20 yaşındaki Komodo ejderi Kilat. C: Toronto Hayvanat Bahçesi

Toronto Hayvanat Bahçesi’nde yaşayan en büyük kertenkele olan “Kilat”, türünün diğer üyeleri (Varanus komodoensis) gibi Komodo ejderi olarak anılmayı gerçekten hak ediyor. Etkileyici boyutu, size bakış şekli ve her hareketinizi takip etmesi onun güçlü bir yırtıcı olduğunu, vahşi bir theropod dinozorundan farklı olmadığını anlamanızı sağlıyor.

Bu nedenle bu hayvanın bulunduğu alana bakıldığında, Mesozoyik theropod dinozorlarını ararken yaygın bir bulgu olan, yerde parıldayan dökülmüş dişler bulmak şaşırtıcı değil. Bu olay, araştırmacıları bu yırtıcı hayvanın dişlerini ve beslenme davranışlarını incelemeye yöneltti. Toronto Hayvanat Bahçesi Ekibi çok sayıda dökülen dişi topladı ve Royal Ontario Müzesi’nin iskelet koleksiyonundaki kafataslarını incelemeye aldı.

Önceki çalışmalar Komodo ejderinin benzersiz beslenme davranışına odaklanmıştı ancak bunu onun benzersiz diş morfolojisi, gelişimi ve değişimi ile ilişkilendirmemişti. Ekip, yetişkinlerin ve gençlerin dişlerini ve çenelerini dokusal analiz ve bilgisayarlı tomografi (BT) kombinasyonuyla inceledi.

Araştırmacılar, yetişkin Komodo dişlerinin şaşırtıcı bir şekilde theropod dinozorlarının dişlerine benzediğini, yetişkinlerin güçlü bir şekilde kıvrık dişlerinin dentin çekirdekleriyle güçlendirilmiş tırtıklı kesici kenarlara sahip olduğunu keşfettiler.

Makalenin baş yazarı Tea Maho, “Bu keşif bizi çok heyecanlandırdı çünkü bu, Komodo’yu soyu tükenen theropod dinozorlarının yaşam öyküsü ve beslenme stratejilerine yönelik çalışmalar için ideal bir yaşayan model organizma haline getiriyor.” diyor.

Komodo ejderi, soyu tükenmiş theropod dinozorları da dahil olmak üzere diğer sürüngenlerin çoğu gibi, yaşamı boyunca sürekli olarak dişlerini değiştiriyor. Dişlerin mikro yapısını incelemek için yaygın bir teknik olan histoloji ve Komodo ejderi kafalarının X-ışını BT’si, Komodo ejderinin çenelerindeki diş konumu başına beşe kadar yedek diş bulundurduğunu gösterdi.

Makalenin ortak yazarı Dr. Robert Reisz, “Belirli bir zamanda çenede bu kadar çok dişe sahip olmak, yırtıcı sürüngenler arasında eşsiz bir özellik ve yalnızca Komodo’da görülüyor.” diyor.

Dökülen dişler, yaşayan en büyük kertenkelede olağanüstü hızlı diş gelişimini ortaya koyuyor. C: Tea Maho, Toronto Mississauga Üniversitesi

Bilinen diğer sürüngenlerin çoğunun çenesinde bir veya en fazla iki yedek diş bulunuyor ve buna çoğu theropod dinozoru da dahil. Belki de en şaşırtıcı keşif Komodo’nun her 40 günde bir her diş pozisyonunda yeni dişler üretmeye başlamasıydı.

Hayvanat bahçesindeki komodo ejderinin bulunduğu alanda bu kadar çok dökülen dişin olmasının nedeni buydu ve yeni dişler, eski işlevsel dişlerin yerini çok hızlı bir şekilde bu şekilde alıyordu. Oysa çoğu theropod dinozoru da dahil olmak üzere diğer sürüngenlerin yeni dişlerini çıkarmaları genellikle üç ay, bazen de bir yıl kadar sürdü.

Tea Maho, “Dolayısıyla, vahşi doğada avın yakalanması veya etin parçalanması sırasında bir diş kırılırsa sorun olmaz; kırılan dişin yerine yenisi çok hızlı bir şekilde gelir.” diyor.

Ekip, Komodo’nun hem yetişkin hem de genç yavrularına ait kafatasları ve dişlere sahip olduğundan, Komodo ejderlerinin dişleri ile beslenme davranışları arasında ilginç bir korelasyon da keşfetmeyi başardılar.

Yavru komodolar daha hassas dişlere sahipler, yetişkinlerin tipik et parçalama davranışına uygun değiller ve zamanlarının çoğunu ağaçlarda geçiriyorlar, yetişkinlerden uzak duruyorlar ve esas olarak böcekler ve küçük omurgalılarla besleniyorlar.

Yetişkin boyutuna ulaştıkça, dişlerinin şekli önemli ölçüde değişiyor ve sonunda ağaçlardan aşağıya inerek, bölgelerindeki her şeye saldırabilen ve onları öldürebilen zirve yırtıcılara dönüşüyorlar.

Araştırmacılar ayrıca Komodo yetişkinlerinin ön dişlerinin ya çok küçük olduğunu ya da tamamen eksik olduğunu fark etti. Bu olağandışı diş morfolojisi, ağzını açmak zorunda kalmadan avını aramak için ince, çatallı yılan benzeri dili kullanarak dili hareket ettirme davranışlarıyla sıkı bir şekilde ilişkiliydi.

University of Toronto. 7 Şubat 2024.

Makale: Maho, T. et al. 2024.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >