Blog
İskender’in Yakın Arkadaşının Mezarı, Gündönümüne Hizalanmış
Yeni bir çalışmaya göre, mezarın gömüt odası, kış gündönümünde güneş ışığının içeri girmesini sağlayacak şekilde hizalanmış.
www.arkeofili.com
Büyük İskender’in en yakın dostu için yaklaşık 2.300 yıl önce inşa edilmiş olabilecek görkemli bir mezarın, astronomik bir özelliği olabilir.
Kuzey Yunanistan’da bulunan Kasta mezarının bir parçası. C: Ministry of Culture
Yeni bir çalışmaya göre, mezarın gömüt odası, kış gündönümünde güneş ışığının içeri girmesini sağlayacak şekilde hizalanmış.
Ancak bu yorum herkes tarafından kabul görmüş değil. Bazı uzmanlar, antik Makedonların Ay ve Güneş hareketlerine dayanan bir takvim (luni-solar) kullandığını ve bu nedenle kış gündönümünün tarihlerinin her yıl değiştiğini hatırlatıyor.
Günümüzde Kasta Anıtı (Kasta Mezarı veya Kasta Tümülüsü olarak da bilinir) olarak bilinen bu mezar, Yunanistan’ın kuzeyindeki antik Amphipolis kenti yakınlarında yer alıyor. 2014 yılında arkeologlar mezarın gömüt odasını kazdıklarında en az beş kişiye ait iskelet kalıntıları buldular. Mezarın kime ait olduğu hâlâ tartışmalı; ancak bazı araştırmacılar, Büyük İskender’in 324 yılında ölümüne büyük bir üzüntüyle tepki verdiği en yakın dostu Hephaestion’a ait olabileceğini öne sürüyor.
Yeni çalışmada, bağımsız araştırmacı Demetrius Savvides, mezarın üç boyutlu bir modelini oluşturdu ve Güneş ile yıldızların zaman içindeki konumlarını izleyen astronomi yazılımı Stellarium’u kullanarak MÖ 300 yılında mezarın bulunduğu gökyüzünü yeniden canlandırdı.
Savvides, 21 Aralık yani kış gündönümünde, saat yaklaşık 10:00 ile 16:00 arasında güneş ışığının mezarın gömüt odasını tamamen aydınlattığını tespit etti. Bu bulgular, Nexus Network Journal dergisinde yayımlanan makalesinde yer aldı.
Savvides, güneş ışığının yılın farklı zamanlarında anıtın farklı bölümlerine ulaştığını da keşfetti. Temmuz sonlarına doğru ışık anıtın girişine vuruyor. Sonbahar boyunca ise ışık, oyulmuş iki sfenksin üzerinden geçerek sonunda ikisinin arasından geçiyor ve kış gündönümünde gömü odasını tamamen aydınlatıyor.
Mezarın 3 boyutlu modeli. Bir araştırmacı, astronomik yazılım kullanarak, güneş ışığının kış gündönümü sırasında mezar odasına ulaşmış olabileceğini belirledi. C: Demetrius Savvides
Savvides, “Kasta Anıtı’nın içinde ya da yakınında, özellikle kış gündönümünde çeşitli ritüellerin yapılmış olması yüksek olasılık” diyor.
Başlangıçta mezar kış gündönümüne göre hizalanmamıştı. Ancak inşaat süreci devam ederken, bu hizalama özellikle sağlanmış gibi görünüyor. Savvides’in belirttiğine göre, bu tür hizalamalar yenilenme, yaşam ve kozmik düzen temalarını sembolize ediyordu.
Bu temalar, mezar dekorasyonunda da görülüyor. Örneğin, gömüt odasında yer alan mozaiklerden biri, hem tarım ve bitki örtüsü hem de yeraltı dünyasının tanrıçası olan Persephone’yi tasvir ediyor. Ayrıca mezarda, doğum ve bereketle ilişkilendirilen ve bitkisel döngülerle bağlantılı olan Kybele tanrıçasının ve eşi Attis’in olası bir betimlemesi de yer alıyor. Attis, ölen ve tekrar dirilen bir tanrı olarak biliniyor.
Peki ya Büyük İskender’in Mezarı?
Bu araştırma şu soruyu da gündeme getiriyor: Acaba Büyük İskender’in İskenderiye’de inşa edilmiş mezarında da benzer bir astronomik hizalama var mıydı?
Savvides, “Güneş ışığı kullanımı ve tutarlı geometrik tasarım, Hellenistik geleneklerle uyumlu. Bu geleneklerde yöneticiler –örneğin Büyük İskender– otoritelerini pekiştirmek için güneş sembolizmini kullanırlardı” diyor.
“Eğer İskender’in mezarını bulsaydık, Kasta Anıtı’na benzer olabilirdi.”
İskender’in mezarı hâlâ bulunmuş değil; İskenderiye’nin altında ya da deniz altında olduğuna inanılıyor.
Oxford Üniversitesi’nde antik Yunan yapılarının hizalanmalarını araştıran Juan de Lara, bu çalışmaya şüpheci yaklaşıyor.
Juan de Lara, “Bence araştırmacıların bu tür sorular sorması ve yeni teknolojilerle hipotezler geliştirmesi harika. Ancak bu tür bulguları ‘güneşsel’ olaylarla ilişkilendirirken çok dikkatli olmalıyız. Çünkü Makedonlar luni-solar bir takvim kullanıyordu ve bu nedenle tarihler her yıl değişiyordu” diyor.
Başka bir deyişle, onların kış gündönümü her yıl farklı bir güne denk geliyordu, bu da mezarın her yıl aynı gün ışıkla aydınlanmasını zorlaştırırdı. Ayrıca de Lara, Yunanistan’ın kuzeyinin kış aylarında genellikle bulutlu olduğunu, dolayısıyla bu ışık efektinin her zaman fark edilmemiş olabileceğini de ekliyor.
Live Science. 26 Mayıs 2025.
Makale: Savvides, D. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >