Blog
Anadolu'da Bir İlk: Kommagene'deki 'Sonsuzluğa Giden Merdiven' Mezarında Nadir Mısır Tanrı Heykeli Ortaya Çıkarıldı
Anadolu'da türünün ilk örneği olduğu düşünülen buluntu, Kommagene'nin antik dünyayla ne kadar derin bir bağlantısı olduğuna ışık tutuyor.
www.arkeonews.com
Türkiye’nin güneydoğusundaki Kommagene Krallığı’nın gelişen başkenti Perre antik kentinde arkeologlar, 14 kişinin kalıntılarının bulunduğu 2.100 yıllık bir kaya mezarı ortaya çıkardı. Araştırmacılar mezar odasının içinde muskalar, boncuklar ve en dikkat çekici olanı da Mısır tanrısı Pataikos'un nadir bir heykelini buldu.
Anadolu'da türünün ilk örneği olduğu düşünülen buluntu, Kommagene'nin antik dünyayla ne kadar derin bir bağlantısı olduğuna ışık tutuyor.
Dramatik bir şekilde "sonsuzluğa giden merdiven" olarak anılan mezar odası, Doğu ve Batı geleneklerini harmanlamasıyla ünlü bir krallık olan Kommagene'nin kültürel zenginliğini vurguluyor. Mezar ve Mısır tanrısı, birlikte, bu kadim kavşağın kozmopolit dünyasına nadir bir bakış sunuyor.
Anadolu'da Bir İlk: Kommagene'de Pataikos Ortaya Çıkıyor
Adıyaman Müze Müdürlüğü liderliğindeki kazı ekipleri, boncuklar, muskalar ve koruyucu figürlerle dolu mezarı ortaya çıkardı. Bu eserler arasında, Pataikos'un fayans heykeli, Anadolu için tarihi bir ilk olarak öne çıktı.
Eski Mısır dininde koruyucu bir cüce tanrı olan Pataikos, genellikle kötülükleri savuşturmak ve ruhları güvenli bir şekilde öbür dünyaya yönlendirmekle ilişkilendirilirdi. Adıyaman Müzesi Müdürü Mehmet Alkan'a göre bu keşif, olağanüstü bir şey.
Alkan, "Anadolu'daki kazılarda böyle bir figüre ilk kez rastlanıyor," diye açıkladı. "Perre'deki varlığı, Mısır inançlarının ve sembollerinin Helenistik dönemde ne kadar ilerlediğine dair anlayışımızı genişletiyor ."
Anadolu'da Bir İlk: Kommagene'deki 'Sonsuzluğa Giden Merdiven' Mezarında Nadir Bir Mısır Tanrı Heykeli Ortaya Çıkarıldı. Kaynak: Ali Gazel
Mezar: “Sonsuzluğa Giden Bir Merdiven”
Mezarın kendisi de bir o kadar büyüleyici. Kayaya hipogeum tarzında oyulmuş 2.100 yıllık odada, muhtemelen Kommagene seçkinlerinden 14 kişinin kalıntıları bulunuyor. Alan, koridorların ve odaların anıtsal bir mezar kompleksi oluşturduğu geniş bir nekropolün parçası.
Arkeologlar, bu alanı şiirsel bir dille "sonsuzluğa giden merdiven" olarak adlandırmışlardır; bu, ahiret yolculuğuna olan inancın çarpıcı bir yansımasıdır. Yerel Anadolu cenaze geleneklerinin Mısır muskaları gibi yabancı sembollerle birleşimi, Kommagene'nin dünya görüşünü tanımlayan kültürel akışkanlığı gözler önüne sermektedir.
İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Yelken, kazı çalışmalarının dikkatli yapılmasının önemini vurguladı:
"Buradaki her keşif, Kommagene'nin daha geniş antik dünyayla nasıl bağlantılı olduğuna dair anlayışımıza katkıda bulunuyor. Sonsuzluğa giden merdiven bir mezardan çok daha fazlasıdır; kültürel bir köprüdür."
'Sonsuzluğa Giden Merdiven' olarak bilinen türbe, adını bu isme ilham veren basamaklı mimarisinden alıyor. Kaynak: Ali Gazel
Perre: Medeniyetler Arası Bir Geçit
Türkiye'nin güneydoğusunda, günümüz Adıyaman ilinde bulunan Perre, Kommagene Krallığı’nın(MÖ 163-MS 72) önemli bir şehir olarak gelişmiştir. İncelikli kaya mezarları ve Roma dönemi kalıntılarıyla bilinen şehir, Anadolu, Mezopotamya ve Akdeniz’in kesiştiği noktada ticaret, din ve diploması merkezi olarak hizmet vermiştir.
Kommagene Krallığı, Pers, Yunan ve Anadolu geleneklerini harmanlamasıyla ünlüdür. Hükümdarları kendilerini hem Doğu hem de Batı medeniyetlerinin mirasçıları olarak konumlandırmışlardır; bu vizyon, en ünlü şekilde, farklı kültürlerin özelliklerini taşıyan devasa tanrı heykellerinin bulunduğu Nemrut Dağı’nda ölümsüzleştirilmiştir
Perre'deki Pataikos'un keşfi, Kommagene'nin "tanrıların buluşma yeri" olduğu imajını güçlendiriyor; burada Mısır sembolleri, Yunan ve Pers etkilerinin yanında ortaya çıkabiliyordu.
Kommagene'de Helenistik dönem cenaze uygulamalarını yansıtan, yeraltına oyulmuş, çok sayıda odaya sahip bir hipogeum tarzı mezar. Kaynak: Ali Gazel
Mısır'la Beklenmedik Bağlar
Kommagene, Greko-Pers senkretizmiyle bilinse de, mezarlığında bir Mısır tanrısının bulunması, kültürel ağının daha önce düşünülenden daha geniş bir alana yayılmış olabileceğini ortaya koyuyor.
Mısır muskaları ve koruyucu figürleri Akdeniz'de yaygın olarak satılıyordu, ancak Anadolu'nun derinliklerinde ortaya çıkmaları olağanüstü. Bu bulgu, kozmopolit kimliklerini sergilemek isteyen Kommagene seçkinlerinin, cenaze törenlerine kasıtlı olarak Mısır koruma sembollerini dahil etmiş olabileceklerini gösteriyor.
Genellikle küçük, koruyucu bir cüce figürü olarak tasvir edilen tanrı Pataikos, özellikle kötülükleri savuşturmak ve öbür dünyaya güvenli bir geçiş sağlamakla ilişkilendiriliyordu; bu inanç, Kommagene'nin cenaze gelenekleriyle güçlü bir şekilde örtüşüyordu. Bu sembolik örtüşme, Mısır eserlerinin Perre'deki bir mezara neden kabul edildiğini açıklayabilir.
Kommagene Krallığı'ndaki Perre'de bulunan hipogeum tarzı mezarın bir başka odası, Helenistik dönemin yeraltı mezar mimarisini ve cenaze uygulamalarını göstermektedir. Kaynak: Ali Gazel
Kültürlerin Kavşağı Hala Sırları Ortaya Çıkarıyor
Pataikos'un Anadolu'da bulunması, Türkiye'nin arkeolojik kayıtlarını zenginleştirmekle kalmıyor, aynı zamanda Kommagene'nin kültürel kaynaşmayla gelişen bir krallık olduğu anlatısını da derinleştiriyor. Nemrut Dağı'nın devasa heykellerinden Perre'nin Mısır muskalarına kadar, Kommagene'nin mirası, farklı gelenekleri benzersiz bir kimlikte bir araya getirme becerisinde yatıyor.
Kazılar devam ettikçe uzmanlar daha fazla sürprizin ortaya çıkabileceğine inanıyor; belki de Mısır'ın Kommagene'deki sembolik varlığına dair daha fazla kanıt veya krallığın engin kültürel ağını yansıtan diğer eserler ortaya çıkabilir.
Şimdilik Pataikos'un minik figürü güçlü bir hatırlatıcı olarak duruyor: Antik dünyada tanrılar bile seyahat ediyordu.
Anadolu Ajansı (AA)
Kapak Resmi: Ali Gazel – Anadolu Ajansı (AA)
By Leman Altuntaş
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >