Blog
Mezopotamya’nın Kuzey Kapısı: Rabat Kalesi Kazıları Başladı
Mardin’in Derik ilçesine bağlı kırsal Hisaraltı Mahallesi sınırlarında yer alan Rabat Kalesi, Mezopotamya Ovası’na hâkim konumuyla tarih boyunca askeri ve ticari açıdan kritik bir rol üstlenmiştir.
www.arkeolojikhaber.com
Mardin’in Derik ilçesinde yer alan Rabat Kalesi’nde başlatılan arkeolojik kazılar, Mezopotamya’nın kuzey sınırındaki savunma ve ticaret ağlarına dair yeni veriler sunuyor. Geç Roma Dönemi’nde inşa edildiği değerlendirilen kalede Helenistik’ten Artuklu’ya uzanan çok katmanlı yerleşim izleri ortaya çıkarılırken, iyi korunmuş mimari kalıntılar bölgenin kültürel miras potansiyelini yeniden gündeme taşıyor.
Mezopotamya’ya Hâkim Bir Kale: Rabat’ın Stratejik Konumu
Mardin’in Derik ilçesine bağlı kırsal Hisaraltı Mahallesi sınırlarında yer alan Rabat Kalesi, Mezopotamya Ovası’na hâkim konumuyla tarih boyunca askeri ve ticari açıdan kritik bir rol üstlenmiştir. Yaklaşık 955 metre rakımda, 5,5 hektarlık geniş bir alana yayılan kale, ilk bulgulara göre Geç Roma Dönemi’nde inşa edilmiş, sonraki yüzyıllarda Bizans, Sasani ve Artuklu dönemlerinde kesintisiz biçimde kullanılmıştır. Diyarbakır ile Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesi arasındaki antik güzergâh üzerinde konumlanan Rabat Kalesi, özellikle ticaret kervanlarının güvenliğini sağlamak ve Sasani akınlarına karşı savunma hattı oluşturmak amacıyla planlanmıştır.
idris Akgül - Mardin Müze Müdürü
Bilimsel Kazılar ve Çok Katmanlı Bulgular
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izniyle yürütülen kazılar, Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığında bu yıl ilk kez sistematik olarak başlatılmıştır. Kazı Başkanı ve Mardin Müze Müdürü İdris Akgül yönetimindeki çalışmalara arkeologlar Mehmet Şan ve Erkan Güzel de katılmaktadır. Ulaşım yolu bulunmayan kaleye ekipler her gün yaklaşık 1,5 saatlik yürüyüşle ulaşarak titiz bir saha çalışması yürütmektedir.
Kazılar ilk etapta kayaya oyulmuş küçük bir şapel yapısında yoğunlaşmıştır. Yüzey araştırmaları ve stratigrafik veriler, kalede Helenistik dönemden başlayarak Roma, Bizans ve Artuklu dönemlerine uzanan uzun süreli bir yerleşime işaret etmektedir. Seramik buluntular, ok uçları ve sikkeler, Rabat Kalesi’nin yalnızca askeri değil, aynı zamanda ekonomik ve kültürel bir merkez olduğunu göstermektedir.
İyi Korunmuş Mimari ve Dini Yapılar
Rabat Kalesi, mimari bütünlüğünü büyük ölçüde koruyabilmiş ender arkeolojik alanlardan biri olarak değerlendirilmektedir. Kale bünyesinde gözetleme kuleleri, sur duvarları, hendekler, askeri ve sivil konutlar, sarnıçlar, kaya mezarları ve su kanalları yer almaktadır. Özellikle yukarı şehir olarak tanımlanan bölümde kiliseler ve şapeller yoğunlaşmaktadır.
Kazı Başkanı Akgül, küçük kilisedeki çalışmaların ardından literatürde “Rabat Kilisesi” olarak anılan büyük kilisede kazıların sürdürülmesinin planlandığını belirtmektedir. Yapıların korunmuşluğu, geç antik çağdan Orta Çağ’a uzanan dini mimarinin bölgedeki sürekliliğini belgeleyen önemli veriler sunmaktadır.
Geleceğe Miras ve Kültür Rotası Hedefi
Kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında önümüzdeki yıllarda yıl boyunca sürdürülecek şekilde planlanmaktadır. Amaç, Rabat Kalesi’ndeki mimari ve arkeolojik mirası gün yüzüne çıkararak bölgesel bir kültür rotasının parçası haline getirmektir. Yerel halkın da kazılara aktif katılımı, kültürel miras bilincinin güçlendirilmesine katkı sağlamaktadır.
Kazı ekibinde yer alan Hisaraltı Mahallesi sakini Rohan Ateş, kalenin turizme kazandırılmasının bölge için önemli bir fırsat olduğunu vurgulamaktadır. Rabat Kalesi’nin, Dara Antik Kenti’nden sonra Mardin çevresindeki en iyi korunmuş arkeolojik alanlardan biri olarak, bilimsel araştırmalar kadar sürdürülebilir kültür turizmi açısından da dikkat çekici bir potansiyele sahip olduğu değerlendirilmektedir.
Halil İbrahim Sincar aa
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >