Blog
Kayıp Çocuk Çemberi: Uşaklı Höyük’teki Gizemli Hitit Ritüel Yapısında Yedi Bebek Kalıntısı Ortaya Çıkarıldı
Arkeologlar, Uşaklı Höyük’ün kalbinde, yedi bebeğin kalıntılarının üç bin yıldan uzun süredir saklı kaldığı gizemli bir Hitit dönemi ritüel yapısı olan “Kayıp Çocuklar Çemberi”ni ortaya çıkardı.
www.arkeonews.com
Orta Anadolu platosunda rüzgârlı bir höyük olan Uşaklı Höyük, arkeologlar için uzun zamandır bir hazine deposudur. Bu yaz, İtalyan Arkeoloji Misyonu’nun Orta Anadolu’daki 18. kazı çalışması, bölgenin bugüne kadarki en ürkütücü ve gizemli buluntularından birini ortaya çıkardı: 3.000 yıldan uzun bir süre önce, Hitit dönemine ait bir ritüel alanına işaret edebilecek bir bağlamda keşfedilen bebek kalıntıları.
Pisa Üniversitesi araştırmacılarının Türk ve uluslararası kurumlarla iş birliği içinde yürüttüğü 2025 sezonu, sit alanının üç ana alanına odaklandı. Bunlar arasında en ilgi çekici çalışma, ilk olarak 2021’de ortaya çıkarılan gizemli ” Dairesel Yapı “ya ev sahipliği yapan F Alanı’nda gerçekleşti. Önceki sezonlar arkeologları yapının işlevi konusunda merakta bırakmıştı; ancak son bulgular nihayet bazı cevaplar sunabilir.
Özenle yerleştirilmiş taş bloklardan inşa edilen Dairesel Yapı, kalenin kuzeyindeki bir terasta yer almaktadır. Yeni kazılar, yapının sınırlarına yakın Geç Hitit Dönemi duvarlarını ortaya çıkarmış ve yapının yüzyıllar boyunca önemini koruduğunu göstermiştir. Doğu tarafındaki taş döşeme katmanları, yapının tekrarlanan kullanım öyküsünü anlatmaktadır.
Ancak sezonun en dokunaklı keşfi, bu kaldırımlardan birinin üzerindeki toprakta gerçekleşti: bir bebeğe ait minik bir diş. Bu, bu tür ilk keşif değildi; arkeologlar daha önce aynı bölgede başka bir bebeğin neredeyse eksiksiz bir iskeletini, yeni doğmuş bir bebeğin kalıntılarını ve en az dört perinatal bireye ait kısmi kemikler ortaya çıkarmıştı.
Resmî gömülerin aksine, bu kalıntılar dağınık halde veya hayvan kemikleri, kül ve seramik kap parçalarının yanında bulunmuş. Bu tür düzenlemeler ritüel uygulamalara işaret etse de, kesin doğası hala belirsizliğini koruyor. Eski Yakın Doğu toplumları, çocuk kalıntılarını genellikle yetişkinlerden farklı şekilde ele almış, bazen onları mezarlıklar yerine evlere veya özel alanlara yerleştirmiştir. Uşaklı Höyük’te, bebekler ile anıtsal Dairesel Yapı arasındaki bağlantı, toplumun en genç üyelerini içeren ayinler için ayrılmış bir alan olduğunu düşündürüyor; bu ayinler yas, adak veya daha sembolik bir şey olabilir.
Bebek dişi bilim açısından paha biçilmez olabilir. Mükemmel korunmuş olması, yalnızca kesin bir radyokarbon tarihi değil, aynı zamanda Hitit popülasyonları hakkında nadir biyolojik bilgiler sunan antik DNA da sağlayabileceği anlamına geliyor. Analiz, Hacettepe Üniversitesi uzmanları tarafından gerçekleştirilecek ve sonuçları, bölgenin antik sakinleri hakkındaki anlayışımızı yeniden şekillendirebileceği düşünülüyor.
Bu buluntular, Uşaklı Höyük’ün aslında Fırtına Tanrısı’na adanmış önemli bir Hitit dini merkezi olan Zippalanda antik kenti olup olmadığı konusundaki süregelen tartışmaya da katkıda bulunmaktadır. Çivi yazılı tabletlerdeki referanslar, tapınakları, kraliyet konutlarını ve ayrıntılı ritüelleri anlatmaktadır; bu özellikler, alanda ortaya çıkarılan anıtsal yapılar ve törensel düzen ile örtüşmektedir.
Çağlar Boyunca Bir Yerleşim
Bebek kalıntıları manşetlere taşınırken, 2025 kazıları Uşaklı Höyük’ün uzun tarihine de yeni bakış açıları getirdi. Kalenin zirvesinde arkeologlar, döşeli avlular, sütun kaideleri ve kendine özgü dört ayaklı bir taş mangal da dahil olmak üzere Demir Çağı’ndan Helenistik döneme kadar uzanan yerleşim katmanları ortaya çıkardı. Orta Çağ katmanlarının olmaması, zirvenin aşağı şehrin aksine daha sonraki yerleşimler için uygun olmadığını gösteriyor.
Kazılarda ayrıca, Orta Demir Çağı’na ait, yanmış taşlar, kül ve çanak çömlek parçalarıyla dolu yıkım katmanları da ortaya çıkarıldı; bunlar, alanın geçmişinde yaşanan dramatik bir olayın izleriydi. Bu bağlamlardan alınacak kömür örnekleri, alanın kronolojisini kısa sürede netleştirebilir.
Hayvan kemikleri, bitki kalıntıları ve çanak çömlek üzerine yapılan uzman incelemeler, günlük yaşamın resmini derinleştiriyor. Evcilleştirilmiş koyun, keçi ve sığırlardan yabani geyik ve yaban domuzuna kadar, hayvan kalıntıları çeşitli bir beslenme düzeninden ve ekili tarlaların ormanlık alanlarla harmanlandığı bir manzaradan bahsediyor. Seramik analizi, insanların ne pişirdiğini, sakladığını ve servis ettiğini ortaya çıkararak, binlerce yıl önce yaşanmış yaşamlarla dokunsal bir bağlantı sunuyor.
Uşaklı Höyük Neden Önemlidir?
İlk yerleşim Erken Tunç Çağı’nın sonlarında başlayan Uşaklı Höyük, Orta Çağ’a kadar neredeyse kesintisiz bir yerleşim yeri olarak varlığını sürdürdü. Günümüz Yozgat ilinde, Orta Anadolu’yu Yakın Doğu’ya bağlayan antik yollar üzerinde stratejik bir konuma sahiptir. Anıtsal mimarisi, zengin maddi kültürü ve Hititlerle olan etkileyici metinsel bağlantıları, onu antik dünyanın siyasi, dini ve sosyal yapısını anlamak için önemli bir merkez haline getirmektedir.
“Kayıp Çocuklar Çemberi” keşfi, bu hikâyeye derin bir insani boyut katıyor. Arkeolojinin sadece saraylar ve krallarla ilgili olmadığını, aynı zamanda günlük yaşamın ve ölümün mahrem, bazen de hüzünlü izleriyle de ilgili olduğunu hatırlatıyor.
Bilimsel analizler devam ederken, ekip yalnızca bu çocukların kimliklerini değil, aynı zamanda böylesine önemli ve kalıcı bir yapıya yerleştirilmelerinin ardındaki anlamı da ortaya çıkarmayı umuyor. Dairesel Yapı şimdilik hem Hitit mühendisliğinin bir anıtı hem de önemi yeni yeni anlaşılmaya başlanan ritüellerin sessiz bir tanığı olarak varlığını sürdürüyor.
Kapak Görseli: Uşaklı Höyük, höyük ve sözde terasın bir kısmı kuzeyden görünüyor (drone fotoğrafı). Aşağıda, Dairesel Yapı’nın bulunduğu F Alanı görülüyor; görüntünün üst kısmında, büyük II. Bina’nın bulunduğu A Alanı görülebiliyor. Kalenin zirvesinde, güney kenarı boyunca yeni kazı alanı yer alıyor. Pisa Üniversitesi
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >