütünlerinin kullanýmýyla ilgili bir sürü baþka açýklama da yapýldý.”
Arizona çiðneme tütünleri ilk olarak 1950’lerde, yaklaþýk 1.200 yýl önce uzun bir süre boyunca Eski Pueblolar’dan kalan eserler ile dolu kayalýk bir yerleþim alaný olan Antilop Maðarasý’nýn arkasýnda yer alan bir çöp yýðýnýnda bulundu.
Maðara; oklar, sepet ve tüylü süs eþyalarý gibi zengin materyaller içeriyordu ve araþtýrmacýlara, bazen Virgin Anasazi olarak da adlandýrýlan Pueblo kültürünün erken dönemi hakkýnda eþi görülmemiþ bilgiler verdi.
Ancak, California Eyalet Üniversitesi’nden Keith Johnson ve meslektaþlarý bunlarý inceleyene kadar, yarým yüzyýl boyunca müze deposunda sürünüp durdular ve üzerlerinde hiç çalýþma yapýlmadý.
Johnson, 1960’da UCLA’nýn Fowler Kültür Tarihi Müzesi için Antilop Maðarasý’ndan çýkan eserleri kataloglarken, çiðneme tütünleriyle ilgili notlar aldýðýný da hatýrladý.
“O zaman bile bunlardan bazýlarýnýn tütün içerebileceðini düþündük ve bunu kataloglara kaydettik.”
“50 yýldan fazla bir süre sonra, Antilop Maðarasý’ndaki malzemeler üzerinde daha geniþ bir çalýþmanýn parçasý olarak boþluklarý tanýmlamaya ve analiz etmeye baþladýðýmda, koleksiyondaki çoðunun küçük bitki parçalarý içerdiðini buldum.
“Botanikçi deðilim, bu yüzden yardým için Karen’a danýþtým.”
Maðaradan toplam 345 çiðneme tütünü çýkarýldý, bunlardan biri dýþýnda hepsi eski bir çöp yýðýnýnda bulundu.
Bu bulgu, arkeologlarýn, çiðneme tütünlerinin törensel amaçlarla deðil, maðara sakinleri tarafýndan resmi olmayan bir þekilde kullanýldýðýný düþünmelerine sebep oldu.
Ne içerdiklerini ve nasýl yapýldýklarýný belirlemek için, ekip ilk önce çiðneme tütünlerinin 30’undaki bitki materyalini analiz etti ve Arizona Üniversitesi Herbaryum’unda kataloglanan yabani bitki örnekleri ile karþýlaþtýrdý.
Gövde, yaprak, tohum ve diðer kýsýmlarýn anatomisine dayanarak, bu bitkilerin 30’undan 27’si, Nicotiana olarak bilinen yabani tütün bitkilerinin cinsine uyuyordu.
Sonuçlarý daha da detaylandýrmak için Davis’teki California Üniversitesi’nden Dr. Terry Murphy daha sonra bir dizi çiðneme tütünü üzerinde DNA testleri yaptý.
Önce 10 numunenin lifli kapaklarýný analiz etti ve bunlarý avize aðacý (yukka) yapraklarýndan yapýldýðýný tespit etti.
Daha sonra, baþka 6 adet çiðneme tütünü ile ilgili yapýlan bir çalýþmada sonuçlar, içeriklerinin özellikle maðara çevresindeki alanda yetiþen yabani tütün türü olan Nicotiana attenuata veya “coyote tütünü” olduðunu gösterdi.
Journal of Field Archeology’de bulgularýný yayýnlayan ekip, kanýtlarýnýn, Eski Pueblolar’ýn, çiðneme tütünlerinin modern eþinin kullanýmýna benzer bir þekilde uyarýcý olarak güçlü etkisi olan yabani tütünü almasý için basit bir yol olduðunu öne sürdüðünü yazdý.
“Yüzlerce yýl boyunca Antilop Maðarasý’nda yaþayan kiþilerin yabani tütün içeren avize aðacý yapraklarýný öncelikle zevk ve uyarýcý etkisi için emdiklerine ve/veya çiðnediklerine inanýyoruz.” diyorlar.
“Týpký günümüzün dünyasýnda kullanýlan dumansýz tütün gibi, çiðnenerek alýnan tütün baðýmlýlýk yapmýþ, ve Antilop Maðarasý’nda düzenli olarak kullanýlmýþ olabilir.”
Adams, ekibinin yöntemlerinin, onlarca yýldýr sadece bir spekülasyon konusu olan bir konuya bilimsel açýklýk getirdiðini söylüyor.
Bu çalýþma, Güneybatý’daki eski bitki materyallerinin tanýmlanmasýnda moleküler biyoloji yaklaþýmýný ilk kullananlardan biri.
“Yani, aslýnda, bildiklerimizi nasýl bildiðimize dair kanýt saðladýk.”
“Bu tekrarlanabilir olma açýsýndan bilimseldir. Ve biz, çiðneme tütününün anlatmasý gereken hikayeleri belki de hafife aldýðýmýzý ya da fazla deðer göstermediðimizi gösteren bir bakýþ açýsý getirdik.”
Yine de Adams, ekibinin, Antilop Maðarasýnda keþfedilen çiðneme tütünlerinin yüzde 10’undan daha azýný test ettiðini ve test edilenlerden ikisinin belirlenemeyen bitki materyali içerdiðini belirtiyor.
Kýsacasý, bu küçük lifli topaklar, Virgin Anasazi’nin yaþamlara dair daha fazla yeni ipucu verebilir.
Adams, “Antilop Maðarasý’ndaki, ya da baþka bir yerdeki tüm tütünlerin ayný olacaðýný ima etmiyoruz.” diyor.
“Müzeler içinde sergilenen yüzlerce çiðneme tütünlerinde baþka ne tür þaþýrtýcý kalýntýlar olabileceðini kim bilebilir?”
Western Digs. 3 Aðustos 2015.
Makale: Adams, K. R., Johnson, K. L., & Murphy, T. M. (2015). Prehistoric Puebloan yucca (Yucca) quids with wild tobacco (Nicotiana) contents: Molecular and morphological evidence from Antelope Cave, northwestern Arizona. Journal of Field Archaeology, 40(3), 310-324.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >