Blog
Hititlerden Önce: Kayseri'de 8.000 Yıllık Kaya Sanatı Keşfedildi
Alanın antik su kaynaklarına ve göç yollarına yakın konumu, erken dönem çiftçilik ve hayvancılık toplulukları için bir toplanma veya ritüel alanı olarak hizmet vermiş olabileceğini düşündürmektedir.
www.arkeonews.com
Kayseri'nin Develi ilçesinde yapılan olağanüstü arkeolojik keşifle 8 bin yıllık kaya sanatı gravürleri ortaya çıkarıldı. Bu keşif, Hititlerin yükselişinden veya Asur kültürel etkisinin gelmesinden çok önce erken Anadolu toplumlarının sembolik düşünceyi nasıl ifade ettiğine dair yeni bir bakış açısı sunuyor.
Hititlerden Daha Eski Bir Keşif
Orta Anadolu'daki arkeologlar, insanlığın derin geçmişine dair dikkate değer bir pencere açtı: Türkiye'nin Kayseri ilinin Develi ilçesinde yaklaşık 8.000 yıllık olduğu tahmin edilen kaya oymaları. Resmi kayıt altına alınmayı bekleyen keşif, son yıllarda bölgedeki en önemli tarih öncesi buluntulardan biri olarak kabul ediliyor.
Bilimsel olarak petroglif olarak adlandırılan gravürler, Anadolu'nun en önemli volkanik yapılarından biri olan Erciyes Dağı'nın güneyindeki eteklere dağılmış koyu renkli volkanik kayalara oyulmuş halde bulundu. İlk analizler, bu oymaların Geç Neolitik veya Erken Kalkolitik döneme (yaklaşık MÖ 6000) tarihlendiğini, yani Hitit İmparatorluğu'nun yükselişinden ve bölgenin Tunç Çağı'nı şekillendirecek olan Asur ticaret kolonilerinden çok öncesine tarihlendiğini gösteriyor.
Belgelemede yer alan arkeologlar, "Bu taş yüzeyler, insan hayal gücünün en eski tuvalleri arasında yer alıyor," dedi. "Hayvanları, insanları veya soyut şekilleri tasvir eden her bir kesik, yazıdan binlerce yıl öncesine dayanan sembolik bir bilinci yansıtıyor."
Tarih Öncesi İnanç ve Kimliğe Bir Pencere
Alanın antik su kaynaklarına ve göç yollarına yakın konumu, erken dönem çiftçilik ve hayvancılık toplulukları için bir toplanma veya ritüel alanı olarak hizmet vermiş olabileceğini düşündürmektedir. Araştırmacılar, gravürlerin basit bir dekorasyondan daha fazlası olduğuna, muhtemelen inanç, kimlik veya sosyal bağlantının erken dönem ifadelerini temsil ettiğine inanmaktadır.
İnsan ve hayvan figürlerinin yanı sıra geometrik motifler, tarih öncesi toplulukların dünyaya ve bu dünyadaki yerlerine nasıl baktıklarına dair bir fikir verir. Bu tür tasvirler, av ritüellerini, toplu toplantıları veya erken dönem mitolojik anlatıları sembolize edebilir.
Hakkâri stelleri veya Niğde volkanik plato oymaları gibi tarih öncesi kaya sanatının benzer örnekleri Güneydoğu ve Doğu Anadolu'da mevcuttur, ancak Orta Anadolu'daki buluntular son derece nadirdir. Bu nedenle Develi keşfi, arkeolojik kayıtlarda önemli bir boşluğu doldurarak, yerleşik hayata geçiş döneminde Anadolu'da sembolik ve manevi geleneklerin nasıl yayıldığını aydınlatmaktadır.
İç kaya yüzeyinde kırmızı pigmentle işlenmiş insan biçimli motiflerin detayı, Orta Anadolu'daki en eski sembolik sahnelerden biri olarak yorumlanıyor. Kaynak: IHA
Resmi Kayıt ve Bilimsel Analiz Devam Ediyor
Keşfin ardından Kayseri İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kayseri Müze Müdürlüğü ile birlikte alanın korunmasını sağlamak için resmi tescil sürecini başlattı. Tescil işleminin ardından alanın arkeolojik koruma alanı ilan edilmesi ve böylece sistematik kazı ve detaylı bilimsel analizlerin yapılması bekleniyor.
Yaklaşan çalışmalar, gravürlerin yaşını, alet izlerini ve oyma sıralarını belirlemek için fotogrametrik haritalama, mikroskobik aşınma analizi ve 3B modellemeyi içerecektir. Bu çalışmalar, Neolitik zanaatkârların aletleri, teknikleri ve hatta bilişsel süreçleri hakkında yeni bilgiler sağlayabilir.
Uzmanlar, bu keşfin Orta Anadolu'daki erken dönem sembolik davranış anlayışını yeniden şekillendirebileceğini vurguluyor. Bir araştırmacı, "Bu, Hitit uygarlığından binlerce yıl önce burada örgütlü sembolik ifadenin var olduğunun açık bir kanıtı," diye belirtti. "Bu, Orta Anadolu'nun yalnızca bir tarım beşiği değil, aynı zamanda bir düşünce beşiği olduğunu da gösteriyor."
Kayseri: Medeniyetlerin Kavşağı
Bu keşif, Kayseri'nin derin tarihi kimliğine yeni bir boyut katıyor. Antik ticaret yollarının kavşağında yer alan Kayseri (eski adıyla Mazaka ve daha sonra Caesarea), binlerce yıldır kesintisiz olarak yerleşim yeri olmuştur.
Asur Ticaret Kolonileri Dönemi'nde (yaklaşık MÖ 2000), Kayseri, özellikle de yakınlardaki Kültepe-Kaneş bölgesi, Mezopotamyalı tüccarların ticaret merkezleri kurduğu önemli bir ticaret merkezi işlevi görmüştür. Yüzyıllar sonra Hititler, bölgeyi geniş imparatorluklarının bir parçası haline getirerek, geride çivi yazılı tabletler ve anıtsal mimari eserler bırakmışlardır.
Ancak yeni keşfedilen Develi kaya resimleri, Kayseri'nin tarihini çok daha derinlere, yazının henüz bulunmadığı, inancın, sanatın ve iletişimin ilk kez taşlara işlendiği bir döneme götürüyor.
Kayseri Develi'de keşfedilen 8.000 yıllık petrograflar arasındaki eş merkezli ve çizgisel işaretlerin yakın çekimi. Kaynak: IHA
Anadolu'nun Tarih Öncesi Mirasında Yeni Bir Bölüm
Arkeologlar, Develi kaya sanatının Anadolu'daki insan yerleşimi ve sembolik gelişimine dair daha geniş bulmacanın parçalarını birleştirmeye yardımcı olacağına inanıyor. Gravürler, yalnızca erken dönem Anadolu topluluklarının yaratıcılığını vurgulamakla kalmıyor, aynı zamanda insan bilincinin küresel hikâyesindeki rollerinin de altını çiziyor.
Çalışmalar ilerledikçe, alanın açık hava arkeolojik parkına dönüşmesi ve ziyaretçilerin Orta Anadolu'nun taşlarına kazınmış sembolik düşüncenin en eski izlerine tanıklık etmesi bekleniyor.
Araştırmacılar, "Develi kaya resimleri bize tapınaklardan ve imparatorluklardan çok önce taşlara oyulmuş hikayelerin olduğunu hatırlatıyor; insanları doğaya, birbirlerine ve kendilerinden daha büyük bir şeye bağlayan hikayeler," sonucuna vardılar.
Kapak Görseli Kredisi: İHA
Oğuz Büyükyildirim tarafından6 Kasım 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >