Blog
Erzurum'un tarih kokan maðarasý: Cunni
Erzurum'un Karayazý ilçesinde bulunan Cunni Maðarasý, Orta Asya'dan Anadolu'ya göç eden Türk boylarýndan izler taþýyor.
Salyamaç Mahallesi'nin kuzey doðusundaki kalkerli kayalýklarda yer alan ve iki kattan oluþan Cunni Maðarasý'nýn bir bölümünde Ortaçað kilisesi, doðuya bakan büyük bölümünde ise Türklerin kullandýðý damgalarla tasvirler bulunuyor.
Son 20 yýldýr bölgede inceleme yapan bilim ekibindeki Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öðretim Üyesi Doç. Dr. Oktay Özgül, AA muhabirine, Cunni Maðarasý'nýn Anadolu'daki en eski Türk yerleþmelerinden biri olduðunu söyledi.
"Runik harflerin 5 tanesi Anadolu'da ilk olarak burada tespit edilmiþtir"
Maðaranýn Anadolu Türk kültür tarihi açýsýndan son derece önemli bir veri alaný olduðuna dikkati çeken Özgül, buradan yola çýkarak Anadolu'daki Türk kültür tarihinin baþlangýcýný çok eskilere kadar götürebildiklerini belirtti.
Özgül, þöyle konuþtu:
"Hocalarýmýzýn ve bizim yaptýðýmýz çalýþmalar, buradaki ön Türklerin arkeolojisine dayalý bir çalýþmadýr. Bu çalýþma yaklaþýk 20 yýldýr devam ediyor. Bu çalýþmanýn temelinde ise Cunni Maðarasý yer alýyor çünkü Cunni Maðarasý, 1071 yýlýndan önce buraya gelen Türklerin varlýðýný ispat eden çok önemli bir yerleþmedir. Bu yerleþmede Oðuzlara ait olan damgalar, runik harfler ki bunlar çok önemlidir. Göktürkçe'nin temelini oluþturan runik harflerin 5 tanesi Anadolu'da ilk olarak burada tespit edilmiþtir."
Özgül, bu harflerin benzerlerinin de Kars Kaðýzman Geyiklitepe ve Ordu Esatlý'daki kayalýklar üzerinde yer aldýðýný anlatarak, "Bu yazýnýn kökeni nereye dayanýyor, Orta Asya'ya, Orhun Yazýtlarý'na dayanýyor. Yani Orhun Abideleri'nde kullanýlan runik harflerin benzerlerini biz Cunni Maðarasý'nda, Esatlý ve Geyiklitepe'de görüyoruz. Demek ki bu üçünün burada varlýðý Orta Asya'dan çok daha evvelki zamanlarda Anadolu'ya ve Doðu Anadolu'ya yapýlan bir göçe iþaret ediyor. Bu göç, ön Türk göçüdür." deðerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Alparslan Ceylan ve Doç. Dr. Yavuz Günaþýdý ile yaptýklarý çalýþmalarýn sonucuna göre, Cunni Maðarasý'ndaki Kayý, Eymür, Ýðdir, Yazýr ve Avþar boylarýna ait damgalarýn Moðolistan Þiveet Ulaan'daki Türk Bengütaþ damga ve iþaretleriyle büyük bir benzerlik olduðunu vurgulayan Özgül, þunlarý kaydetti:
"Bu bize þunu gösterir. ya buradaki insanlar Moðolistan'a ve Orta Asya'ya göç etti ya da Orta Asya'dakiler buralara göç etti. Bütün arkeolojik veriler, ikinci tezi gösteriyor. Türkler, 1071'den çok önce bu topraklara peyderpey kafilelerle gelmiþler. Kendi yaþam tarzlarýna uygun olan otlaklarý ve sularý bol olan yayla yerlerini yaþamak için tercih etmiþler. Karayazý'daki Cunni Maðarasý'da böyle þartlara haiz bir yer olduðu için bu bölgeleri tercih etmiþlerdir. Kendi iþaretleri ve damgalarýný bu topraklarý yurt tutmak için iþaretlemiþlerdir."
"Define ya da baþka amaçla buralar kazýlýp tahrip edilmesin"
Karayazý Belediyesi Kültür ve Sosyal Ýþler Müdürlüðünde görevli araþtýrmacý Erdal Ýnan ise Cunni Muðarasý'nýn kültürel miras açýsýndan çok önemli izler taþýdýðýný belirterek, "Burasý kültürel miras ve bin yýllýk bir tarihi var. Vatandaþlardan ricamýz buraya sahip çýkýlsýn. Altýn, define ya da baþka amaçla buralar kazýlýp tahrip edilmesin. Kýrmasýnlar, duvardaki motifleri sökmesinler çünkü burasý bizim kültürel mirasýmýz." ifadelerini kullandý.
Kaynak: Anadolu Ajansý / Ýsmail Hakký Demir
www.haberler.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >