Baykuþ evriminin erken evrelerine iliþkin keþiflere son derece nadir rastlanýyor. Yaklaþýk 60 milyon yýl yaþýndaki bir bacak kemiði, bir baykuþa atfedilen en eski kemik olma özelliðini taþýyor.
eni tanýmlanan kuþ türüne ait bu 55 milyon yýllýk iskelet, kafatasý haricinde bütünlüðünü neredeyse tamamen korumuþ durumda. C: Senckenberg/Tränkner
“Bu zaman dilimindeki diðer baykuþlar hakkýnda bilinenler, sadece birkaç kemik ve kemik parçasýna dayanýyor. Dolayýsýyla, hem meslektaþým hem de bu çalýþmanýn eþ yazarý olan Philip Gingerich’in 30 yýl önce keþfettiði neredeyse eksiksiz baykuþ iskeleti, üzerinde çalýþmam için Kuzey Amerika Willwood Formasyonu tarafýndan bana ulaþtýrýldýðýnda çok sevindim.” diyor Almanya’nýn Frankfurt þehrinde yer alan Senckenberg Araþtýrma Enstitüsü ve Doða Tarihi Müzesi’nden Dr. Gerald Mayr.
Yeni tanýmlanmýþ hayvan, fosil baykuþun önceden bilinmeyen oldukça büyük bir türüne ait bir birey. 55 milyon yýl yaþýndaki kuþun, kafatasý harici bütün büyük kemikleri korunmuþ durumda.
“Fosil baykuþ, günümüzde yaþayan kar baykuþunun boyutlarýndaydý. Bununla birlikte, pençelerinin boyutu sayesinde günümüzde yaþayan tüm türlerden kolaylýkla ayýrt edilebiliyor. Günümüzdeki baykuþlarda tüm ayak parmaklarýndaki pençeler hemen hemen ayný boyuttayken, Primoptynx poliotauros adlý yeni tanýmlanan tür, arka ve ikinci ayak parmaklarýnda fark edilebilir derece büyümüþ pençelere sahip.” diye açýklýyor Mayr.
Fosil baykuþun (Primoptynx poliotauros) iskeleti ile modern kar baykuþu (Nyctea scandiaca) iskeletinin karþýlaþtýrýlmasý. C: Senckenberg/Tränkner
Bu ayak parmaðý boyutlarý, diurnal (gündüz aktif, gece ise uyku ya da hareketsizlik dönemine sahip olan) yýrtýcýlarda (örn. kartal, bayaðý çakýr kuþu) görülüyor. Baykuþlarla çok da yakýndan akraba olmayan bu kuþlar, sahip olduklarý keskin pençelerle avlarýný delip geçerler. Bu nedenle Mayr ve meslektaþlarý, soyu tükenmiþ baykuþun da avýný öldürmek için ayaklarýný kullandýðýný varsaydýlar.
“Aksine, günümüz baykuþlarý avlarýný öldürmek için gagalarýný kullanýyor; dolayýsýyla bu soyu tükenmiþ baykuþun yaþam biçimi, modern akrabalarýnýnkinden farklýlýk gösteriyor gibi görünüyor.” diye ekliyor ornitolog (kuþ bilimci) Mayr.
Günümüz diurnal yýrtýcý kuþlarýna (saðda) benzer þekilde, Primoptynx poliotauros’un (solda) arka ve ikinci ayak parmaklarýndaki pençelerin üçüncü ve dördüncü parmaklardaki pençelerden fark edilebilir derecede daha büyük olduðu görülebilir. Modern baykuþlarda (ortada) dört pençe de hemen hemen ayný boyuttadýr. C: Senckenberg/Tränkner
Dahasý yeni keþif, Erken Eosen Dönem’de Kuzey Amerika’da baykuþlar arasýndaki yüksek seviye çeþitliliði ortaya koyuyor; bu çeþitlilikte, sadece 12 santimetrelik boyutuyla Eostrix gulottai adlý türden yeni tanýmlanmýþ 60 santimetre uzunluðundaki kuþa kadar farklý hayvanlar yer alýyor.
“Baykuþlarýn evrimsel süreçte avlanma yöntemlerini neden deðiþtirdikleri çok da açýk deðil. Bu durumun, yaklaþýk 34 milyon yýl önce Geç Eosen ve Erken Oligosen Dönem’de, diurnal yýrtýcý kuþlarýn yayýlmasýyla baðlantýlý olduðunu düþünüyoruz. Diurnal yýrtýcý kuþlarla av için edilen mücadele, baykuþlarda beslenmede özelleþmeyi tetiklemiþ ve muhtemelen bu büyüleyici kuþlarýn geceye özgü alýþkanlýklarýnýn ortaya çýkmasýný saðlamýþ olabilir.” diyor Mayr.
Senckenberg Research Institute and Natural History Museum. 28 Temmuz 2020.
Makale: Mayr, G., Gingerich, P. D., & Smith, T. (2020). Skeleton of a new owl from the early Eocene of North America (Aves, Strigiformes) with an accipitrid-like foot morphology. Journal of Vertebrate Paleontology, e1769116.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >