Blog
Midyat’ta 1500 Yıllık Mozaik Keşfi: Tarihi Değirmende Beklenmedik Bir Arkeolojik Katman
Yaklaşık 40 metrekarelik bir alanda açığa çıkarılan mozaikler, madalyon biçimli panolar ve haç sembolleriyle dikkat çekiyor.
www.arkeolojikhaber.com
Mardin’in Midyat ilçesinde yer alan tarihi bir değirmenin tabanında, yaklaşık 1500 yıllık olduğu değerlendirilen mozaikler bulundu. Mardin Müze Müdürlüğü’nün yürüttüğü kurtarma kazısında, geometrik motifler, haç sembolleri ve “Tittos Domestikos” yazıtı tespit edildi. Bu keşif, Midyat-Nusaybin hattında tespit edilen ilk mozaik örneği olarak bölgenin arkeolojik kronolojisine yeni bir boyut kazandırdı.
Çağ Çağ Çayı Vadisi’nde Beklenmedik Bir Keşif
Mardin’in Midyat ilçesi ile Nusaybin arasında uzanan Çağ Çağ Çayı Vadisi, antik kaleleri, kervansarayları ve tarihi yerleşimleriyle Mezopotamya’nın kadim kültür yollarından biri olarak biliniyor. Bu vadide, Midyat’ın Sivrice Mahallesi Beyazsu mevkiinde, özel mülkiyete ait tarihi bir su değirmeninde başlatılan temizlik çalışmaları sırasında sürpriz bir arkeolojik buluntuya rastlandı.
Tarihi değirmenin turizme kazandırılması amacıyla yapılan çalışmalar esnasında tabanda mozaik döşemeler tespit edilmesi üzerine, mülk sahipleri durumu Mardin Müze Müdürlüğü’ne bildirdi. Yapılan ön inceleme sonucu alanın kültür varlığı olarak tescillenmesi yönünde işlem başlatıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle yürütülen kurtarma kazısı, Mardin Müze Müdürü İdris Akgül başkanlığında arkeologlar Volkan Bağlayıcı ve Mehmet Şan tarafından gerçekleştirildi.
Tittos Domestikos Yazıtı: Kimliği Belirsiz Bir İdarecinin İzleri
Kazı çalışmaları sonucunda değirmenin iç kısmında iki farklı alanda çok renkli mozaik taban döşemeleri gün yüzüne çıkarıldı. Mozaikler; kare, daire, dikdörtgen ve üçgen gibi geometrik formların yanı sıra dalga, düğüm, haç ve sonsuzluk motifleri içeriyor. En dikkat çekici buluntu ise “Tittos Domestikos” ibaresinin yer aldığı yazıt oldu.
Kazı başkanı Akgül, bu keşfin önemine ilişkin yaptığı açıklamada şunları kaydetti:
“Bu yazıt iki kelimeden oluşuyor. ‘Tittos’ muhtemelen kişiye ait özel bir isim, ‘Domestikos’ ise daha çok bir unvan olarak geçiyor. Biz bu unvanın özellikle askeri veya kilise görevlilerini ifade ettiğini biliyoruz. Dolayısıyla burası muhtemelen sivil bir idareciye ait bir yapıydı.”
Yaklaşık 40 metrekarelik bir alanda açığa çıkarılan mozaikler, madalyon biçimli panolar ve haç sembolleriyle dikkat çekiyor. Akgül’e göre bu buluntu, yapının erken Bizans dönemine tarihlendirilebileceğini gösteriyor. Ayrıca, mozaiklerin bulunduğu yapının değirmenden daha eski bir mimari tabakaya ait olduğu düşünülüyor.
Mardin müze Müdürü İdris Akgül
Midyat’ta İlk Mozaik: Bölgenin Tarihsel Katmanlarına Işık Tutuyor
Midyat-Nusaybin hattında ilk kez bir mozaik bulgusuna rastlanması, bölgenin arkeolojik potansiyeline dair önemli ipuçları sunuyor. Müze Müdürü Akgül, “Bu alan, vadide birebir kazı yaptığımız ilk noktalardan biri. Elde ettiğimiz veriler, bölgenin tarihsel katmanlarını yeniden değerlendirmemizi sağlayacak.” ifadelerini kullandı.
Alanda yapılacak konservasyon çalışmaları sonrasında, hem mozaiklerin korunması hem de bilimsel tarihlendirme için kapsamlı analizlerin yapılması planlanıyor. Bu çalışmalar, yalnızca yapının kimliğini değil, aynı zamanda Midyat çevresindeki erken Hristiyanlık dönemi yerleşimlerini anlamak açısından da önemli bir referans noktası oluşturacak.
Müze yetkilileri, kazı sonrası bulguların uygun koşullarda sergilenebilmesi için alanda yerinde koruma ve tanıtım projesi hazırlıyor. Böylece, mozaiklerin hem kültürel miras olarak korunması hem de turizme kazandırılması hedefleniyor.
Yerel Katkı ve Kültürel Sorumluluk: Vatandaş Duyarlılığı Örnek Oldu
Mozaiklerin bulunduğu değirmenin mülk sahiplerinden Reşit Coşkun, temizlik sırasında arkeolojik kalıntılara rastlayınca çalışmaları durdurduklarını belirtti. Coşkun, “Zeminde kültür varlığı olabileceğini fark ettik. Müze Müdürlüğü’ne haber verdik. Sonuçta beklediğimizden çok daha eski bir yapıyla karşılaştık.” dedi.
Yaklaşık 150 yıllık bir değirmen beklerken 1500 yıllık mozaiklere ulaşmanın kendilerini heyecanlandırdığını dile getiren Coşkun, alanda sürdürülebilir turizm odaklı bir proje geliştirmek istediklerini belirtti. “Bu miraslar hepimize ait. Korunmaları ve tanıtılmaları ülke tarihine kazanç sağlar.” sözleriyle duyarlılığın önemine dikkat çekti.
Bu örnek, yerel halkın arkeolojik bilinçle hareket etmesinin, kültürel mirasın korunmasında ne denli belirleyici olabileceğini göstermesi bakımından da önem taşıyor.
Sonuç: Midyat’ın Arkeolojik Haritasında Yeni Bir Nokta
Midyat’ta ortaya çıkan bu mozaik bulgusu, yalnızca bir yapının değil, bütün bir bölgenin tarihsel kronolojisini yeniden yorumlamaya olanak tanıyor. “Tittos Domestikos” yazıtı, hem kişisel bir iz hem de dönemin idari-sosyal yapısına dair yeni ipuçları barındırıyor.
Bu keşif, Mardin’in çok katmanlı tarihine yeni bir sayfa ekleyerek, bölgenin arkeolojik, kültürel ve turistik potansiyelini daha görünür hale getiriyor.
Halil İbrahim Sincar aa
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >