Blog
Marmaray’ýn Batýk Gemileri Sergilenmeye Hazýrlanýyor
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 1 yorumMarmaray’ýn Batýk Gemileri Sergilenmeye Hazýrlanýyor...
Ýstanbul Marmaray ve metro projeleri kapsamýnda yürütülen arkeolojik kazýlar sýrasýnda Yenikapý’da bulunan, 8 yýlda araziden taþýnan 37 batýk geminin konservasyon (eserleri sergilemeye hazýr hale getirme) iþlemleri devam ediyor.
Ýstanbul Üniversitesi (ÝÜ) Edebiyat Fakültesi Sualtý Kültür Kalýntýlarýný Koruma Anabilim Dalý Baþkaný ve ÝÜ Yenikapý Batýklarý Projesi Baþkaný Doç. Dr. Ufuk Kocabaþ, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, Marmaray ve metro projeleri kapsamýnda yürütülen arkeolojik kazýlar sýrasýnda Yenikapý’da bulunan 37 batýk geminin araziden taþýnma iþleminin 8 yýlda tamamlandýðýný hatýrlattý.
Kocabaþ, ÝÜ uzmanlarýnýn 2005-2013 yýllarýnda Yenikapý kurtarma kazýlarýnda ortaya çýkan batýklardan 27′sinin aralýksýz dokümantasyon çalýþmalarýný yaparak araziden kaldýrdýðýný belirterek, geçen yýl ÝÜ Yenikapý Batýklarý Araþtýrma Merkezi’nde batýklarýn kazý sonrasý belgeleme, konservasyon-restorasyon ve analiz çalýþmalarý üzerinde yoðunlaþýldýðýný söyledi.
Ortaçað’da Ýstanbul’un en önemli limanlarýndan “Theodosius Limaný”ndaki yapýlarýn, on binlerce arkeolojik eserin yaný sýra dünyanýn en geniþ Ortaçað tekne koleksiyonunun ülkeye kazandýrýldýðýna dikkati çeken Kocabaþ, batýk gemi kalýntýlarý üzerindeki bilimsel çalýþmalarýn sürdüðünü, en eskisi yaklaþýk bin 500 yaþýndaki ahþap kalýntýlarýn restorasyonunun yýllar alabileceðini anlattý.
Dünyanýn en geniþ arkeolojik batýk koleksiyonunu gün ýþýðýna çýkaran benzer kazýlarýn Avrupa’nýn tarihsel dokusuyla ön plana çýkan kent merkezlerinde de gerçekleþtirildiðine iþaret eden Kocabaþ, “Ýlk aklýma gelenler, Ýtalya’da Pisa, Napoli, Roma, Norveç’te Oslo, Bulgaristan’da Sofya, Yunanistan’da Atina, Selanik, Fransa’da Marsilya, Danimarka’da Kopenhag, Hollanda’da Amsterdam, Ýngiltere’de Londra, Liverpool. Yenikapý’yý bunlardan özel kýlan ise zengin tabakalanmanýn yaný sýra ele geçen batýklarýn nitelikleri. Ayný zamanda burasý baþkent limaný ve onun ihtiþamýna yakýþýr eserlerle karþýlaþtýk” deðerlendirmesinde bulundu.
Yenikapý 12 batýðýnýn replikasýný yapmayý planladýklarýný ancak ödenek sýkýntýsý çektikleri bilgisini veren Kocabaþ, þunlarý söyledi:
“MS 9. yüzyýla tarihlenen Yenikapý 12 batýðý kargosuyla çok iyi durumda, günümüze ulaþmýþ ticaret gemisidir. Yaklaþýk 10 metre uzunluðundaki geminin kýyý ticaretinde kullanýldýðý ve þiddetli fýrtýna esnasýnda Thedosius Limaný’nda battýðý düþünülmektedir. Geminin tekrar yapýmý, kentin zengin denizcilik kültürüne dikkat çekerek, bin yýllýk denizcilik geleneklerine tanýk olma imkaný saðlayacaktýr. Oldukça teknik iþlem basamaklarý olan, detaylý ve titiz çalýþma gerektiren süreçten bahsediyoruz. Batýðýn kazýsý 2007′de yapýldý ve þu an konservasyonun son aþamalarýna yaklaþmýþ bulunuyoruz.”
- “Teknenin illüstrasyon ve animasyonlarý hazýrlanmýþtýr”
Kocabaþ, Yenikapý 12′nin 2007-2009 yýllarýnda tuzdan arýndýrma prosedürünün sürdürüldüðünü dile getirdi.
Kocabaþ, sözlerini þöyle sürdürdü: ”Bu tuz özellikle sergi aþamasýnda, konservasyonda kullanýlmýþ kimyasal maddeyle tepkimeye girerek bozulmalara neden olabiliyor. Kazý laboratuvarýnda ise teknenin ahþap elemanlarý Yrd. Doç. Dr. Iþýl Özsait Kocabaþ denetiminde, Can Ciner tarafýndan gerçek ölçülerinde 3 boyutlu bilgisayar ortamýnda çizilmiþtir. Kocabaþ tarafýndan hazýrlanan doktora tezi kapsamýnda ahþaplar üzerindeki detaylý analizler sonucunda, inþasýnda kullanýlan standart birimler, yapým ustasýnýn iþaretleri, kullandýðý aletler, ahþap elemanýn aðacýn neresinden elde edildiði gibi pek çok bilgiye ulaþýlmýþtýr. Yenikapý 12’nin boyutlarý, kaybolmuþ kýsýmlarýnýn biçimi ve tasarým ilkeleri belirlenmiþtir. Bu verilere göre teknenin restitüsyon çizimleri yapýlmýþtýr. Daha sonra bu çizimler etiketlendirilerek teknenin deniz üzerinde ve liman içindeki durumunu gösteren illüstrasyon ve animasyonlarý hazýrlanmýþtýr.”
ÝÜ Orman Fakültesi Öðretim Üyesi Prof. Ünal Akkemik’in batýðýn adeta ahþap haritasýný hazýrladýðýný vurgulayan Kocabaþ, batýðýn suya doymuþ ahþaplarýnýn konservasyon iþlemlerinin sürdürüldüðünü ve bir doktora tezi hazýrlandýðýný aktardý.
Kocabaþ, gelecek yýlýn baþýnda Yenikapý 12′nin, Türkiye’de ilk defa ÝÜ ekibinin kullandýðý dondurarak kurutma cihazýyla sergiye hazýr hale getirileceði bilgisini paylaþarak, “Bu iþlemlerin tamamlanmasýnýn ardýndan batýðýn rekonstrüksiyonu yani parçalar tek tek iskelet üzerinde birleþtirilerek sergilenebilecektir. Uzun ve zahmetli bir süreci, Türk bilim insanlarý olarak tüm prosedürlerin hakkýný vererek sürdürüyoruz ve atýlmasý gereken teknik adýmlarýn tamamýný titizlikle uyguluyoruz. Kazýdan sergilemeye kadar geçen sürenin, Yenikapý 12 için 9-10 yýl olmasý bekleniyor” deðerlendirmesinde bulundu.
- “Her yýl en az iki batýðýn konservasyonunu bitirmeyi hedefliyoruz”
Kocabaþ, tüm batýklarýn konservasyonunun yapýlacaðýný ancak 37 geminin hepsinin sergilenmeyeceðini vurgulayarak, bazý kriterlere göre seçki yapýlarak belli baþlý batýklarýn sergileneceðini belirtti.
Ýstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin, bu konuda kendilerinin ve batýklar üzerinde çalýþan Dr. Cemal Pulak’ýn da görüþlerini alarak koleksiyon hazýrlanacaðýný düþündüðünü vurgulayan Kocabaþ, “Bunun da 10-15 gemiden az olmamasý, koleksiyonun ihtiþamýný sergileme açýsýndan önemlidir. Esasen kazý alanýndaki batýklardan Yenikapý 36’nýn konservasyon çalýþmalarý 2014 içinde tamamlandý. Bu, alanýn en çok bozulmaya uðramýþ batýklarýndan birisiydi ve bu nedenle ilk olarak bu batýk ele alýnarak koruma-onarým iþlemleri tamamlandý. Bundan sonra da her yýl en az iki batýðýn konservasyonunu bitirmeyi hedefliyoruz” ifadesini kullandý.
Kocabaþ, Ýstanbul Büyükþehir Belediye Baþkaný Kadir Topbaþ’ýn konuya büyük önem verdiðini ve müze projeleri hazýrlattýðýna iþaret ederek, “Ben de çalýþma alanlarýmdan biri olduðu ve pek çok su altý arkeoloji-denizcilik müzesini teknik anlamda incelemiþ, bu konuda dersler veren akademisyen olarak birkaç toplantýya katýldým ve görüþlerimi aktardým. Umarým oluþturulan müze, Ýstanbul’un tarihine, arkeolojisine, denizciliðine ýþýk tutan çok katmanlý yapýda olur” dedi.
- “Amerikan bilim çevreleri, bu tür büyük projelere çok ilgi gösteriyor”
Kocabaþ, 2012′de projeyi anlatmak için “Amerika turnesi” gerçekleþtirdiklerini hatýrlattý.
“Amerika’yý dolaþarak 22 günde 14 konferans vermiþtim Yenikapý ve batýklar hakkýnda” diyen Kocabaþ, konuþmasýný þöyle tamamladý:
“Amerika’nýn önemli bilim merkezlerinde, üniversite ve müzelerde konuþma fýrsatý buldum. Harvard Üniversitesi-Dumbarton Oaks, Smithsonian Enstitüsü, Texas A&M Üniversitesi, The Museum of History in Raleigh, Ocean Institute (Dana Point), UCLA (University of California, Los Angeles) bazýlarý. Onun dýþýnda Kanada Büyükelçiliðimizin davetiyle Toronto ve Ottowa’da, Houston Baþkonsolosluðumuzun davetiyle Science Museum’da konferanslarým oldu. Nisanda da Boston Baþkonsolosluðumuzun davetiyle aralarýnda Harward Üniversitesi Sanat Tarihi ve United Nations Association of Greater Boston olmak üzere 3 konferans daha vereceðim.
Amerikan bilim çevreleri, bu tür büyük projelere çok ilgi gösteriyor. Bu konferanslarda projenin bilimsel yönünü anlatýyorum, ayný zamanda ülke tanýtýmýna da katký saðladýðýmý düþünüyorum. Yenikapý’da bu dev altyapý projesi sürerken devletimizin verdiði desteði, eski eserlere ve kültüre verdiði önemi bir kez daha vurgulama imkaným oluyor.”
RSS
Bu yazý hakkýnda toplam 1 yorum bulunmaktadýr. Sizde yorum ekleyebilirsiniz >
Yorumlar