Ermenistan Gegharotta bir kale içinde terminolojiye “shrine” olarak girmiþ mescid veya ufak tapýnak olarak çevrilebilecek ve günümüzden 3300 yýl öncesine tarihlenen üç yapý bulundu. Bu araþtýrmanýn sonuçlarý Live Science’da  geçtiðimiz günlerde bir makale ile yayýnlandý.

Alanýn Tamamý Kehanet Ýçin Hazýrlanmýþ

Arkeologlar bu ufak tapýnaklarýn kehanet ve geleceði öngörmek için kullanýldýðýný düþünmekteler.

Üç tapýnma alaný da tek odadan oluþmakta ve kil bir zemine sahip. Zeminin üzerinde ise yoðun bir kül tabakasýyla beraber kil objeler bulunmuþ. Buluntular arasýnda kil idoller, damga mühürler, ritüel amaçlý yakma iþlemleri için kullanýlan “censer” (buhardanlýklar) ve üzerilerinde bazý iþaretler bulunan hayvan kemikleri sayýlabilir.

Arkeologlar, kehanette bulunan kahinlerin bu tapýnma alanlarýnda gerçeðin ötesine geçerek böyle bir ritüeli gerçekleþtirmesi için bazý maddeleri buhardanlýklar içinde yaktýklarýný ve þarapla bunu desteklediklerini düþünüyorlar.

Adam Smith ve Jeffrey Leon gibi araþtýrmacýlar, kehanet mantýðýný mevcut zaman ile önceki tecrübelerin arasýndaki baðlantý ile deðiþkenleri ortaya koyarak gelecek ve o an hakkýnda gerçeðin yanýna bir alternatif eklemek olarak yorumluyorlar.

Gegharot Bir Merkezin Parçasý Olabilir

Araþtýrmacýlar bu dönemde inþa edilen birkaç kaleden biri olan Gegharot’un diðer kalelerle eþ güdümlü olarak inþa edilmiþ olabileceðini ve merkezi bir yönetimin varlýðýnýn düþündürmekte olduðunu ekliyorlar.

Adam Smith, Gegharot Kalesi hakkýnda ise þu öneride bulunmakta; Smith’in düþüncesine göre Gegharot egemen sýnýf için oluþturulmuþ bir kült alaný olabilir, yani Smith varsayýmsal olarak ayný dönemde inþa edilmiþ tüm kalelerin tek bir merkeze baðlý olduðunu ve Gegharot’un bu merkezin kült alaný olduðunu düþünmekte.

Ayrýca buluntular da buranýn bir kehanet alaný olabileceðini belirtmekte. Ýnek, koyun ve keçi boðum kemiklerin bolca bulunmasý, alýþagelmiþ mantýk ile “osteomancy” yani hayvan kemikleri ile yapýlan kehanetin varlýðýný da desteklemekte.

Boðum kemikleri kehanetlerde zar gibi kullanýlýrdý. Kemiðin bir tarafý iþaretlenir bir diðer tarafý ise yakýlýrdý (Bu tabi kullaným varyasyonlarýndan sadece biri) hangi taraf gelirse kehanet ona göre þekillenirdi.

Ancak Gegharot’ta kehanet için kullanýlan tek yöntem “osteomancy” deðil ayný zamanda “lithomancy” denilen yani taþ ile kehanet anlamýna gelen uygulamaya dair kanýtlarda bulunmakta. 18 adet özenle seçilmiþ siyahtan kýrmýzýya pek çok renkte pürüzsüz çakýl taþlarý bulunmuþ. Ancak ritüeldeki kullanýmý hakkýnda pek bilgi sahibi deðiliz.

Ayný zamanda tapýnma alanlarýndan birinde un doldurmak için kullanýlan bir alet bulunmuþ. Araþtýrmacýlar bu buluntunun “aleuromancy” yani unla yapýlan kehanete kanýt oluþturabileceðini söylüyorlar.

Araþtýrmacýlar ayrýca bir yaþam alanýn en önemli göstergelerinden biri olan fýrýnlarla alanda karþýlaþmadýklarýný söylüyorlar. Tapýnak alanýn açýk havada yakma iþlemleri için dilediðince kullanýldýðýný ancak herhangi bir piþirme iþlemi yapýlabilecek bir ocaða rastlanmadýðýný söylüyorlar.

Gegharot ve etrafýndaki kalelerin bir asýrlýk bir kullaným gördüðü ve sonrasýnda terk edildiði düþünülmekte.

Araþtýrmacýlar bu dönemin Güney Kafkasya’da büyük bir çatýþma dönemi alaný olduðunu ve olasýlýkla kaderini deðiþtirmek için oldukça büyük bir çaba gösteren bu halkýn bu yüzden yok olduðunu düþünmekte.

Çalýþmalar ise Amerika-Ermenistan ortak projesi olan ARAGATS projesi (Archaeology and Geography of Ancient Transcaucasian Societies) bünyesinde sürdürülmekte. (kaynak: Arkeofili)