Blog
Barbegal Su Deðirmenlerinin Gizemi Çözüldü
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumBarbegal Su Deðirmenlerinin Gizemi Çözüldü
Barbegal deðirmen kompleksi için özel olarak tasarlanmýþ dirsek þeklinde bir su kanalý, Romalý mühendislerin yaratýcýlýðýnýn bir sembolüydü.
Barbegal su deðirmenleri, antik dünyada bilinen en büyük mekanik güç yoðunluðunu sergileyen, ilk endüstriyel komplekslerden biri.
Güney Fransa’daki Barbegal su deðirmenleri, MS 2. yüzyýla tarihlendirilen, eþsiz bir kompleks. 16 su çarklý olan yapý, bilindiði kadarýyla, Avrupa’da endüstriyel ölçekte bir makine geliþtirmeye yönelik ilk teþebbüstü
Bu kompleks, Roma Ýmparatorluðunun gücünün zirvesinde olduðu dönemde yaratýldý. Fakat, özellikle hidrolik alanýndaki teknolojik geliþmeler ve o dönemdeki bilginin yayýlmasý hakkýnda çok az þey biliniyor.
Johannes Gutenberg University Mainz’den (JGU), profesör Cees Passchier önderliðindeki bir takým bilim insaný, Barbegal’deki deðirmenlere su temini ilkesi ve yapýmý hakkýnda yeni bilgiler edindi. Araþtýrma sonuçlarý Scientific Reports’ta yayýnlandý.
Ýki paralel sýra halinde toplam 16 su çarkýndan oluþan deðirmen kompleksi
Su deðirmenleri insan ve hayvanlarýn kas gücüne baðlý olmayan ilk enerji kaynaklarýndan biriydi. Roma Ýmparatorluðu’nda un yapmak, taþ ve odun kesmek amacýyla kullanýldýlar.
Avrupa tarihindeki ilk endüstriyel komplekslerinden biri olan Barbegal su deðirmenleri, o zamandaki geliþmelerin göze çarpan bir örneðiydi. Deðirmen kompleksi, merkezi binalarla ayrýlmýþ ve bir su kemeri ile beslenen, her biri sekiz tekerleðin paralel düzeninde 16 su çarkýndan oluþuyordu.
Kompleksin üst kýsýmlarýnýn yýkýlmasý ve ahþap kýsýmlardan hiçbir iz kalmamasý sebebiyle deðirmen çarklarýnýn tipi ve nasýl çalýþtýklarý uzun bir süre sýr olarak kaldý.
Fakat ahþap bileþenlerin üzerinde akan sudan oluþan karbonat birikintileri günümüze kadar ulaþtý. Bunlar Arles’teki arkeoloji müzesinde saklandý ve yakýn zaman önce detaylý olarak incelendi.
Araþtýrmacýlar deðirmen yapýsýnýn bir parçasý olmasý gereken, olaðandýþý, dirsek þeklinde bir kanalýn izini buldu.
Profesör Cees Passchier, “Su havzalarýnýn ölçümlerini hidrolik hesaplamalarla birleþtirdik ve bu dirsek þeklindeki parçanýn ait olduðu kanalýn, kompleksin alt havzalarýndaki deðirmen çarklarýna muhtemelen su taþýdýðýný gösterebildik.” diyor.
“Bu kanalýn þekli, Roma zamanýnda ya da daha yakýn zamanlarda diðer su deðirmenlerinden bilinmiyordu. Bu yüzden kanalýn neden bu þekilde tasarlandýðý ve ne için kullanýldýðý üzerine oldukça kafa yorduk.”
Barbegal deðirmenleri için benzersiz bir uyarlama olarak dirsek þeklinde bir kanal
Ýlk bakýþta ekip, böyle bir kanalý gereksiz ve hatta dezavantajlý buldu, çünkü suyun deðirmen çarkýna döküldüðü yüksekliði kýsaltýyordu.
Passchier, “Ancak, hesaplamalarýmýz, garip þekilli kanalýn Barbegal deðirmenleri için benzersiz bir uyarlama olduðunu gösteriyor.” diyor.
Dirsek þekilli kanaldaki karbonat birikiminin daðýlýmý, akýntý yönünün tersine hafifçe geriye doðru eðilimli olduðunu gösteriyor. Bu, kanalýn ilk dik ayaðýnda akýþ hýzýný maksimum seviyeye getirmiþti ve ayný zamanda deðirmen çarkýna doðru su jeti (suyun basýnçla püskürmesi) doðru açýyý ve hýzý elde etmesini saðlamýþtý. Küçük su havzalý karmaþýk deðirmen sisteminde bu eþsiz çözüm, geleneksel ve düz bir su kanalý kullanmaktan daha etkiliydi.
Passchier, “Bu durum, kompleksi inþa eden Romalý mühendislerin dehasýný gösteriyor.” diyor.
“Bir diðer keþif ise, kanalýn odununun muhtemelen mekanik, su gücüyle çalýþan bir testere ile kesilmiþ olmasýydý ve bu muhtemelen ilk belgelenmiþ mekanik odun testeresiydi. Bu da eski zamanlarda endüstriyel faaliyetlerin olduðunun kanýtý.
Araþtýrma, jeoloji, jeokimya, hidrolik, dendrokronoloji ve arkeoloji gibi çok disiplinli uzmanlardan oluþan bir ekip tarafýndan gerçekleþtirildi.
Antik hidrolik yapýlar üzerinde oluþan karbonat birikintileri, arkeolojik rekonstrüksiyonda araþtýrmacýlar için önemli bir araç.
Önceki bir projede, Profesör Cees Passchier’in liderliðindeki ekip, Barbegal deðirmenlerinden elde edilen unlarýn muhtemelen peksimet yapýmýnda kullanýldýðýný gösterebildi.
1993’ten 2019’a kadar Johannes Gutenberg University (JGU) Yerbilimleri Enstitüsü’nde Tektonik Fizik ve Yapýsal Jeoloji Profesörü olan ve günümüzde Jeoarkeoloji’de kýdemli araþtýrma Profesörü olan Passchier, “Karbonat çökeltileri, medeniyetimizin doðrudan atalarý olarak görülebilecek bir zamanda, Romalý teknisyenlerin yeteneklerinin iç yüzünü anlamamýza dair heyecan verici bilgiler sunuyor.” diyor.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >