Blog
Makavlar Başkalarının Etkileşimlerini İzleyerek Öğreniyor
Makavlar gibi papağanlar aynı zamanda oldukça zeki; sesleri taklit edebilir ve alet yapabilirler.
www.arkeofili.com
Makavlar başkalarının etkileşimlerini izleyerek öğreniyor ve bu, hayvanlarda daha önce hiç görülmemiş bir yetenek.
C: Haldar, E., Sánchez, A.H., Tennie, C. et al. (2025).
Öğrenmenin en etkili yollarından biri, üçüncü taraf taklidi yoluyla gerçekleşir; yani başkalarının eylemlerini ve davranışlarını izler, ardından bunları kopyalarız. Yakın zamana kadar bunun yalnızca insanlara özgü bir özellik olduğu düşünülüyordu. Ancak Scientific Reports dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, makavların da bu yeteneğe sahip olduğunu ortaya koyuyor.
İkinci taraf taklidinin hayvanlar âleminde var olduğu zaten biliniyor. Papağanlar, insan konuşmasını ve davranışlarını taklit etme yetenekleriyle ünlü. Şempanze gibi primatlar da bir insan göstericiyi izleyerek bulmaca kutusunu açmayı öğrenmişti. Ancak üçüncü taraf taklidi farklı; çünkü doğrudan öğretimle değil, iki ya da daha fazla bireyin birbirleriyle etkileşimini izleyerek öğrenmeyi içerir.
Bilim insanları bu çalışma için mavi boğazlı makavları seçti; çünkü bu kuşlar, vahşi doğada karmaşık sosyal gruplar hâlinde yaşıyor ve gruba uyum sağlayabilmek için yeni davranışları hızla öğrenmeleri gerekiyor. Makavlar gibi papağanlar aynı zamanda oldukça zeki; sesleri taklit edebilir ve alet yapabilirler.
Makavların üçüncü taraf taklidi yoluyla öğrenip öğrenemeyeceğini test etmek için araştırmacılar iki grup kuşla çalıştı ve 4.600’den fazla deneme yaptı. Deney grubundaki kuşlar, başka bir makavın bir insanın el sinyallerine karşılık verdiği beş farklı hedef davranıştan birini gerçekleştirdiğini izledi. Bu davranışlar şunlardı: tüylerini kabartma, vücudunu döndürme, ses çıkarma, bir ayağını kaldırma veya kanatlarını çırpma. Kontrol grubundaki makavlara ise aynı el sinyalleri verildi ama hiçbir zaman başka bir kuşun bu davranışları yaptığı gösterilmedi.
Deneysel prosedürün gösterimi. C: Haldar, E., Sánchez, A.H., Tennie, C. et al. (2025).
Sonuçlar netti. Deney grubu, kontrol grubuna göre daha fazla davranış öğrendi. Yani tek bir makav ile insan deneyci arasındaki etkileşimleri izlemek, onların belirli davranışları öğrenmelerine yardımcı oldu. Ayrıca bu eylemleri daha hızlı öğrendiler ve kontrol grubuna göre daha doğru şekilde gerçekleştirdiler.
Çalışmanın yazarları, iki ya da daha fazla bireyin etkileşimini pasif şekilde gözlemleyerek öğrenme yeteneğinin, makavların yeni sosyal durumlara uyum sağlamalarına yardımcı olduğunu ve hatta kendi kültürel geleneklerine katkıda bulunabileceğini öne sürüyor.
Araştırmacılar şu notu düşüyor: “Bulgularımız, üçüncü taraf taklidinin, geçişli olmayan eylemler için bile, insan dışında da var olduğunu gösteriyor; bu da papağanlarda gruba özgü davranışlara ve muhtemelen kültürel geleneklere hızlı uyum sağlanmasına imkân tanıyor.”
Yaygın Bir Yetenek mi?
Araştırma, makavların yalnızca zeki birer “taklitçi” olmadığını gösteriyor. Onların da insanlar gibi karmaşık sosyal yaşamları ve kültürel normları olabilir.
Üçüncü taraf taklidinin, evcilleştirilmemiş insan dışı bir türde gözlemlenmesi ilk kez oldu. Ancak bunun hayvanlar âleminde daha yaygın olabileceği düşünülüyor. Gelecekteki araştırmalar, daha büyük hayvan gruplarını ve farklı türleri kapsayabilir; ayrıca daha fazla davranış test edilebilir.
Makale: Haldar, E., Sánchez, A.H., Tennie, C. et al. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >