Blog
Mezoamerika’da Ýnsan Kurbanlarýna Dair Yeni Bulgular
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumMezoamerika’da Ýnsan Kurbanlarýna Dair Yeni Bulgular
Ýnsan kalbinin çýkarýlmasýna yer veren kurban ritüelleri, antik Mezoamerika topluluklarýnda yaygýn bir dini gelenekti.
Bazý tanrý veya tanrýçalarý sakinleþtirmek ve onurlandýrmak adýna yapýlan bu ritüellerde kurbanlar, baðlýlýk ve minnettarlýk kadar, bir güç ve gözdaðý göstergesi olma amacýna da hizmet ediyordu. Ýnsan kurbanlarý, topluluðun seçkin üyeleri tarafýndan uygulanan, oldukça iyi düzenlenmiþ ve karmaþýk ritüellerdi ve törenler, sembolik anlamlar aþýlayan çok sayýda prosedür içeriyordu.
Uygulanan özel teknikler, yararlanýlan aletler ve kurban etmenin altýnda yatan mitolojik güdüler, medeniyetler arasýnda deðiþiklik gösteriyor.
(Peru’da Kalpleri Çýkarýlarak Kurban Edilen 140 Çocuk Bulundu)
Mezoamerika boyunca kurban ritüellerinin çeþitliliðini göz önüne alan Vera Tiesler ve Guilhem Olivier; prosedür ile ilgili öðeler ile Klasik ve Klasik Sonrasý Dönem’de insan kurbanlarýnýn dini etkileri hakkýnda daha detaylý bilgiler edinmek amacýyla, bilimsel ve insancýl bulgular dahilinde, disiplinlerarasý bir yaklaþým gerektiðini savunuyor.
Çalýþmada Tiesler ve Olivier, iskelet bulgularýnýn anatomik analizini yürütüyor ve bulgularý, sistematik olarak kontrol edilen tarihi kaynaklarla ve el yazmasý kitaplardaki 200’ün üzerinde törensel kalp çýkarma örneðiyle karþýlaþtýrýyor. Yazarlar; kurbanýn kalbinin çýkarýlmasý ve kanýnýn dökülmesini saðlamak için göðüste oluþturulan açýklýklara odaklanarak, vücuda girmek için açýlan yaranýn doðasýný ve kullanýlan muhtemel aletleri anlayabilmek adýna, iskeletlerde ortaya çýkan kýrýklar ve izleri inceliyor.
(Mayalarýn 1,500 Yýl Boyunca Çocuk Kurban Ettiði Maðara Keþfedildi)
Kaynak materyalin derinliði ve disiplinsel yaklaþýmlar, bilim insanlarý arasýnda tartýþmalara yol açýyordu. Arkeolojik kayýtlar, bu seremonilerin varlýðýný kanýtlarken; ritüellerin, sürecin sembolizmi gibi, daha soyut öðelerinin fark edilmesi daha zor olabiliyor. Ýnsan kurbanýnýn ve kalbin çýkarýlmasýnýn tasvirleri, tanýklarýn beyanlarýnda olduðu gibi Mezoamerika ikonografisinde de bulunabilir. Ancak, tanýklarýn açýklamalarý, özellikle de kalp çýkarma iþleminin vücudun neresinde yapýldýðý konusunda, genellikle tutarsýzlýk sergiliyor.
Beyanlarýn etnotarihsel analizi ile baðlantýlý adli verilerden yararlanan yazarlar, üç farklý kalp çýkarma yöntemini detaylandýrýyor: kaburgalarýn hemen altýný kesmek (subdiyafragmatik torakotomi), iki kaburganýn arasýna kesi yapmak (interkostal torakotomi) ya da kalbe ulaþmak için göðüs kemiðini yatay þekilde kesmek (transvers bilateral torakotomi).
Önceki araþtýrma yaygýn uygulamanýn subdiyafragmatik torakotomi olduðunu gösterirken; Tiesler ve Olivier, diðer uygulamalarýn yeniden canlandýrýlmasýný saðlayarak, yaygýn literatürü geniþletiyor.
Kalp çýkarma yöntemleri ve aletleri üzerine daha kapsamlý bir anlayýþ sunmaya ek olarak çalýþma; torakotomi yöntemleri ile insan vücudunun “hayat veren madde” ya da “tanrýlara sunulacak yiyecek” kaynaðý olarak kavramlaþtýrýlmasý arasýndaki iliþkiye dair yeni yorumlar ortaya çýkarýyor.
Kalp ve kan, Güneþ ve Dünya’yý temsil etmekle birlikte; evrenin yaratýlýþ sürecinde tanrýlarýn yaptýklarý fedakarlýklara karþýlýk, onlara besin olarak sunuluyordu. Mezoamerika terminolojisinin dilbilimsel analizini de içeren veriler, bu ayinlerin; baðlýlýk, karþýlýk verme ve yeniden sahneleme fonksiyonu gördüðü görüþlerini pekiþtiriyor.
Çalýþmanýn disiplinlerarasý doðasý, And Daðlarý ve Hindistan’daki antik medeniyetleri de içeren antik topluluklardaki kurban ritüellerinin analizine bir çerçeve sunarak, gelecekteki araþtýrmalara olanak saðlýyor.
Makale: Vera Tiesler et al. 2020. Open Chests and Broken Hearts, Current Anthropology.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >