Blog
Ýstanbul'un UNESCO'ya giriþinin 35. yýlýnda koruma alanlarý ve sorunlarý
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumÝstanbul'un UNESCO'ya giriþinin 35. yýlýnda koruma alanlarý ve sorunlarý
UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giriþinin 35. Yýlýnda Ýstanbul’un Tarihi Alanlarý’nýn durumunu "Kültürel ve Doðal Mirasý Ýzleme" Platformu yöneticisi Arkeolog- Editör Nezih Baþgelen yorumladý.
Ýstanbul'un UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giriþinin 35. Yýlýnda Ýstanbul’daki Unesco Alanlarý’nýn durumu
Etrafý surlarla çevrili yedi tepeli bir yarýmadanýn üzerinde kurulan Ýstanbul, bir dünya baþkentine
yaraþýr benzersiz konumuyla her köþesinde zengin bir geçmiþin soluk aldýðý, eski doðunun büyülü, görkemli bir beldesidir.
Istanbul’u tüm dünyaca ünlü ve çekici kýlan, sur içindeki benzersiz kültürel mirasý ve tarihi yarýmadanýn topografik konumunun sýradýþý deðerleridir. Doðu Roma, Bizans ve Osmanlý dönemlerinde üç kýtayý yönetmiþ tarihsel yarýmadanýn kalbi Topkapý Sarayý, Ayasofya, Hipodrom, Sultanahmet ile Süleymaniye ve çevresinde atar. Bu yüzden Türkiye’de öncelikli olarak Ýstanbul, 1985 tarihinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne;
1- Hipodrom, Ayasofya, Aya Ýrini, Küçük Ayasofya Camisi ve Topkapý Sarayý’ný içine alan Arkeolojik Park;
2-Süleymaniye Camisi ve çevresini içine alan Süleymaniye Koruma Alaný;
3- Zeyrek Camisi ve çevresini içine alan Zeyrek Koruma Alaný ve
4- Tarihi Surlar Koruma Alaný olarak 4 ana bölümde dahil edilmiþtir.
Buna karþýlýk Ýstanbul Tarihi Yarýmadasý ancak 2005 yýlýnda bir koruma planýna sahip olabilmiþtir. Yerel idareler bünyesinde Kültür Varlýklarý Projeler Müdürlüðü, Koruma, Uygulama ve Denetim Müdürlüðü (KUDEB) 2005’te, Alan Baþkanlýðý ise 2006’da oluþturulabilmiþtir.
Öte yandan Ýl Özel Ýdaresi bünyesinde emlak vergisiyle oluþturulan fonla, kültürel mirasýn restorasyonu amacýyla özellikle Tarihi Yarýmada’daki yerel idarelere çok büyük kaynaklarýn yönlendirildiði buna karþýlýk hýzlý ve denetimsiz restorasyon projelerinin Unesco yetkililerinin de uyardýðý gibi “ tarihi yapýlarda yapýyý korumak yerine yeniden inþasýna varan ciddi problemler “ yaratttýðý , Istanbul'un pek çok güzide tarihi eserinin “parayla tahribatýna” yol açtýðý üzülerek izlenmiþtir. Unesco raporlarýna da yansýdýðý gibi Tekfur Sarayý'nda yaþananlar bunun tipik bir örneðidir.
Bu 35 yýllýk süreç içinde uygulanan bazý büyük projelerin uygulamaya geçtiðinde Tarihi Yarýmada’daki korunmasý gereken alanlarý da ciddi riskler altýna soktuðu da görülmüþtür.
UNESCO Dünya Miras Alaný olan Kara Surlarý’nýn önünde ve arkasýndaki koruma zonundaki yapýlaþma giriþimleri ise kaygý vericidir. Uluslararasý ilgili kurumlar Ýstanbul'un Karasurlarý’ný ve Süleymaniye Çevresini korumada gerekli özenin gösterilmediðini raporlarýnda sürekli vurgulamaktadýr.
Kentsel Dönüþüm gerekçesiyle Sulukule ile Ayvansaray’da yapýlanlarýn koruma mevzuatý ve hukuku açýsýndan kabul edilemez uygulamalara dönüþmesi içte ve dýþta pek çok kesimde tepkiyle karþýlanmýþtýr.
Hipodrom, Ayasofya, Aya Ýrini, Küçük Ayasofya Camisi ve Topkapý Sarayý’nýn yer aldýðý Arkeolojik Park’ta (Sultanahmet semtinde) yapýlan yeni inþaatlar ve temel kazýlarýnda etkilenen arkeolojik deðerler ise kaygý vericidir.
Galata Kulesi’nden Eyüp’e, tepelerini selatin camilerinin taçlandýrdýðý, þehrin büyüleyici “Altýn Boynuz” Haliç peyzajý ve Ýstanbul’un tarihi peyzajýnýn en karakteristik parçasý olan Tarihi Yarýmada’nýn silüeti de gene son yýllarda pek çok yönde büyük ölçüde zarar görmüþtür.
Istanbul 8500 yýllýk kültürel birikimiyle, hiçbir yerde olmayan çeþitliliðiyle, kültürel ve doðal çevre açýsýndan en güzel örneklere sahip bir yerdir. Unesco tarafýndan da Dünya Mirasý olarak tescil edilmiþ bu deðerler ayni zamanda Ýstanbul‘un yönetiminden sorumlu olanlara da vazgeçilemez yükümlülükler ve sorumluluklar getirmektedir.
Binlerce yýlýn birikiminden gelen , Dünya Kültür Mirasý’nýn da bir parçasý olan Ýstanbul’un Tarihi Yarýmadasý’nýn bu dönemde akýlcý artý deðerler katýlarak gelecek kuþaklara aktarýlmasý üzerimizdeki önemli bir sorumluluktur.
Nezih Baþgelen
Arkeolog- Editör
Kültürel ve Doðal Mirasý Ýzleme Platformu” yöneticisi
www.arkeolojikhaber.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >