Ýtalya’nýn Napoli kenti yakýnlarýnda bir Tunç çaðý mezarýna gömülmüþ iskeletlerin diþlerinde kenevir kalýntýlarýna rastlandý.

Ýtalya, Napoli yakýnlarýndaki bir alana gömülmüþ antik iskeletlerden alýnan binlerce diþ üzerinde yapýlan yeni bir analiz, insanlarýn keneviri ip ve kumaþ haline getirme iþleminin de dahil olmasý muhtemel iþlerini yaparken yalnýzca ellerini deðil ayný zamanda aðýzlarýný da kullandýðýný ortaya çýkardý.

Elbette ki bizler de diþlerimizi besin öðütmenin yaný sýra þiþe açmak, kaðýt parçalarý tutmak ve hatta pipo tüttürmek gibi çeþitli iþler için kullanýyoruz. Bunlarý yaparken, diþlerimizi kýrma olasýlýðýný göz önüne alýyor ve diþ minemizin yüzeyinde mikroskobik çizikler ve oluklar açýyoruz. Diþler, kemikler gibi kendilerini yenileyemediðinden bu ufak yaralanmalar tüm hayatýmýz boyunca bize eþlik ediyor.

Arkeologlar için, çiðneme dýþýndaki eylemlerden oluþan diþ kullanma modeli, AIDM (aktiviteye baðlý dental modifikasyon) olarak adlandýrýlýyor ve bir bireyin yaþamý, diyeti ve mesleði ile ilgili kültürel bilgi sunabiliyor. Uzun yýllardýr bu modele iliþkin incelemelerde bulunan arkeologlar Hollanda ve diðer tarihöncesi insan popülasyonlarýnda antik eser üretimini iþaret eden dikkat çekici bulgulara rastladý.

Amerikan Fiziksel Antropoloji Dergisi’nde yayýmlanan bir çalýþmada, Ýtalyan ve Amerikalý araþtýrmacýlardan oluþan, Roma Medeniyet Müzesi’nden Alessandra Sperduit’nin önderliðindeki bir grup, Napoli’nin hemen kuzeyinde yer alan bir Erken Tunç Çaðý (2500-1800 MÖ) mezarlýðý olan Gricignano d’Aversa’ya gömülmüþ 200’ü aþkýn kiþiden alýnan 3000’den fazla diþ üzerinde yaptýklarý analizi rapor etti

Sperduti ve meslektaþlarý diþleri hem gözle, hem de taramalý elektron mikroskobu kullanarak dikkatlice inceledi. Ýncelemelerde, 28 kadýn ve 1 erkeðin diþlerinin çiðneme yüzeyinin yakýnlarýnda oyuklar olduðu keþfedildi, 15 yaþ altýndaki hiçbir çocukta ise AIDM’e izine rastlanmadý.

Oyuklarýn þeklinin “küçük çaplý iplik üretimi veya dokuma hazýrlýðý teorisiyle uyuþtuðu” belirtildi. Ýddiaya göre kadýnlar bu üretim veya hazýrlýk sürecinde ipleri üst kesici ve köpek diþleriyle art arda defalarca çekiyordu. Oyuk sayýsýna iliþkin kadýnlar ve erkekler arasýndaki bu çarpýcý fark iplik iþinde bariz bir cinsiyet ayrýmý olduðunu gözler önüne seriyor.

Araþtýrmacýlar ayrýca, mezarlýða gömülmüþ 19 iskeletin diþlerindeki mikroskobik besin kalýntýlarýný da inceledi. Taramalý elektron mikroskobuyla elde edilen dental kalkulus görüntülemeleri çok çeþitli sonuçlar verdi, ancak “bunlardan en ilginci”nin “iki kadýnda mikroskobik boyutta üç lif parçasýna rastlanmasý” olduðu belirtildi. Lif parçalarýnýn kenevir (Cannabis sp.) olduðu ve diþ oyuklarýnýn geniþliðiyle mükemmel bir biçimde uyuþtuðu bildirildi.

Lif iyi bir þekilde korunamadýðý için Antik Ýtalya’da kenevir üretiminin nasýl yapýldýðý arkeolojik olarak bir kesinlik kazanmýþ deðil, ancak Roma döneminde nasýl olduðu oldukça iyi biliniyor. Gricignano d’Aversa’da kenevir yetiþkin bir erkeðin mezarýndaki metal bir býçakta da bulunmuþtu. Bu kenevirin kumaþ bir kýlýfýn kalýntýsý olmasý muhtemel. Ayný alan içerisinde hem dental kalkulusta hem de mezarda kenevir keþfedilmesi Tunç Çaðý Güney Ýtalya’sýnda kumaþýn ve üretiminin önemine dikkat çekiyor.

Sperduti ve meslektaþlarýnýn çalýþmalarýnda vardýðý sonuca göre dental kalkulus analizleri, bu biyolojik materyalin beslenme ile ilgili olmayan alýþkanlýklarý belgeleyen zengin kaynaklar barýndýrdýðýný gözler önüne seriyor.

The Forbes. 30 Aðustos 2018.

Makale: Sperduti, A., Giuliani, M. R., Guida, G., Petrone, P. P., Rossi, P. F., Vaccaro, S., … & Bondioli, L. (2018). Tooth grooves, occlusal striations, dental calculus, and evidence for fiber processing in an Italian eneolithic/bronze age cemetery. American journal of physical anthropology.

www.arkeofili.com

.