Blog
İnsanlar 20.000 Yıl Önce Yumuşakça Fosillerinden Kolye Yapmış
Genel olarak, bu bulgular tarihöncesi insanların 20.000 yıldan daha uzun bir süre önce fosillerden takı yapmış olabileceğini düşündürüyor.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
20.000 yıl önce yaşayan avcı-toplayıcılar, belirli bir denizel yumuşakça türünün fosillerini toplayarak bunlardan kolyeler yapmış.
Deniz kabuklarından ikisi kolye klipsi olarak kullanıldı. C: Lozano-Francisco et al., 2025.
Güney İspanya’daki mağaralardan çıkarılan ve Üst Paleolitik’e tarihlenen kolyeler yeniden üretildi; boncukların bir kısmı fosilleşmiş denizel yumuşakça kabuklarından yapılmıştı. Ancak ilginç bir şekilde, bu eski süslerin yapıcıları, toplandıkları yakınlardaki Pliyosen havzalarında 24 farklı tür bulunmasına rağmen, özellikle iki scaphopod (deniz dişleri) türünü seçmiş gibi görünüyor.
Fosil toplama pratiği, Avrupa’da Taş Devri sırasında popüler hale gelmiş gibi görünüyor; kabuklar ve hatta tarihöncesi kemiklerin çok geniş ticaret ağları üzerinden değiş tokuş edildiğine dair kanıtlar var. Ancak Paleolitik ve Neolitik avcı-toplayıcı alanlarında sayısız fosilin keşfedilmesine rağmen, bu kalıntıların sembolik ve işlevsel anlamlarını belirlemek çoğu zaman zor.
Yeni bir çalışmanın yazarları bu nedenle Güney İspanya’daki El Tesoro ve Cueva del Hoyo de la Mina adlı iki alandan scaphopod fosillerini daha yakından incelediler. El Tesoro’da toplam 26 deniz dişleri parçası bulunurken, Hoyo de la Mina’da 11 tane daha bulundu.
Bu iki alan, tarihöncesi insanların İber Yarımadası’nda topladığı fosil scaphopodların yüzde 14,4’ünü oluşturuyor. Araştırmacılara göre, bu kabuklar muhtemelen 5,3 ila 3,6 milyon yıl önceye tarihlenen Alt Pliyosen dönemine ait ve büyük olasılıkla yakınlardaki Malaga kıyısından toplanmış.
Ne var ki, bu kıyı birikintilerinde iki düzine scaphopod türü bulunmasına rağmen, her iki alanın sakinleri yalnızca iki türle – Paradentalium inaequale ve Paradentalium sexangulum – ilgilenmiş gibi görünüyor. Hoyo de la Mina’daki bazı kabuk parçaları, yaklaşık 17.000 yıl önce başlayan Magdalenian dönemine kadar uzanırken, El Tesoro’dakiler daha geç Neolitik’e tarihleniyor.
İspanya’nın başka yerlerinde, aynı tür deniz dişleri, bu çalışmada incelenen iki mağaradan bile daha eski olan ve yaklaşık 22.000 yıl öncesine, Solutreen dönemine tarihlenen Reclau Viver gibi alanlarda da bulundu.
Bu iki spesifik türün neden bu kadar tutarlı bir şekilde seçildiği tam olarak bilinmiyor, ancak deniz dişlerinin bazılarının kırmızı aşı boyası ile kaplı olması, ritüel bir öneme sahip olabileceğini düşündürüyor. El Tesoro ve Hoyo de la Mina’da bulunan tüm parçalar ayrıca parlatılmış, boşaltılmış ve süs eşyası olarak kullanılmak üzere çeşitli şekillerde değiştirilmiş izler taşıyor. Örneğin, El Tesoro’da kabuk parçaları birbiri içine geçirilerek bir kolye tokası oluşturulmuştu.
Genel olarak, bu bulgular tarihöncesi insanların 20.000 yıldan daha uzun bir süre önce fosillerden takı yapmış olabileceğini düşündürüyor. Bununla birlikte, insanların fosil toplamaya ne zaman başladığını ve nedenini tam olarak belirlemek zor. Şimdiye kadar bu faaliyete dair bilinen en eski kanıt, Güney Afrika’da 65.000 yıl öncesine tarihlenen bir Homo sapiens alanından geliyor ve burada bir trilobit fosili bulundu.
Avrupa’da ise Neandertallerin ilk fosil toplayıcılar olmuş olabileceğine dair göstergeler var. Kuzey İspanya’daki Prado Vargas Mağarası’nda bir dizi tarihöncesi deniz kabuğu keşfedildi. Araştırmacılar, bu soyu tükenmiş hominidlerin neden fosil topladıklarına dair hiçbir fikre sahip değil, ancak bu birikimin Neandertal çocukları tarafından sadece eğlence amaçlı yapılmış olabileceğini öne sürüyorlar.
IFL Science. 16 Eylül 2025.
Makale: Lozano-Francisco, M. C., Simón-Vallejo, M. D., Vera-Lozano, J. A., Vera-Peláez, J. L., & Cortés-Sánchez, M. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >