Blog
İtalya’da Üzüm Yetiştiriciliğinin İyileşmesi Binlerce Yıl Sürmüş
Asma tarımının derin tarihi, Asya ve Avrupa’nın bazı bölgelerinde iyi çalışılmış olsa da, Batı Akdeniz bölgesine dair veriler yetersiz kalıyordu.
Zeynep Şoray - www.arkeofili.com
Arkeolojik kanıtlar, İtalya’da üzümün yabani halden ehlil hale dönüşümünün çok uzun bir sürece yayıldığını ortaya koyuyor.
C: Wikimedia Commons
Her yıl dünya çapında üzüm yetiştiriciliği ile yaklaşık 80 milyon ton taze üzüm ve 26 milyar litre şarap üretiliyor; bu üretimde İtalyan şarabı önemli bir yere sahip.
Asma tarımının derin tarihi, Asya ve Avrupa’nın bazı bölgelerinde iyi çalışılmış olsa da, Batı Akdeniz bölgesine dair veriler yetersiz kalıyordu. Bu çalışmada Ucchesu ve ekibi, İtalya içinde ve çevresindeki 25 arkeolojik alandan elde edilen 1.700’den fazla üzüm tohumunu inceledi. Örnekler, Neolitik Dönem’den Orta Çağ’a kadar 7.000 yıllık bir süreyi kapsıyor.
Morfolojik analizler, MÖ 1.000’den daha eski alanlarda neredeyse tüm üzüm tohumlarının modern yabani asmalara benzer boyut ve oranlara sahip olduğunu ortaya koydu. Bu da meyvelerin büyük olasılıkla doğadan toplanmış olduğunu düşündürüyor.
Ardından yaklaşık MÖ 1.000 ile MS 600 arasındaki dönemde, üzüm tohumlarının çoğunluğu modern evcil çeşitlere daha yakın özellikler göstermişti. Ancak bu dönemde hem tohum boyutu ve oranlarında, hem de yerleşimden yerleşime değişen evcil-yabani oranlarında büyük farklılıklar vardı. Orta Çağ’a (yaklaşık MS 700’den itibaren) ait alanlarda ise evcil üzüm tohumları bolca bulundu ve bunlar modern kültür asmalarına oldukça benziyordu.
Bu sonuçlar, İtalya’da üzüm yetiştiriciliğinin muhtemelen Geç Tunç Çağı’nda başladığını ve ardından birçok yüzyıl boyunca yavaş ilerleyen bir evcilleştirme süreci yaşandığını gösteriyor. Bu süreçte yabani ve kültür asmalarının karıştırılarak yeni evcil çeşitlerin üretilmiş olması muhtemel.
Araştırmacılar, bulguların önceki genetik ve arkeolojik çalışmalarla uyumlu olduğunu, ancak Akdeniz genelinde üzüm yetiştiriciliğinin seyrini daha net ortaya koyabilmek için daha geniş kapsamlı arkeolojik araştırmalar gerektiğini vurguluyor.
Yazarlar, “Bu araştırma, İtalya’da bağcılığın kökenlerini ilk kez izlemeyi mümkün kıldı. Tunç Çağı’nda İtalya’daki arkeolojik bağlamlarda ilk evcil üzümlerin ortaya çıkışı, Batı Avrupa’nın genel bağlamı içinde İtalyan şarap mirasının köklü bir geleneğe işaret ettiğini gösteriyor” diyor.
Public Library of Science. 23 Nisan 2025.
Makale: Ucchesu, M., Ivorra, S., Bonhomme, V., Pastor, T., Aranguren, B., Bacchetta, G., … & Bouby, L. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >