Blog
Legio XV Apollinaris'in Üssü Satala'da Ortaya Çıkarılan Mısır Tanrıçası İsis'in Bronz Büstü
Eser, tanrıça İsis'i, üç yapraklı bir çanak yaprağından çıkan üç ayaklı bir kaide üzerinde ayakta dururken tasvir ediyor.
www.arkeonews.com
Türkiye'nin kuzeydoğusundaki Satala antik kentinde kazı yapan arkeologlar, Mısır tanrıçası İsis'in 20 santimetrelik nadir bir bronz büstünü ortaya çıkardı. Bu keşif, Roma İmparatorluğu'nun doğu sınırındaki kültürel ve dini manzaraya yeni bakış açıları sunuyor.
Satala Nekropolü'nde Keşif
Gümüşhane'nin Kelkit ilçesinde bulunan Satala Antik Kenti'nin nekropol alanında devam eden kazı çalışmaları sırasında büstün bulunduğu bildirildi . Karadeniz Teknik Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Kazı Başkanı Dr. Elif Yavuz Çakmur, büstün kaidesinden ayrı halde bulunduğunu ancak oldukça iyi korunmuş olduğunu doğruladı.
Dr. Çakmur, "Bu şaşırtıcı ve çok önemli bir keşif," dedi. "Buradaki lejyonların Mithra ve On İki Tanrı kültlerini takip ettiğini biliyoruz . Ancak İsis'in varlığı, Roma ordusundaki dini çeşitliliğin boyutunu ortaya koyuyor ve Doğu tanrılarının imparatorluk genelinde nasıl benimsendiğini gösteriyor."
Bronz Büstün Detayları
Eser, tanrıça İsis'i, üç yapraklı bir çanak yaprağından çıkan üç ayaklı bir kaide üzerinde ayakta dururken tasvir ediyor. Bu, yaşamı ve yeniden doğuşu simgeleyen tipik bir motif. Başında, bereketi ve bolluğu temsil eden iki mısır başağı bulunurken, önden bağlanmış püsküllü bir şal omuzlarını örterek, tanrıçanın Greko-Romen tasvirlerinde görülen tarzı yansıtıyor.
Büstün restorasyon çalışmaları devam ediyor. Çalışmalar tamamlandığında eser, Gümüşhane Şehir Müzesi'nde sergilenecek. Daha fazla metalurjik ve üslup analizi, arkeologların eserin kesin yaşını ve atölye kökenini belirlemelerine yardımcı olacak.
Türkiye'nin kuzeydoğusundaki Satala antik kentinde kazı yapan arkeologlar, Mısır tanrıçası İsis'in 20 santimetrelik nadir bir bronz büstünü ortaya çıkardı. Kaynak: AA
Anadolu İçin Önemli Bir Arkeolojik Buluntu
Bu keşif, 1870'lerde bir Afrodit heykelinin ortaya çıkarılmasından bu yana Satala'da bulunan ilk büst olma özelliğini taşıyor. Uzmanlar, bunu Roma lejyonları içindeki dini çeşitliliğin anlaşılmasına nadir ve anlamlı bir katkı olarak nitelendiriyor.
Sadak Köyü yakınlarında bulunan Satala, Anadolu'da konuşlanmış başlıca Roma lejyonlarından biri olan Lejyon XV Apollinaris'in karargahı olarak hizmet vermiştir . MS 1. yüzyılda kurulan Satala, Kapadokya, Anadolu ve Karadeniz'i birbirine bağlayan bir askeri üs ve idari merkez işlevi görmüştür. 7. yüzyılda Sasani İmparatorluğu'nun saldırılarına maruz kalan Bizans dönemine kadar aktif kalmıştır.
Satala'da yakın zamanda yapılan kazılarda, kayaya oyulmuş bir lejyoner mezarlığı ve çok sayıda Roma askeri eseri de dahil olmak üzere önemli kalıntılar ortaya çıkarıldı ve bu durum, bölgenin Roma Doğu'sundaki en sağlam lejyoner üslerinden biri olarak önemini doğruluyor.
Roma Dünyasında Mısır Etkisi
Bir Roma garnizonunda bir Mısır tanrıçasının keşfi, Roma İmparatorluğu'ndaki derin kültürel bağlantıları gözler önüne seriyor. Aslen anneliği ve büyüyü simgeleyen bir Mısır tanrısı olan İsis'e tapınma, Mısır'ın MÖ 30'da Roma İmparatorluğu'na katılmasının ardından Akdeniz'e yayıldı.
Kültü, özellikle hizmetleri sırasında karşılaştıkları yabancı tanrıları benimseyen Romalı askerler ve tüccarlar arasında popülerlik kazanmıştı. Satala'da bulunan büst, Mısır, Anadolu ve Roma dini geleneklerinin kaynaşmasını yansıtacak şekilde, bizzat İsis'e tapan bir asker veya subaya ait olabilir.
Eserde, üç yapraklı bir çanak yaprağından çıkan üç ayaklı bir kaide üzerinde duran tanrıça İsis tasvir ediliyor. Kaynak: AA
İmparatorluklar Arası Kültürel Değişimin Sembolü
Satala İsis büstü, Roma sınır yaşamı anlayışımızı zenginleştirmenin yanı sıra, Mısır ve Anadolu arasındaki dini ve kültürel alışverişin somut kanıtlarını da sunuyor. Dr. Çakmur'un ekibi restorasyon ve analiz çalışmalarını sürdürürken, eserin Gümüşhane Kent Müzesi koleksiyonunun en önemli parçalarından biri haline gelmesi ve hem akademisyenlerin hem de ziyaretçilerin ilgisini çekmesi bekleniyor.
Bu dikkat çekici keşif, Satala'nın Anadolu'nun en önemli arkeolojik alanlarından biri olduğunu bir kez daha doğruluyor ve antik dünyayı tanımlayan inançlar, semboller ve kimliklerin karmaşık ağına bir pencere açıyor.
Kapak Görseli Kredisi: AA
Oguz Kayra tarafından25 Ekim 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >