Blog
Kazakistan’daki Oldukça Gelişmiş Bir Tunç Çağı Kenti Bulundu
Yeni bir çalışmaya göre, Kazakistan bozkırında ortaya çıkarılan bu geniş yerleşim, yaklaşık 3.600 yıl önce kendi döneminde büyük bir öncü kent olmalıydı.
www.arkeofili.com
Kazakistan’da ortaya çıkarılan gelişmiş bir Tunç Çağı kenti, bozkır toplumlarına dair bakış açımızı değiştiriyor.
Semiyarka adlı yerleşimde evler, büyük ölçekli metal üretimi ve ritüel veya idare amaçlı merkezi bir bina bulunuyordu. C: Peter J. Brown; Radivojevic et al. (2025).
Kazakistan’da arkeologlar, metal işçiliği, konutlar ve büyük bir yapı barındıran, “Yedi Vadi Kenti” olarak adlandırılan geniş bir Tunç Çağı “proto-kenti” keşfetti.
Yeni bir çalışmaya göre, Kazakistan bozkırında ortaya çıkarılan bu geniş yerleşim, yaklaşık 3.600 yıl önce kendi döneminde büyük bir öncü kent olmalıydı. Semiyarka adlı erken kent 140 hektara yayılıyordu; bu büyüklük, bölgedeki çağdaş köylerden dört kat daha fazla. MÖ 1.600’e tarihlenen bu alan, bölgede metalurji ve kalay-bronz üretimine ayrılmış önemli bir alanın bulunduğu ilk yerleşim olarak öne çıkıyor. Çalışma Antiquity dergisinde yayımlandı.
Araştırmanın birinci yazarı, University College London’dan arkeolog Miljana Radivojevic, “Semiyarka bozkır toplumlarına ilişkin anlayışımızı dönüştürüyor. Bu yerleşim, göçer toplulukların, büyük ölçekli metalürjik üretim merkezli kalıcı ve iyi örgütlenmiş yerleşimler kurup sürdürebildiklerini gösteriyor” diyor.
Alan, Kazakistan’ın kuzeydoğusunda, İrtiş Nehri’nin üzerinde bir sırtın tepesinde, bir vadi ağını görecek biçimde konumlanıyor. Bu hakim konumu, bilim insanlarının ona “Yedi Vadi Kenti” lakabını takmasına yol açtı; konumu kentin nehir boyunca hareketi denetlemiş olabileceğini düşündürüyor.
Ekip, bölgeyi dronlarla tarayıp sahanın farklı kesimlerinde kazılar yürütürken, birbirine doğru açılan iki sıra toprak set tespit etti; bunlar daha küçük yapılara bölünmüştü. Setlerin iç yüzlerinde kerpiçten duvarlar vardı ve bunlar tek tek haneleri sınırlandırmış olabilir.
İki sıranın birleştiği yerde daha büyük bir merkezi yapı bulunuyordu. Bu yapı diğerlerinin yaklaşık iki katı büyüklüğündeydi ve araştırmacıların önerisine göre ritüeller ya da idare amaçlı kullanılmış olabilir.
Kazakistan’ın Semiyarka kentinde arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan bronz bir balta. C: VK Merz and IK Merz
Toprak setlerinden birinin güneydoğusunda, metal eserlerle, cevherlerle ve cürufla dolu bir alan belirlendi; bu da alanın metal işçiliği için kullanıldığını gösteriyor. Radivojevic, buranın bakır ve kalay bronzunun (bakır-kalay alaşımı) endüstriyel üretiminin erken bir örneği olabileceğini belirterek, bunun “uzun süredir arkeolojik kayıtlarda eksik kalan, Avrasya’nın Tunç Çağı ekonomisinin köşe taşlarından” biri olduğunu söylüyor.
Eserlerin üretiminde kullanılan metal cevherlerinin büyük olasılıkla Kazakistan, Rusya, Moğolistan ve Çin sınırlarının kesiştiği Altay Dağları’ndaki yakın yataklardan geldiği düşünülüyor. Bu stratejik konumu ve nehre yakınlığı sayesinde Semiyarka, bölgedeki ticaret ve dağıtımın merkezi işlevini görmüş olabilir.
Çalışmanın ortak yazarı, Durham University’den Dan Lawrence, “Semiyarka’nın ölçeği ve düzeni, bozkır kuşağında şimdiye dek gördüğümüz hiçbir şeye benzemiyor” diyor. Erken kent, o dönemde bozkır topluluklarında yaygın olan küçük kamp ve köylerden çok daha büyük.
Lawrence, arkeolojik buluntuların “buradaki Tunç Çağı topluluklarının, eski dünyanın geleneksel olarak ‘kentsel’ sayılan bölgelerindeki çağdaşlarıyla benzer, gelişkin ve planlı yerleşimler geliştirdiklerini” gösterdiğini de ekliyor.
Araştırmacılar, gelecekteki kazıların Semiyarka’nın daha geniş bölge içindeki rolünü netleştirmeye yardımcı olabileceğini belirtiyor.
Live Science. 18 Kasım 2025.
Makale: Radivojevic, M., Lawrence, D., Merz, V. K., Merz, I. V., Demidkova, E., Woolston-Houshold, M., … Brown, P. J. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >