Blog
Kerkenes Harabeleri’nde Proto-Türk İzleri: Sorgun’daki Kazılarda Tahrip Edilmiş Kurgan Tipi Mezarlar Ortaya Çıkarıldı
Kerkenes Harabeleri kazıları, yalnızca bilimsel verilerle sınırlı kalmıyor; aynı zamanda yerel topluluklarda kültürel farkındalık oluşturmayı da amaçlıyor.
www.arkeolojikhaber.com
Yozgat’ın Sorgun ilçesindeki Kerkenes Harabeleri’nde yürütülen kazılarda, Proto-Türklerle ilişkilendirilebilecek tahrip edilmiş kurgan tipi mezarlar ve kutsal alanlar keşfedildi. Prof. Dr. Şevket Dönmez başkanlığında süren çalışmalar, Anadolu’da Türk varlığının Demir Çağı’na kadar uzanabileceğine dair önemli ipuçları sunuyor. Bulgular, 2025 sezonu sonunda bilimsel raporlarla kamuoyuna açıklanacak.
Anadolu’nun Kalbinde Yeni Arkeolojik Bulgular
Yozgat’ın Sorgun ilçesinde yer alan ve antik kaynaklarda Pteria Antik Kenti olarak geçen Kerkenes Harabeleri, Anadolu arkeolojisinin son yıllardaki en dikkat çekici araştırma alanlarından biri haline geldi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında yürütülen kazılar, hem bilimsel hem de tarihsel açıdan önemli bulgular sunuyor.
İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şevket Dönmez başkanlığında, İstanbul Üniversitesi, Bozok Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ve Amasya Üniversitesi’nden uzmanların katılımıyla sürdürülen kazı ekibi, bu yıl çalışmalarını Keykavus Kalesi ve halk arasında “Türkmen mezarlığı” olarak bilinen mevkide yoğunlaştırdı.
Bu kapsamda, özellikle “Türkmen mezarlığı” bölgesinde yapılan araştırmalarda tahrip edilmiş kurgan tipi mezarlar ve bunlarla ilişkili açık hava kutsal alanları tespit edildi. İlk değerlendirmelere göre bu bulgular, Proto-Türk kültür gelenekleriyle bağlantılı olabilecek yapısal özellikler gösteriyor.
Tahrip Edilmiş Mezarlar ve Kurgan Geleneği
Kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan mezar yapılarının bir kısmının, geçmiş yıllarda defineciler tarafından tahrip edildiği belirlendi. Buna rağmen, mezar düzeni, taş dizilimleri ve gömü biçimleri, Orta Asya kökenli kurgan geleneğini andırıyor. Bu durum, bölgenin tarihsel olarak Türk öncesi veya erken Türk yerleşimlerine ev sahipliği yapmış olabileceği yönündeki tartışmaları yeniden gündeme taşıdı.
Prof. Dr. Dönmez, bu alanda yürütülen araştırmaların henüz erken aşamada olduğunu vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Kerkenes Dağı Koordinatör Kazı Başkanlığı çalışmalarında bu yıl, özellikle Türkmen mezarlığı olarak bilinen bölgede odaklandık. Bu tercihte, geçmiş yıllarda bazı mezar yapılarının tahrip edilmesinin rolü oldu. Şu anda mezar kompleksleriyle ilişkili açık hava kutsal alanlarını saptamış durumdayız. Ancak dönemsel ve kültürel bağlantılar için daha fazla bulguya ihtiyacımız var.”
Prof. Dr. Şevket Dönmez
Dönmez ayrıca, kazıların Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni ve desteğiyle yürütüldüğünü belirterek, bulguların titizlikle belgelenip analiz edilmekte olduğunu ifade etti.
Demir Çağı’na Uzanan Türk Varlığı Tezi
Kerkenes kazılarında elde edilen veriler, Anadolu’da Türk varlığının kronolojisine ilişkin yeni sorular ortaya çıkarıyor. Prof. Dr. Dönmez’e göre, tespit edilen mezar yapıları ve bulgular, Demir Çağı sonlarına tarihlenebilecek nitelikte. Bu durum, Anadolu’nun tarih öncesi dönemlerinde Türk kültürünün erken izlerinin bulunabileceğine işaret ediyor.
Dönmez, şu açıklamalarda bulundu:
“2025 dönemi kazı çalışmaları tamamlandığında, Anadolu’daki Türk varlığına ilişkin Proto-Türk bulgularının Demir Çağı’na kadar gidebileceği görüşümüzü bilimsel olarak temellendirme şansımız olacak. Ancak kesin sonuca ulaşabilmek için karbon analizleri, stratigrafik veriler ve tarihlendirme yöntemlerinden elde edilecek sonuçlara ihtiyaç duyuyoruz.”
Kazı ekibi, ayrıca Kerkenes Dağı çevresinde bulunan Keykavus Kalesi’nde Bizans ve Selçuklu dönemine ait savunma mimarisi kalıntılarını da belgelemeye devam ediyor. Böylece bölgedeki kültürel süreklilik, Demir Çağı’ndan Orta Çağ’a kadar uzanan bir perspektifte inceleniyor.
Geleceğe Miras: Anadolu Arkeolojisine Katkı
Kerkenes Harabeleri kazıları, yalnızca bilimsel verilerle sınırlı kalmıyor; aynı zamanda yerel topluluklarda kültürel farkındalık oluşturmayı da amaçlıyor. Yozgat Valiliği’nin desteklediği bu çalışmalar, bölgenin turizm potansiyelini artırmayı ve Anadolu arkeolojisine yeni bir boyut kazandırmayı hedefliyor.
Kazı ekibinde yer alan uzmanlar, tahrip edilmiş alanlarda koruma ve restorasyon çalışmaları için planlama sürecinin başladığını belirtiyor. Ayrıca, bulunan buluntuların belgelenmesiyle birlikte 2025 yılı sonunda bilimsel raporların yayımlanması planlanıyor. Bu raporların, Proto-Türk kültürünün Anadolu’daki arkeolojik izlerini daha somut bir biçimde ortaya koyması bekleniyor.
Kazı alanı çevresinde yapılan jeofizik taramalar ve yüzey araştırmaları da, henüz kazılmamış yeni mezar yapılarının varlığına işaret ediyor. Bu da Kerkenes Harabeleri’nin, yalnızca Frig veya Med uygarlıklarıyla değil, erken Türk kültür katmanlarıyla da ilişkilendirilebileceği anlamına geliyor.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >