Blog
ABD’de Bir Çift, Bahçelerinde Roma Mezar Taşı Buldu
New Orleans’ta bir çift, evlerinin bahçesindeki çalıları temizlerken bir mezar taşı ortaya çıkardı; bu keşif, yaklaşık 1.900 yıllık eserin nasıl olup da oraya ulaştığına dair bir merak yolculuğunu başlattı.
www.arkeofili.com
1.900 yıllık, bir Roma denizcisine adanmış mezar taşının keşfi, eserin ABD’de bir evin bahçesinde ne işi olduğuna dair araştırmayı tetikledi.
“Ölülerin ruhlarına: Misenum Praetoryen Filosu’nda asker olan, Bessi kavminden Sextus Congenius Verus; 42 yıl yaşadı, orduda 22 yıl hizmet etti; Asklepios adlı triremede (üç sıralı kürekli gemi) görev yaptı. Mirasçıları Atilius Carus ve Vettius Longinus, kendisine layık olduğu bu anıtı yaptı.” C: D Ryan Gray and Preservation Resource Center of New Orleans
New Orleans’ta bir çift, evlerinin bahçesindeki çalıları temizlerken bir mezar taşı ortaya çıkardı; bu keşif, yaklaşık 1.900 yıllık eserin nasıl olup da oraya ulaştığına dair bir merak yolculuğunu başlattı.
Bu dikkat çekici keşif, Tulane Üniversitesi’nden antropolog Daniella Santoro ve eşi Aaron Lorenz’ tarafından yapıldı.
Mart ayında mezar taşını bulduktan sonra Santoro ile Lorenz, taş üzerindeki yazıtın, antik Roma’nın dili olan Latince göründüğünü fark etti. Santoro, New Orleans Üniversitesi’nden arkeolog D. Ryan Gray ile, Tulane’deki klasik çalışmalar doçenti meslektaşı Susann Lusnia’ya ulaştı.
Bu sırada Gray, alışılmadık düz mermer levhanın fotoğraflarını Innsbruck Üniversitesi’nden profesör Harald Stadler’a gönderdi; Stadler da görüntüleri Latince öğretmeni olan kardeşine iletti.
Lusnia ve Stadler, birbirlerinden bağımsız olarak aynı çarpıcı sonuca vardı: Mezar taşı, yaklaşık 2. yüzyıla tarihlenen bir Roma denizcisi ve askeri personel olan Sextus Congenius Verus’a adanmıştı. Gray’in aktardığına göre taş, aslen bulunduğu yerin yakınındaki Civitavecchia kent müzesinden kayıp olarak bildirilen bir eser tanımına da uyuyordu.
Bunun üzerine Lusnia, Civitavecchia müzesiyle temasa geçti; Santoro ile birlikte çalışanlar, iade sürecinde kritik bir adım olarak taşı FBI’ın sanat suçları birimine teslim etti.
Santoro’nun “mezar taşı ekibim” diye adlandırdığı grup, eserin nasıl olup da New Orleans’a geldiğini anlamak için de kolları sıvadı, diyor Gray.
Grubun anlayabildiği kadarıyla Congenius Verus’un mezar taşı muhtemelen 20. yüzyılda, belki de İtalya’da ABD ordusu ve diğer Müttefik güçlerin savaştığı İkinci Dünya Savaşı sonrasında New Orleans’a getirilmişti. Ancak bunu kimin yaptığı hemen anlaşılamadı.
Gray’in aktardığı arşiv kayıtlarına göre Santoro ile Lorenz’in evi, 1900’lerin büyük bölümünde yerel sakinler Frank ve Selma Simon’ın ailesine aitti. Santoro’nun ekibi, mezar taşını İtalya’dan kaçıran kişiler olarak Simon’ları pek muhtemel görmedi.
Bir toptan ayakkabı şirketini yöneten Frank’in 1945’te öldüğü bildirildi. Dördü satış elemanı, biri terzi olarak çalışan kızları evi 1991’e kadar elinde tuttu. New Orleans emlak vergisi kayıtlarına göre Lorenz ve Santoro evi 2018’de satın aldı.
Santoro’nun grubu, kısa bir süreliğine Simon’ların bitişik komşusuna odaklandı; çünkü bu kişi İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD donanması mensubuydu ve taşı getirmiş olma ihtimali daha yüksek görünüyordu.
Ancak ekip daha sonra bunu da olası bulmadı. Gray, New Orleans’taki Ulusal II. Dünya Savaşı Müzesi kayıtlarının, bu kişinin yalnızca Pasifik harekât sahasında görev yaptığını gösterdiğini aktardı.
Lusnia, sonunda Roma’nın kuzeybatısındaki Civitavecchia kent müzesine gitti ve kurumun 1943–1944 yılları arasında Müttefiklerin bombardımanları sırasında neredeyse tamamen yok edildiğini öğrendi. 1970’e kadar yeniden açılmayan müze, koleksiyonunun büyük kısmını kaybetmişti.
Gray, Lusnia’nın, 1954 tarihli ve Congenius Verus’un mezar taşından söz eden envanterin, ilk elden bilgiye değil, daha eski belgelere dayanarak derlendiğini de öğrendiğini söyledi. Gray, “Bu da eserin savaş sonrası kaos içinde kaybolmuş olma ihtimalini daha da artırdı” diyor.
Lusnia’nın araştırması, ABD kara birliklerinin 1944 Haziran başında Müttefiklerin Roma’yı ele geçirmesinin ardından Civitavecchia’dan geçtiğini ve bir süre orada kaldığını doğruladı. Ancak bu çabanın, mezar taşının nasıl olup da Louisiana’nın meşhur kentine ulaştığını garanti şekilde ortaya koymaması nedeniyle, grup o günlerde Civitavecchia’dan geçen askerlerin binlerce hizmet kaydını New Orleans bağlantıları açısından tarama işini erteledi.
Gray, taşın savaş sonrasında bir antikacının eline geçmiş ve herhangi bir denetimin olmadığı bir dönemde bir turiste satılmış olma ihtimalinin göz ardı edilemeyeceğini özellikle vurguladı. Gray, varsayımsal olarak, “Belki bir aile üyesi ya da bir satıştan sonra evi boşaltan birisi, taşı çamurlu bir avlu için kullanışlı bir döşeme taşı olarak gördü” diyor. “Şu anda bunu söylemek imkânsız; yine de yeni olasılıkları araştırmayı sürdüreceğiz.”
Gray, Civitavecchia müzesi personelinin, taş geri geldiğinde onu yeniden layıkıyla sergileyebilecekleri ve bir kutlama düzenleyebilecekleri günü dört gözle beklediklerini söylüyor.
Ve Congenius Verus’un mezar taşına dair bu serüvenin, “bir ev sahibinin merakının sonunda beklenmedik ve tarihsel açıdan önemli bir şeyi gün ışığına çıkarması” gibi harika bir kesişimi yansıttığını da ekliyor.
The Guardian. 7 Ekim 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >