Blog
İnsanlar 1,78 Milyon Yıl Önce Filleri Kesip Doğramaya Başladı
Atalarımız, yiyecek için su aygırları ve zürafalar da dâhil olmak üzere büyük memelileri (megafauna) kullanmaya başladı.
www.arkeofili.com
Tanzanya’da, bir insan türünün 1,78 milyon yıl önce filleri kesip biçtiğine dair taş aletler ve kemikler ortaya çıkarıldı.
Fil kalıntılarının yanında, hala keskin olan tarihöncesi aletler bulundu. C: Domínguez-Rodrigo et al. 2025.
Doğu Afrika’daki “İnsanlığın Beşiği”nde, yaklaşık 1,8 milyon yıl önce insan evriminde büyük bir dönüşüm yaşandı: Atalarımız, yiyecek için su aygırları ve zürafalar da dâhil olmak üzere büyük memelileri (megafauna) kullanmaya başladı. Tanzanya’daki ünlü Olduvai Boğazı’nda şimdiye kadar bilinen en eski fil kesim alanı ortaya çıkarıldı ve bu buluntu, bu geçim stratejisinin nasıl, neden ve ne zaman başladığına dair yeni bilgiler sunuyor.
Rice Üniversitesi’nden Prof. Manuel Domínguez-Rodrigo, “Bu alanı tamamen tesadüfen bulduk. Yağmurlar, her yıl kapattığımız bir alanı açığa çıkardı ve birdenbire filin kalıntıları ortaya çıkmaya başladı. Kazı yaptık ve homininlerin burada bulunduğunu ve fili kestiklerini açıkça gördük” diyor.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş yeni bir çalışmada tanımlanan bu 1,78 milyon yıllık kesim alanında, bir file ait 46 parça ile birlikte muhtemelen bu dev hayvanı parçalamak için kullanılan 80 olağanüstü korunmuş taş alet bulundu. Bunun ardından ekip, Olduvai Boğazı’ndaki diğer hominin alanlarını da inceledi ve tam bu dönemde arkeolojik kayıtlarda büyük memelilerin yoğun şekilde tüketilmeye başlandığını gösterdi.
Domínguez-Rodrigo, “Yaklaşık 1,78 milyon yıl önce bir şey oluyor. O döneme ait alanlarda örnekleme yaptığınızda birdenbire homininlerin çeşitli yerlerde megafaunayı kestiklerine dair bol ve dikkat çekici kanıtlar ortaya çıkıyor” diyor. Bu dönem, daha ilkel Oldowan alet takımının yerini alan yeni bir teknolojik endüstri olan Aşölyen’in (Acheulian) ortaya çıkışıyla neredeyse aynı zamana denk geliyor.
Bu yeniliğin fil kesimiyle nasıl ilişkili olduğu kesin değil. Ancak Domínguez-Rodrigo, bu dönemde evrimimizde başka önemli değişikliklerin de yaşandığını vurguluyor: “Tam bu zamanlarda hominin yerleşim alanlarının boyutlarının çok daha büyük olduğunu görmeye başlıyoruz; bu da insan gruplarının, diğer avcı-toplayıcılarda gördüğümüzden çok daha kalabalık olduğunu gösteriyor” diyor.
“Bu da potansiyel olarak daha fazla yiyecek ve kalori ihtiyacına işaret edebilir ve belki de bu yüzden eski homininler megafaunaya yönelmiş olabilir.”
Dolayısıyla ilk soru şu: Fillerin avlanıp parçalanması Aşölyen teknolojisinin yayılmasıyla mı, yoksa daha büyük gruplara yol açan sosyal yapıyla mı bağlantılıydı – yoksa her ikisiyle birden mi? Kesin bir yanıt olmasa da Domínguez-Rodrigo, “Bu hayvanlardan et elde edilmesinde teknolojik bir tetikleyiciden çok nüfus artışının etkili olduğunu görüyoruz” diyor.
İkinci soru ise şu: Bu davranış değişiminden hangi insan türü sorumluydu ve bu dönemde görülen gelişmeler bilişsel evrimimizde büyük bir sıçramaya mı işaret ediyor? Kısa bir süre öncesine kadar bu ilerlemeler kolayca Homo erectus’un ortaya çıkışına bağlanabilirdi. Ancak Homo erectus’un aslında 2 milyon yıl kadar önce var olduğunun keşfi, tabloyu karmaşık hâle getirdi; yani bu davranışlardan çok önce ortaya çıkmıştı.
Bu nedenle, çalışmanın yazarları belirli bir “faili” işaret etmekten kaçınıyor. Yine de, ilk fil kasabının kim olabileceği sorulduğunda Domínguez-Rodrigo, “Spekülasyon yapmam gerekirse bunun Homo erectus olması gerektiğini söylerim” diyor.
IFL Science. 8 Eylül 2025.
Makale: Manuel Domínguez-Rodrigo, et al. 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >