Blog
Arkeoloji Neden Kazmaktan Çok Daha Fazlasý?
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumArkeoloji Neden Kazmaktan Çok Daha Fazlasý?
Çoðu insan için arkeoloji, çoðunlukla toprak kazmak anlamýna geliyor. Ancak arkeoloji aslýnda bundan çok daha fazlasýný içeriyor.
Bir yabancýya arkeolojiyle ilgilendiðinizi söylediðinizde akabinde sorulan soru her zaman “bulduðun en ilginç þey ne?” olur.
Onlara kütüphane arþivinden çýkardýðýnýz harika bir mürekkep ve suluboya iþinden ya da kalýn okaliptüs çalýlarýnýn arasýndan geçerken tökezlediðiniz eski bir çalýþma alanýndan bahsetmeye baþladýðýnýz an gözlerini devireceklerdir.
(Arkeoloðun Kazýda Bir Günü Nasýl Geçer?)
Ýnsanlar her zaman iskeletler, çanaklar ya da parlak metal parçalar hakkýnda konuþmanýzý ister. Medyada sýkça görebileceðiniz bu tür þeyler, arkeolojik sürecin sadece kazý olduðuna dair yanýltýcý bir izlenim veriyor.
Mala ve kürek arkeolojik araç takýmýnda önemli parçalar elbette, ancak tarihimizi anlamak için insanlýðýn býraktýðý bulgularý kullanma konusundaki temel disiplin tanýmýmýz, bu geçmiþle etkileþimde bulunmak için daha birçok yoldan faydalandýðýmýz anlamýna geliyor.
Çukur kazmak
Ýnsanlarýn dikkatini çekmek için yere bir çukur açmaktan iyisi yoktur. Ancak tüm bu sahne ýþýklarýnýn parýltýsý arasýnda çoðunlukla kaybolan þey, kazýlarýn son çare olduðudur. Kazýlar, kapsamlý araþtýrma, planlama ve tasarýmýn bir sonucu olarak karþýmýza çýkar.
Araþtýrma ortamýnda kazýlar, baþka hiçbir kanýt olmamasý ya da çok az olmasý sonucunda ortaya çýkar.
Bu durum, tarihi bir yerin kýsmen veya tamamen kaldýrýlmasý tehdidinin bir kanýt kurtarma unsuru eklediði kalkýnma etkilerinin hafifletilmesinde benzer þekilde geçerlidir.
(Arkeolojik Kazýya Giderken Yanýnýza Almanýz Gereken 11 Þey)
Kazý iyi düþünülmezse veya ona uygun araþtýrma hedeflerinden koparsa, çýktýlarý (ve dolayýsýyla tüm uygulamanýn net yararý) tamamen kaybolmasa bile azalacaktýr.
Bu durum özellikle, belgesel arþivleri, sözlü tanýklýk ve geriye kalan arazi varlýðý birçok þeyi ortaya çýkarabileceði için, malayý toprakla buluþturmadan önce bu yollara baþvuran tarihsel arkeologlar için geçerlidir.
Kazý yapmadan önce çok iþ var
Tarihsel arkeologlar için, bir kazý planlanmadan bile önce büyük miktarda çalýþma yapýlmasý gerekir, bazen kalýcý tahribata neden olabilecek araþtýrmalar hiç düþünülmez bile.
Örneðin Avustralya mahkum sisteminin tarihi arkeolojisinde (1788-1868), herhangi bir arkeolojik sürecin baþlamasýndan önce sorgulanmasý gereken çok sayýda belgelenmiþ kanýt vardý.
Örnek olarak, Tazmanya Arþivleri ve Miras Ofisi’nde, sadece 1824-36 dönemindeki resmi yazýþma kayýtlarý 35 metre raf alaný tutuluyor.
Yazýþmalar, raporlar, tablolar, günlükler, gazeteler, haritalar, planlar, çizimler ve fotoðraflar mahkumlarýn geçmiþi hakkýnda zengin bilgiler içeriyor. Bunlar, insanlarýn birbirleriyle nasýl etkileþtiklerini ve sonuç olarak oluþturulan ve deðiþtirilen yerleri, alanlarý ve þeyleri sorgulamak için kullanýlabilir.
Mahkum iþgücü deneyimi
Þu anda Richard Tuffin ve Martin Gibbs adlý iki araþtýrmacý, Tasman Yarýmadasý’nda (1830-77) mahkum iþgücünü anlamak için inþa edilmiþ ve doðal peyzajýn kanýtlarýný kullanan bir araþtýrma projesine (Üretim ve Ceza Alaný) baþlýyor.
En kalabalýk zamanýnda, burada yaklaþýk 4.000 mahkum ve özgür insan yaþýyordu. Araþtýrmacýlarýn, tarihsel araþtýrma, uzaktan algýlama ve arkeolojik yüzey araþtýrmasý kullanarak bulduklarý ve analiz ettikleri günlük faaliyetleri, günümüz peyzajýnda izler býrakmýþtý.
LiDAR (Light Detection and Ranging, 3 boyutlu haritalama biçimlerinden biri), büyük alanlarý çok detaylý olarak haritalamak için ve daha sonra mahkumlarýn çalýþtýðý alanlarý bulmak için kullanýldý. Bunlar, taþ ocaklarýný, býçký çukurlarýný, kömür yakma standlarýný, tuðla çukurlarýný, tramvaylarý, yollarý ve patikalarý, ekili alanlarý ve sýnýrlarýný içeriyordu.
Topraðý rahatsýz etmeden
Araþtýrmacýlar, bir çim parçasýný bile koparmadan, uzun süredir uykuda olan tarihi peyzajlarý yeniden yarattý.
Bunlar daha sonra, mahkumlarý ve iþgücünü açýklamak için tarihsel olarak kullanýlan sistem kayýtlarý aracýlýðýyla hayata geçirildi. Bunlar, hüküm altýnda bulunan mahkumlarýn yaþamlarý ile ilgili kayýtlarýnýn yaný sýra, iþgücünün ürünleri ve süreçlerine iliþkin istatistikleri de içermekteydi.
Bu ham veriler, mahkumlar tarafýndan tuðla yapýmý, kumtaþý ocakçýlýðý, kireç yakma ve kereste elde etme gibi sanayi uygulamalarýnýn çýktýlarýný ve deri, kereste ve metal iþleri üreten imalatçýlarý gösteriyordu.
Kayýtlar ayrýca mahkumlarý ve özgür yerleþimcileri zaman ve mekana geri yerleþtirerek, emeklerinin geçtiði yerler ve ürünleriyle tekrar buluþmalarýný saðlýyor.
Proje geliþtikçe kazý yapmak, kanýt elde etmek için kullanýlan arkeolojik yöntemlerden biri olabilir, ancak önce diðer tüm araþtýrma yollarý tüketilmeli.
Kontrollü yýkým
Arkeologlar, arkeolojik bir araþtýrma olan kontrollü yýkým sürecinin mümkün olan en yüksek araþtýrma getirisine sahip olmasýný saðlamakla yükümlü.
Bu gerekli süreç olmadan, çalýþmalar araþtýrma olmaktan çýkar. Kazýlar, çok az araþtýrma deðerinin elde edilebildiði pahalý ve bir yönü olmayan hazine avlarýna dönüþür.
Arkeoloðun mesleði, ister akademik, ister ticari ve devlet sektöründe çalýþan olsun, kazýdan çok daha fazlasýdýr. Asýl görevi olan daha önce yaþamýþ olanlarýn hayatlarýný anlamaya yardýmcý olmak için kullanýlabilecek çeþitli beceri ve teknikleri kapsar.
Richard Tuffin And Martin Gibbs. The Conversation. 1 Ocak 2019.
Kaynak:Arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >