4.500 ve 3.000 yýl önceki iki iklim deðiþikliðinin incelenmesi, Hatay’da yerel dayanýklýlýðýn ve hatta geliþen toplumun kanýtlarýný gösteriyor.

Türkiye’nin Hatay ilinde, Tell Tayinat höyüðünde çalýþan arkeologlar tarafýndan yürütülen yeni bir çalýþma, iklim deðiþikliðine karþý insan tepkilerinin deðiþken olduðunu ve bu durumun yerel düzeyde toplanan kapsamlý ve kesin veriler kullanýlarak incelenmesi gerektiðini gösteriyor. Çalýþma, bazý alanlardaki zorluk ve çöküþün baþka yerlerdeki dayanýklýlýk ve fýrsatlarla nasýl eþleþtiðini vurguluyor.

PLoS ONE’da yayýnlanan bulgular, Akdeniz’in doðu kýyýsý boyunca uzanan ve tarihsel olarak Levant olarak bilinen bölgenin kuzey kesimi için, az bilinen kronolojik çerçeveyi geniþleten iklim deðiþikliðine karþý insan tepkileri hakkýndaki tartýþmalara katký saðlýyor.

(Hatay’da 3000 Yýllýk Dev Kadýn Heykeli Bulundu)

Tayinat Arkeoloji Projesi yöneticisi Tim Harrison, “Çalýþma, Tayinat’taki Erken Tunç Çaðý yerleþmesinin sona ermesi, 4.200 yýl önce bir mega-kuraklýðýn baþlangýcýna denk geliyor gibi görünse de, aslýnda çok daha önce baþlayan süreçlerin doruk noktasý olan uzun bir mesele olduðunu gösteriyor.” diyor.

“Arkeolojik kanýtlar, mahsullerde kuraklýk stresi olduðuna dair hiçbir kanýt olmadýðý için iklim olayýnýn önemli yerel etkilerine iþaret etmiyor. Bunun yerine, bu deðiþiklikler daha çok yerel politik ve mekansal yeniden yapýlanmanýn sonucuydu.”

Eski Orta Doðu’daki Erken Tunç Çaðý (MÖ 3000-2000) ve Geç Bronz Çaðý (MÖ 1600-1200), en eski þehirlerin ve eyalet düzeyindeki toplumlarýn bazýlarýnýn geliþmesiyle, bölgedeki yerleþim birimleri arasýnda birbirine baðlýlýðýn önemli dönemleri. Ancak bu sistemler her zaman sürdürülebilir deðildi ve her iki dönem, nedenleri çok tartýþýlan medeniyetlerin / yerleþimlerin çöküþüyle sonuçlandý.

Bölgede toplumsal faaliyetler için ayrýntýlý zaman çizelgelerinin yokluðu, iklim deðiþikliði ile sosyal tepkiler arasýndaki iliþkileri anlamada önemli bir boþluk býrakýyor. Siyasi veya ekonomik sistemlerin parçalanmasý aslýnda toplumsal bir tepkinin bileþenleri olsa da, çöküþ nadiren bütünsel oluyor.

Araþtýrmacýlar 4.200 ve yine 3.200 yýl önce özellikle önemli iki iklim deðiþikliði olayýnýn ardýndan iskan edilen Tell Tayinat’tan elde edilen arkeolojik örneklerin radyokarbon tarihlendirmesini ve analizini kullanarak, Orta Doðu tarihindeki bu iki önemli döneme dair Tayinat için saðlam bir kronolojik zaman çerçevesi oluþturdu.

Araþtýrmanýn baþ yazarý Sturt Manning, “Bu dönemlerin mutlak tarihlendirilmesi, uzun yýllardýr önemli bir tartýþma konusuydu ve bu çalýþma, birçok sorunun yanýtlanmasýna yardýmcý olan önemli bir yeni veri kümesine katkýda bulunuyor.” diyor.

“Bu çalýþmada elde edilen ayrýntýlý kronolojik çözümleme, önerilen iklim deðiþikliðine yerel ve bölgesel tepkiler açýsýndan arkeolojik kanýtlarýn daha kapsamlý yorumlanmasýna izin vererek, insanlarýn çevresel strese ve deðiþkenliðe nasýl tepki verdiðine ýþýk tutuyor.”

Araþtýrmacýlar, Erken Demir Çaðý kronolojik çerçevesinin, Tayinat’ýn 3.200 yýl önceki olayý takiben bir kuraklýk dönemi sýrasýnda geliþen yeniden yerleþimini gösterdiðini söylüyor.

Harrison, “Tayinat yerleþimi, ekilebilir araziye eriþimi en üst düzeye çýkarmak için yapýlmýþ olabilir ve mahsullere dair kanýtlar, çok sayýda su talep eden mahsulün sürekli olarak ekildiðini ortaya çýkararak, kuraklýktan muzdarip bir bölge düþüncesine ters düþen bir tepkiyi ortaya koyuyor. Tayinat’taki Demir Çaðý, iklimsel stres dönemlerinde önemli derecede toplumsal dayanýklýlýðý temsil ediyor.” diyor.

---

University of Toronto. 30 Ekim 2020.

Makale: Sturt W. Manning et al. (2020). Beyond megadrought and collapse in the Northern Levant: The chronology of Tell Tayinat and two historical inflection episodes, around 4.2ka BP, and following 3.2ka BP. PLOS ONE.

www.arkeofili.com

Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >