Blog

Almanya’nýn Bonn kentinde devam eden 39. Dünya Mirasý Komitesi Toplantýsý’nýn bugünkü oturumunda Efes Antik Kenti’nin “UNESCO Dünya Miras Listesi”ne alýnmasý oylanacak.

UNESCO Dünya Mirasý Komitesince “Dünya Miras Listesi”ne kaydedilmesi bugün oylanacak Efes Antik Kenti, insanlýk tarihinin birçok döneminden eserleri bünyesinde barýndýrýyor.

Almanya’nýn Bonn kentinde düzenlenen ve dün Türkiye’den “Diyarbakýr Surlarý ve Hevsel Bahçelerinin UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmesi”nin kararlaþtýrýldýðý 39. Dünya Mirasý Komitesi Toplantýsý’nýn bugünkü oturumunda, Efes Antik Kenti için oylama yapýlacak. 

Dünya Miras Geçici Listesi’nde 1994 yýlýndan beri bekleyen, bugünkü oylamada 21 yýllýk hasrete son verilerek Dünya Miras Listesi’ne girmesi beklenen Efes Antik Kenti için Kültür ve Turizm Bakanlýðý’nýn yaný sýra Selçuk ilçesinden giden ekip de temaslarýný sürdürüyor. 

Ýzmir’in Selçuk ilçesi sýnýrlarýndaki antik kentin ilk kuruluþu Neolitik Çað’a (Cilalý Taþ Devri) kadar uzanýyor.

Efes’teki ilk arkeolojik kazýlar, British Museum adýna J.T. Wood tarafýndan 1869 yýlýnda baþladý. Bölgedeki ilk kazýlara 1895’te baþlayan Avusturyalýlar, günümüzde de çalýþmalarýný sürdürüyor. 

Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nün 1. ve 2. Dünya Savaþlarý sýrasýnda kesintiye uðrayan çalýþmalarý 1954 yýlýndan sonra aralýksýz devam etti. Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nün yaný sýra 1954 yýlýndan itibaren Efes Müzesi de Kültür Bakanlýðý adýna kazý, restorasyon ve düzenleme çalýþmalarýna devam ediyor.

Son yýllarda yapýlan araþtýrmalar ve kazýlarda Efes çevresindeki höyükler ve kalenin bulunduðu Ayasuluk Tepesi’nde Tunç çaðlarý ve Hititler’e ait yerleþimler saptandý. Kentin Hititler Dönemi’ndeki adýnýn ise “Apasas” olduðu biliniyor. 

Liman kenti Efes, milattan önce 560 yýlýnda Artemis Tapýnaðý çevresine taþýndý. Bugün gezilen Efes ise Büyük Ýskender’in generallerinden Lysimakhos tarafýndan milattan önce 300 yýllarýnda kuruldu. Hellenistik ve Roma çaðlarýnda en görkemli dönemlerini yaþayan Efes, Asya eyaletinin baþkenti ve en büyük liman kenti olarak 200 bin kiþilik nüfusa sahipti.

Efes, Bizans döneminde tekrar yer deðiþtirdi ve ilk kez kurulduðu Selçuk’taki Ayasuluk Tepesi’ne geldi. Türkler tarafýndan 1330 yýlýnda alýnan ve Aydýnoðullarý’nýn merkezi olan Ayasuluk, 16. yüzyýldan itibaren giderek küçülmeye baþlamýþ, 1923 yýlýnda Cumhuriyet’in kuruluþundan sonra “Selçuk” adýný aldý. 

HER DÖNEME ÞAHÝT
Tarihi boyunca uygarlýk, bilim, kültür ve sanat alanlarýnda her zaman önemli rol oynayan kent, birçok kez yer deðiþtirdiðinden kalýntýlarý da yaklaþýk 8 kilometrekarelik alana yayýldý. Prehistorik, Arkaik, Hellenistik, Roma ve Bizans, Selçuk, Aydýnoðullarý, Osmanlý gibi insanlýk tarihinin birçok döneminden eserlere ev sahipliði yapan kent adeta tarihin her dönemine þahitlik ediyor.

Ayasuluk Tepesi, Artemision, Efes ve Selçuk olarak dört ana bölgedeki harabeler, geçen yýl 1 milyon 873 bin 701 kiþi tarafýndan ziyaret edildi. Efes’i bu yýlýn ilk beþ ayýnda ziyaret eden turist sayýsý 515 bin 956 oldu.

SAHÝP OLDUÐU ESERLER
Efes Antik Kenti, barýndýrdýðý eserlerle zengin bir mirasa sahip. Dünyanýn yedi harikasýndan biri olan Artemis Tapýnaðý, bu kentin sýnýrlarý içinde yer alýyor. Antik dünyanýn mermerden inþa edilmiþ ilk tapýnaðý olan ve  temelleri milattan önce 7. yüzyýla kadar giden yapý, Tanrýça Artemis’e ithafen Lidya kralý Croesus tarafýndan yaptýrýldý, dönemin en büyük heykeltýraþlarý Pheidias, Polycleitus, Kresilas ve Phradmon tarafýndan bronz heykellerle süslendi.

Efes Celsius Kütüphanesi ise Roma dönemi yapýlarýnýn en güzellerinden birisi olarak öne çýkýyor. Roma döneminde 110-135 yýllarý arasýnda inþa edilen kütüphane iki katlý olmasýyla dikkati çekiyor.

Efes’i inanç turizmi açýsýndan cazibe merkezi haline getiren yapýlardan biri olan Meryem Ana Evi, Bülbüldaðý’nda bulunuyor. Hazreti Ýsa’nýn annesi Meryem’in son yýllarýný geçirdiðine inanýlan kilise, Hristiyanlar için hac yeri.  

Kentte bulunan ve Bizans döneminde mezar kilisesi haline getirilen, Roma imparatoru Decius zamanýnda putperestlerin zulmünden kaçan yedi Hristiyan gencin sýðýndýklarý rivayet edilen Efes’teki Yedi Uyurlar Maðarasý, dünya üzerinde 33 kentin maðaranýn kendi sýnýrlarý içinde olduðunu iddia etmesine karþýn Hristiyan kaynaklarýnýn çoðu tarafýndan kutsal yer sayýlýyor.

Antik kentin baðrýndaki Ýsa Bey Camii, 1374-75 yýlýnda Aydýnoðullarý’ndan Ýsa Bey tarafýndan Ayasuluk Tepesi’ne inþa ettirildi. Artemis Tapýnaðý ile Saint Jean Kilisesi arasýnda yer alan yapý, Anadolu cami mimarisinin ilk örneklerini sergiliyor. 

Roma Ýmparatoru Hadrianus adýna anýt tapýnak olarak yapýlan ve frizlerine Efes’in kuruluþ efsanesi iþlenen Hadrian Tapýnaðý, Ýmparator Domitianus adýna yapýlan Domitian Tapýnaðý, Meryem adýna inþa edilmiþ ilk kilise olan ve 431 Konsül Toplantýsý’nýn yapýldýðý, Hristiyanlýk dinindeki ilk yedi kilise arasýndaki Meryem Kilisesi Efes’in zengin deðerleri arasýnda bulunuyor.

Ayrýca Bizans Ýmparatoru Büyük Iustinianus tarafýndan yaptýrýlan ve o dönemin en büyük yapýlarýndan bir olan 6 kubbeli bazilika St. Jean Bazilikasý, Kleopatra’nýn kýz kardeþine ait anýtsal mezar Oktagon da Efes’te ziyaretçileri karþýlýyor.

Ýlk inþa tarihi milattan sonra 1. yüzyýl olarak belirlenen Yamaç Evler’de kentin zenginleri barýnmýþ. Bu evler duvarlardaki mermer kaplama ve freskler, taban ise mozaiklerle kaplý olmasýyla dikkati çekiyor. Evlerde kalorifer sistemi ve hamam da bulunuyor.

Büyük Tiyatro da Efes’in kýymetli miraslarýndan birisi. Antik dönemin en büyük açýk hava tiyatrosu olan yapý 24 bin kiþilik kapasiteye sahip. -05.07.2015 ntv.com.tr-arkeolojihaber