Blog
Beþ Ýyi Ýmparator’dan Biri Olan Trajan Kimdi?
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumBeþ Ýyi Ýmparator’dan Biri Olan Trajan Kimdi?
Ýtalya dýþýnda doðan ilk imparator olan ve güçlü bir savaþçý olan Trajan, Antik Roma’nýn ‘Beþ Ýyi Ýmparatoru’ndan en iyisiydi.
MS 98 ve 117 yýllarý arasýnda tahtta kalmýþ Trajan’ýn mermer heykeli
Ýspanya’da doðan güçlü komutan Trajan tebaasýna karþý çok iyi, ona baþkaldýran yabancýlara karþý ise çok acýmasýzdý.
Roma tarihinin çalkantýlý dönemleri arasýnda Beþ Ýyi Ýmparator Dönemi baþlarda gelir. Bu beþ imparator hanedan soyunun devamý olarak seçilmek yerine selefleri tarafýndan sakin bir barýþçýl bir güç geçiþi saðlamak için özelce seçilmiþ ve eðitilmiþti. Söz konusu beþ imparator arasýndan Ýmparator Trajan “en iyi” anlamýna gelen Optimus unvanýyla þereflendirilmiþti. Trajan Roma’yý en geniþ sýnýrlarýna ulaþtýrmakla kalmamýþ ayný zamanda halkýna karþý büyük bir iyilik ve cömertlik de göstermiþti.
Trajan’ýn Nerva tarafýndan imparator seçilmesi Roma hükümdarlarý için önemli bir emsal oluþturdu. Ýspanya kökenli baþarýlý bir komutan olan Trajan Ýtalya dýþýnda doðan ilk imparatordu. Yükseliþinin verdiði mesaj netti: imparatorluðun her yanýndan nitelikli, eðitimli erkekler hak ederlerse en yüksek makama ulaþabilirdi.
Askeri güç
Trajan imparatorluðun Mezopotamya’daki sýnýrlarýný Basra Körfezi’ne kadar geniþletmiþti, ancak onu meþhur kýlan daha çok Daçyalýlar’a karþý düzenlendiði seferdi. Daçyalýlar günümüz Romanya’sýndaki topraklarýndan Roma’nýn sýnýr kasabalarýna sýk sýk akýnlar düzenliyordu. Trajan, MS 103’de Daçya kralý Decebalus’la bir barýþ anlaþmasý imzalayarak iki yýllýk Daçya seferini sona erdirdi. Ancak Daçyalýlar pek de akýllýca olmayan bir kararla kýsa süre sonra barýþ anlaþmasýný ihlal etti. 
Bunun üzerine Trajan MS 105’de tekrar Daçya’ya döndüðünde hiç merhamet göstermedi. Romalýlarýn yaptýðý bu yýkým Roma’da yer alan 35 metre yüksekliðe sahip Trajan Sütunu’ndaki oymalarda ayrýntýlarýyla resmedilmiþti. Sütundaki 155 sahnenin çeyreði, yanan köyler ve düþmanlarýnýn koparýlmýþ kafalarýný ellerinde tutan Roma askerleriyle, bu savaþý tasvir ediyor. Daçya nihayetinde düþtüðünde, Trajan yurda akla ziyan bir ganimetle, çaðdaþ kaynaklardan birine göre neredeyse 250 kilo altýn ve bunun iki katý gümüþle dönmüþtü.
Trajan Daçya savaþýndan elde ettiði bu kazancý iyi iþlerde kullandý. Ýspanya’dan Balkanlar’a oradan Kuzey Afrika’ya tüm imparatorluk boyunca yollar, köprüler, su kemerleri ve limanlar inþa ettirdi. Roma’ya, þehre kuzeyden su getiren bir su kemeri kurdurdu. Trajan Sütunu ise iki kütüphane, büyük bir kent alaný ve sýra sütunlu bir çarþýyý içinde barýndýran yeni muhteþem bir forumun üstünde yükseliyordu.
Roma halkýna karþý, özellikle de toplumsal refah alanýnda büyük bir cömertlik gösteren Trajan, yoksul vatandaþlara verilen erzak miktarýný artýrmýþ bunun yaný sýra nakit para da daðýtmýþtý. Vilayetlerin normalde imparatora gönderilecek altýn hasýlatýný tutmasýna izin vermiþ hatta vergileri azaltmýþtý. Alimenta adý verilen, yoksul çocuklara yardým için ayrýlmýþ kamu fonlarýný geniþleterek arkadaþý tarihçi Genç Plinius’a öykünmüþtü.
Tarihi kaydetmek
Tarihçilerin Ýmparator Trajan dönemindeki Roma hakkýnda bildiklerinin birçoðu kaynaðýný Genç Plinius, veya tam adýyla Gaius Plinius Caecilius Secundus’tan alýyor. Bilinen bir hatip, senatör ve yönetici olan Plinius, felsefe, tarih ve þiiri bir arayan getiren mektuplardan oluþan on kitap yazmýþtý. Mektuplar ev yaþamýndan senatör tartýþmalarýna kadar çok çeþitli konularý ele alýyordu.
Plinius mektuplardan oluþan bu kitaplarý kendiyle ayný adý taþýyan amcasý, Doða Tarihi adlý ansiklopedik eserin yazarý Yaþlý Plinius’un himayesinde kaleme almýþtý. MS 79’da, Genç Plinius Vezüv Yanardaðý’nýn “yeryüzüne bir sel gibi yayýlan kapkara bulutuyla” patlamasýna þahit oldu. Amcasý patlamada can vermiþti. Genç Plinius þahit olduðu bu faciayý mektuplarýndan birinde anlatmýþtý.
National Geographic. Kristin Baird Rattini. 24 Haziran 2019.
Arkeofili
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >