Blog
Ýsveç’te 7.000 Yýllýk Þaman Yeniden Canlandýrýldý
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumÝsveç’te 7.000 Yýllýk Þaman Yeniden Canlandýrýldý
Geyik boynuzlarýndan yapýlmýþ bir yatak üstünde gömülmüþ ve süs eþyalarý ile bezenmiþ bu kadýn, topluluðunun özel bir üyesiydi, ama neden?
Araþtýrmacýlar, 7.000 yýl önce Ýsveç’in güneyinde yaþamýþ bir kadýnýn cenazesini yeniden canlandýrmak için iskelet kalýntýlarý ve Antik DNA’yý kullandýlar. C: Gert Germeraad, Trelleborg Museum
Kalýntýlarýný kazan arkeolog için bu kadýn “Mezar XXII” olarak biliniyor. Sergileneceði müzedeki personele göre “Oturmuþ Kadýn” olarak biliniyor. Ve kadýný yeniden canlandýran ve delici bakýþlarýný hayal eden sanatçý için ise o bir “Þaman”.
Gerçek adý, en son 7.000 yýl önce þu anda güneybatý Ýsveç’te kalan verimli bataklýklarda ve ormanlarda söylenmiþti. Bu isim artýk tarihe karýþsa da, arkeologlar ve sanatçý Oscar Nilsson liderliðindeki bir ekip, 17 Kasým’da Ýsveç’in Trelleborg Müzesi’nde sergilenecek olan canlandýrma ile kadýna yeniden hayat verdi.
Kadýn dik bir þekilde, bir geyik boynuzu yataðýna baðdaþ kurmuþ vaziyette gömülmüþtü. Beline asýlan 100’den fazla hayvan diþinden oluþan bir kemer ve boynunda büyük bir kayrak kolye. Kýsa tüylü bir pelerin omuzlarýný örtüyordu.
Arkeologlar kadýnýn kemiklerinden, yaklaþýk 150 cm uzunluðunda olduðunu ve öldüðünde 30 ila 40 yaþlarý arasýnda olduðunu tespit ettiler. Bulunduðu mezarlýktaki diðer kiþilerden elde edilen DNA, Avrupa’daki Mezolitik halklar hakkýnda bildiklerimizi, koyu tenli ve renkli gözlü olduklarýný doðruladýAraþtýrmacýlar, 7.000 yýl önce Ýsveç’in güneyinde yaþamýþ bir kadýnýn cenazesini yeniden canlandýrmak için iskelet kalýntýlarý ve Antik DNA’yý kullandýlar. C: Gert Germeraad, Trelleborg Museum
Kalýntýlarýný kazan arkeolog için bu kadýn “Mezar XXII” olarak biliniyor. Sergileneceði müzedeki personele göre “Oturmuþ Kadýn” olarak biliniyor. Ve kadýný yeniden canlandýran ve delici bakýþlarýný hayal eden sanatçý için ise o bir “Þaman”.
Gerçek adý, en son 7.000 yýl önce þu anda güneybatý Ýsveç’te kalan verimli bataklýklarda ve ormanlarda söylenmiþti. Bu isim artýk tarihe karýþsa da, arkeologlar ve sanatçý Oscar Nilsson liderliðindeki bir ekip, 17 Kasým’da Ýsveç’in Trelleborg Müzesi’nde sergilenecek olan canlandýrma ile kadýna yeniden hayat verdi.
Kadýn dik bir þekilde, bir geyik boynuzu yataðýna baðdaþ kurmuþ vaziyette gömülmüþtü. Beline asýlan 100’den fazla hayvan diþinden oluþan bir kemer ve boynunda büyük bir kayrak kolye. Kýsa tüylü bir pelerin omuzlarýný örtüyordu.
Arkeologlar kadýnýn kemiklerinden, yaklaþýk 150 cm uzunluðunda olduðunu ve öldüðünde 30 ila 40 yaþlarý arasýnda olduðunu tespit ettiler. Bulunduðu mezarlýktaki diðer kiþilerden elde edilen DNA, Avrupa’daki Mezolitik halklar hakkýnda bildiklerimizi, koyu tenli ve renkli gözlü olduklarýný doðruladý.
Tarýmýn ortaya çýkýþý
Lars Larsson, 1980’lerin baþlarýnda, Trelleborg yakýnlarýndaki Skateholm arkeolojik sahasýnda yer alan Mezar XXII’yi kazdýðýný hatýrlýyor. Bu, Skateholm’de MÖ 5.500 ila 4.600 yýllarý arasýna ait 80’den fazla mezardan biriydi. Mezarlýk, çiftler halinde ya da köpeklerle beraber insanlar ve zengin mezar olanaklarý ile gömülmüþ bireysel köpekler dahil olmak üzere çeþitli mezar türlerini içeriyordu. Mezar XXII ise oturmuþ vaziyette gömülen sadece birkaç örnekten biriydi. Arkeologlar bu mezarý daha fazla araþtýrma için laboratuvara taþýnacak olan tek bir blok olarak kazmaya karar verdiler.
Prof. Larsson, “Skateholm’de kazdýðýmýz en zor mezar bu olabilir.” diyor.
Güney Ýskandinavya kýyý þeridi boyunca bölgedeki Skateholm ve diðer geç Mezolitik mezar bölgeleri, Neolitik çiftçilerin tarýmý anakara Avrupa’ya getirmesinden yaklaþýk bin yýl önce geliþmeye devam eden avcý-toplayýcý topluluklarýný ortaya çýkardýklarýndan, arkeologlar onlara özel ilgi gösteriyor.
Görünüþe göre coðrafi izolasyon, Ýskandinavya’ya tarýmýn geç geliþinin nedeni deðildi. Larsson, Skateholm’de, Avrupa topraklarýnda tarýmsal topluluklarla ticari temaslara iþaret eden mezar mallarý olduðunu söylüyor. Yani tarýma geçmemek bir seçimdi.
“Ýnsanlar avcý-toplayýcýlarý medeniyetsiz insanlar olarak düþünme eðiliminde. Ancak avcýlýk, toplayýcýlýk ve balýk avlamada iyi bir durumdayken neden tarýma geçsinler?”
Dünyalar arasýnda bir geçit
Araþtýrmacýlar kadýnýn fiziksel rekonstrüksiyonunu oluþturmak için insan kemiklerine ve DNA’sýna güvenirken, Larsson ise kadýnýn toplumdaki yeri hakkýnda bir þey söylemekten çekiniyor fakat özel biri olduðunu söylüyor.
Trelleborg Müzesi’nin yöneticisi Ingela Jacobsson da ayný fikirde. “Gömüldüðü her þeyi göz önünde bulundurarak toplumda bir tür özel konumu vardý, ancak bunun ötesinde herhangi bir belirleme yapamayýz.”
Sanatçý Oscar Nilsson, “Kanýtlarý birçok þekilde yorumlayabilirsiniz, fakat gözlerime göre o kesinlikle bir þaman. Boynuzlara oturtularak gömülmüþtü. Bu çok çarpýcý ve açýkça belli ki çok önemli ve itibarlý bir insandý.
Nilsson’un adli tekniði, orijinal kafatasýnýn tam olarak 3 boyutlu bir kopyasý ile baþladý, kafatasý tarandý, basýldý ve sonra kiþinin yapýsý, cinsiyeti ve tahmini ölüm yaþý esas alýnarak kemik yapýsý ve doku kalýnlýðýný yansýtacak þekilde el ile modellendi.
Vücut için, benzer uzunluða sahip bir tanýdýðýný çaðýrdý ve oturarak poz verdirdi. Nilsson ve meslektaþlarý, daha sonra silikondan vücut modelinin alçý kalýplarýný aldýlar. Kýyafetler ve süslemeler (130 hayvan diþinden üretilen kemer dahil) yerel olarak tedarik edildi ve Helena Gjaerum tarafýndan üretildi.
Ancak en çok dikkat çeken þey, kadýnýn sert ifadesiydi.
“Nadiren bu kadar karakter sahibi yeniden yapýlandýrmalar yapýyorum. Ama o bir karakter. Þaman olduðu sonucuna vardýðýmýzda yüz ifadesini oluþturmak daha kolaydý. Yüz kaslarýný fazla hareket ettirmiyor ama iletiþim kuruyormuþ gibi hissettiriyor. Bizim dünyamýzla diðer dünya arasýnda bir geçit gibi.”
Müze müdürü Jacobsson, canlandýrmayý ilk gördüðünde tüylerinin diken diken olduðunu söylüyor: “Gözlerinde özel bir bakýþ vardý.”
National Geographic. 10 Kasým 2019.
ARKEOFÝLÝ
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >