Blog
2025 Mayıs Ayında Öne Çıkan 10 Arkeoloji Haberi
Kaçırmış olanlar için Mayıs ayında Türkiye’de ve dünyada dikkat çeken arkeolojik keşifleri bu listede derledik.
www.arkeofili.com
10- Sular Altında 140.000 Yıllık Homo erectus Kalıntıları
Java kıyılarındaki kum taramaları sırasında, aralarında Homo erectus’a ait kafatası parçalarının da olduğu 6.000’den fazla kemik bulundu.
Günümüzde Java ve Madura arasındaki boğaz olan Sundaland bölgesinde bulunan birçok türe ait kemik örnekleri. C: Quartenary Environments and Humans
Homo erectus ve diğer hayvanlar, bugün deniz tarafından yutulmuş olan topraklarda yaşamıştı. Buluntular, erken dönem insanların Endonezya adalarında izole oldukları fikrini çürütüyor ve alçak alanlar kuru olduğunda genellikle birbirlerine bağlı olduklarını gösteriyor.
9- HIV ile Savaşan Mutasyon Karadeniz’de Ortaya Çıkmış
HIV’e karşı koruma sağlayan genetik mutasyon, büyük bir ihtimalle 9.000 yıl önce Karadeniz’de yaşayan birinde çıkmış.
HIV virüsü. C: Pixabay
Modern bilim, insan genomundaki binlerce yıllık bir iz sayesinde HIV’e karşı direnç geliştiren genetik mutasyonun şaşırtıcı kökenini ortaya çıkardı. Yeni bir araştırmaya göre, bugün bazı insanlarda HIV’e karşı bağışıklık sağlayan CCR5 delta 32 adlı mutasyon, yaklaşık 9.000 yıl önce Karadeniz yakınlarında yaşamış bir bireyde ortaya çıkmış olabilir.
8- Neandertaller 80.000 Yıl Önce Kemik Mızrak Ucu Yapmış
Rusya’da bulunan, şimdiye kadar bilinen en eski kemik mızrak ucunun Neandertaller tarafından yapılmış olduğu belirlendi.
1 – uçta ısıdan kaynaklanan türden kırmızı-kahverengi alanlar; 2 – katran kalıntısının yeri. C: Liubov V. Golovanova et al. 2025.
Araştırma ekibi, spektroskopi, bilgisayarlı tomografi ve diğer mikroskobik analiz teknikleri kullanarak, 9 cm uzunluğundaki mızrak ucunun büyük olasılıkla bir bizona ait kemikten yapıldığını belirledi. Ayrıca, bu ucun bir tür katranla ahşap bir sapa tutturulduğu da ortaya çıktı. Ekip, mızrak ucunun 80.000 ile 70.000 yıl öncesine tarihlendiğini saptadı. Bu tarih, modern insanın Avrupa’ya gelişinden (yaklaşık 45.000 yıl önce) daha önceye denk geldiği için, mızrak ucunun muhtemel yapımcılarının Neandertaller olduğu düşünülüyor.
7- Irak’ta Assur Kralını Betimleyen Nadir Kabartma Keşfedildi
Irak’ta Assur hükümdarını ve birçok tanrıyı tasvir eden, 2.700 yıllık devasa bir taş kabartma ortaya çıkarıldı.
Irak’taki Ninova arkeolojik alanında keşfedilen anıtsal taş oymanın parçası. C: Aaron Schmitt / Heidelberg University
Ninova kentinde kazı yapan arkeologlar, Assur İmparatorluğu’nun son hükümdarını önemli tanrılarla birlikte tasvir eden nadir bir taş kabartma keşfetti. MÖ 7. yüzyılda yapılmış olan bu levha, birkaç yüzyıl sonra gizemli bir şekilde parçalanmış ve sarayın taht odasının altına gömülmüş. Kabartmanın merkezinde, MÖ 669’dan 631’e kadar hüküm süren Assur İmparatorluğu’nun son kralı Asurbanipal yer alıyor. Kralın her iki yanında eski Mezopotamya tanrılarından Aşur ve İştar bulunuyor; onları ise bir balık tanrısı ve akrep adam figürü takip ediyor. Ekip, bu tanrıların dahil edilmesinin oldukça şaşırtıcı olduğunu belirtiyor.
6- 800 Yıllık Mumyanın Yüzünde İlginç Dövmeler Ortaya Çıktı
İtalya’da bir asırdır korunan bir mumya üzerinde yapılan analizler, özel bir siyah mürekkeple yapılmış nadir yüz dövmelerini ortaya çıkardı.
Mumyanın sağ yanağı üzerinde üç yatay siyah çizgiden oluşan dövmeler görülüyor. C: Mangiapane et al. 2025.
Mumyanın düz siyah saçları kısa kesilmişti ve vücudu, And Dağları’nda görülen mumyalama geleneklerine uygun şekilde dizlerine çekilmiş oturur pozisyondaydı. Araştırmacılar, vücuda yapışık tekstil parçalarını karbon 14 yöntemiyle tarihlendirerek kadının MS 1.215 ile 1.382 yılları arasında öldüğünü belirledi. Araştırmacılar, “And bölgesindeki eski gruplar arasında yüz dövmeleri nadirdir, yanaklardaki dövmeler ise daha da nadirdir” diyor ve bu S şeklindeki dövmenin And bölgesi için şimdiye kadar benzersiz olduğunu belirtiyor.
5- Yanmış Herculaneum Papirüsünün Başlığı ve Yazarı Okundu!
Mürekkep izleri, metnin MS 79’daki volkan patlamasında yanmış olan Epikürcü filozof Philodemos’a ait bir eserin parçası olduğunu gösteriyor.
Antik papirüs, yaklaşık 2.000 yıl önce Pompeii’yi yok eden volkanik patlamada yandı. C: Vesuvius Challenge
Neredeyse 2.000 yıl önce Vezüv Dağı’nın patlamasıyla kül altında kalan bir Roma villasında bulunan yanmış bir papirüs, antik Yunan filozofunun etkili bir çalışması olarak tanımlandı. Araştırmacılar, kömürleşmiş papirüsü X-ışınıyla tarayıp bir bilgisayar aracılığıyla sanal olarak açtıktan sonra Herculaneum papirüsünde başlığı ve yazarı ortaya çıkardı. X-ışını görüntülerinde görülebilen harflerin mürekkep izleri, metnin MÖ 1. yüzyılda Epikürcü filozof Philodemos tarafından yazılmış çok ciltli bir eser olan “Kötülükler Üzerine” (On Vices) adlı çalışmanın bir parçası olduğunu ortaya koydu.
4- Sutton Hoo’daki Anadolu Kovasının İçinden İnsan Kemikleri Çıktı
İngiltere’deki bu ünlü gemi mezarının içinde bulunan ve muhtemelen Anadolu’dan ithal edilmiş bir kovadan, yakılmış insan kemikleri çıktı.
Bakır alaşımından yapılan Bromeswell kovası, Kuzey Afrika’daki bir av sahnesini tasvir ediyor. C: U.K. National Trust
1986 yılında, Sutton Hoo’daki 1.400 yıllık Anglo-Sakson gemi gömütünde keşfedilen bronz alaşımlı Bromeswell Kovası, uzun yıllar boyunca yalnızca diplomatik bir hediye ya da değerli bir ithal eşya olarak değerlendirilmişti. Ancak yeni yürütülen mikro kazılar, bu bakışı tümüyle değiştirdi. Kovanın içinden, muhtemelen bir kesenin içine konmuş ve zamanla çürümüş halde bulunan, kremasyonla yakılmış insan kemikleri çıkarıldı.
3- Bilinen En Eski Parmak İzi, Neandertal Sanatının İpucu Olabilir
43.000 yıl önce bir Neandertal, bugün İspanya’daki bir yerde kırmızı pigmente parmağını batırdı ve yüzü andıran çakıl taşına bir burun yaptı.
Kırmızı noktanın multispektral analiziyle elde edilen dermatoglifik görüntü. C: Álvarez-Alonso et al. 2025.
43.000 yıl önce, günümüz İspanya’sının merkezinde yaşayan bir Neandertal adam, büyükçe bir granit çakıl taşının dikkat çekici girinti ve çıkıntılarına gözü takılınca duraksadı. Kuvars açısından zengin olan bu taşın şekli – muhtemelen uzun bir yüzü andırması – onu eline alıp incelemesine ve sonunda bir parmağını kırmızı pigmente batırarak taşın kenarına, tam da o yüzün burnu olabilecek yere bastırmasına sebep oldu. Bu hareketiyle, günümüzde dünyanın en eski bütün parmak izini bırakmış oldu. Aynı zamanda bu eser, Avrupa’da taşınabilir sanatın da bilinen en eski örneği olabilir.
2- Üzerinde Yıldızlar ve Hilaller Olan 2.500 Yıllık Hançer Bulundu
Kuzey Polonya’daki bir sahilde bulunan, neredeyse 25 santimetre uzunluğundaki bu süslü hançerin 2.500 yıla kadar uzanan bir geçmişi olabilir.
Hançeri keşfeden Jacek Ukowski ve Katarzyna Herdzik. C: Kamien Bölgesi Tarih Müzesi
Polonya’nın kuzeyinde bir sahilde, fırtınayla gevşeyen kil tabakasının içinden etkileyici bir hançer ortaya çıktı. Üzerinde minik hilaller, yıldızlar ve geometrik desenler yer alan bu yaklaşık 25 cm uzunluğundaki süslemeli hançer, 2.500 yıl öncesine, Hallstatt kültürüne kadar uzanıyor. Süslemelerinin törensel bir anlam taşıdığı, hatta bir güneş kültüyle ilişkili olabileceği düşünülüyor. Belki de bir savaşçının gösterişli silahıydı. Ancak kesin olan şu ki: Bu gerçek bir sanat eseri.
1- Pompeii’de Bir Aile Son Çare Olarak Kapıya Barikat Kurmuş
Arkeologlar Pompeii’deki bir evde, Vezüv’ün korkunç patlaması sırasında bir ailenin yatakla kapıya barikat kurduğuna dair kanıtlar buldu.
Ailenin Vezüv Yanardağı’nın patlaması sırasında kapıyı kapatmak için barikat kurmaya çalıştığı yatağın kalıntıları. C: Archaeological Park of Pompeii
Arkeologlar, MS 79 yılında Vezüv Dağı’nın patlaması sırasında yaşanan yıkımdan kaçmak isteyen bir ailenin son çare olarak yaptığı yürek burkan bir girişime dair kanıtlar ortaya çıkardı. Pompeii’de yakın zaman önce yapılan bir kazı sırasında, aralarında bir çocuğun da bulunduğu dört kişiye ait kalıntılar bulundu. Bu kalıntıların yanında, bir yatakla kapatılmaya çalışılmış bir yatak odası kapısı da tespit edildi. Bu, muhtemelen ailenin yakıcı sıcaklıktaki kül, gaz ve tozdan kaçmak için yaptığı son çaresiz girişimdi.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >