Blog
İnsanlar, Afrika Maymunu Benzeri Atadan Evrimleşti
Etiyopya’da 4 milyondan fazla yıl önce yaşamış tarihöncesi bir hominin, bir şempanze gibi tırmanmış ve biraz da bir insan gibi yürümüş olabilir.
www.arkeofili.com
4,4 milyon yıllık bir ayak bileği kemiği, i·nsanların Afrika maymunu benzeri bir atadan evrimleştiğini düşündürüyor.
Ardipithecus ramidus aslında sadece ağaçlarda yaşamıyordu. C: Wikimedia Commons
Etiyopya’da 4 milyondan fazla yıl önce yaşamış tarihöncesi bir hominin, bir şempanze gibi tırmanmış ve biraz da bir insan gibi yürümüş olabilir. Kısaca Ardi olarak bilinen Ardipithecus ramidus, böylece insanlarla maymunlar arasında geçiş türü işlevi görmüş olabilir; bu da atalarımızın aslında goriller, şempanzeler ve bonobolara benzer olduğunu gösteriyor.
Eğer doğruysa, bu durum Ardi’nin ayak bileği kemiklerine dair yeni bir analizin yazarlarına göre insan evrimini anlama biçimimizi kökten değiştirebilir. Bugüne dek, Afrika maymunlarıyla ortak son atamızın yalnızca ağaç tepelerinde yaşadığı varsayılıyor ve buna dayanarak Ardi’nin de muhtemelen ağaçsıl (arboreal) bir tür olduğu düşünülüyordu.
Ancak bu çalışmanın sonuçları bunun böyle olmayabileceğini ve Ardi’nin, günümüz şempanzeleri gibi, yerde de rahat olduğunu öne sürüyor.
1994’te keşfedildiğinden beri Ardi’nin 4,4 milyon yıllık kalıntıları antropolojik bir tartışmanın merkezinde. Konuyu netleştirmek için araştırmacılar, örneğin talus (ayak bileği kemiği) yapısını, 40 milyon yıllık evrimsel tarihi kapsayan diğer primatlarınkilerle karşılaştırdı.
Sonuçlar, Ardi’nin ayak bileğinin açısal eğiminin, modern Afrika maymunlarının aralığına tam olarak uyduğunu gösterdi. Bu da söz konusu eski homininin hem dikey tırmanışa hem de karasal dört ayaklılık’a (ayak tabanlarının tamamı yere basacak şekilde dört ayak üzerinde yürüme) yetenekli olduğunu ima ediyor.
Yine de Ardi, insanlardaki iki ayak üzerinde yürümenin temelinde yer alan, ayakta “gelişmiş itiş mekanizması” ile ilişkilendirilen bazı özellikler de sergiliyor. Başka bir deyişle Ardi, Afrika maymunu benzeri ve insana benzer karakteristikleri bir arada barındıran mozaik bir yapıya sahip görünüyor.
C: Prang, T.C., Tocheri, M.W., Patel, B.A. et al. 2025.
“Bu keşifte sürprizlerden biri, Ardi’nin dik yürümüş olması ama aynı zamanda tutucu bir ayak dâhil pek çok maymun benzeri özelliği korumasıydı” diyor çalışma yazarı Thomas (Cody) Prang. Önemli olan, bu bulgunun Ardi’yi Afrika maymunlarından uzaklaştıran önceki araştırmalarla çelişmesi.
Prang, “Onların analizine dayanarak yaşayan Afrika maymunlarının—şempanzeler ve goriller gibi—insanın ortaya çıkışında birer çıkmaz sokak oldukları, birer evrimsel sapak oldukları sonucuna varmışlardı” diyor.
“Bunun yerine Ardi’nin, şempanze ya da gorillere benzemeyen daha genelleşmiş bir ataya kanıt sağladığını düşünmüşlerdi.”
Ne var ki Ardi’nin talusuna ilişkin bu yeni inceleme çok farklı bir hikâye anlatıyor ve bu insan atasının nihayetinde Afrika maymunlarına benzer olduğunu öne sürüyor. Bu, insanların şempanzelerden evrimleştiği anlamına gelmese de, atalarımızın önceden düşünülenden daha şempanze benzeri olduğunu ima ediyor.
Prang, “Bu makale, Ardi’yi şempanzeler ve gorillerden uzaklaştıran o ilk fikre bir düzeltme niteliğinde” diyor.
IFL Science. 21 Ekim 2025.
Makale: Prang, T.C., Tocheri, M.W., Patel, B.A. et al. 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >