Antik Mýsýr’ýn ünlü Fayyum portrelerinde resmedilen altýn küpelerin benzeri, Bulgaristan’daki antik hamamýn kazýlarýnda bulundu.

Roma dönemi Mýsýr’ýndan kalma bazý Fayyum mumya portrelerinde resmedilen altýn küpeler, Güneydoðu Bulgaristan’da Antik Roma kolonisi Deultum’da kazý çalýþmasý yapan arkeologlar tarafýndan keþfedildi.

Deultum bir Roma kolonisiydi ve Roma hukuku uyarýnca, Roma kenti ile ayný statüdeydi. Günümüz Bulgaristan’ýnda, bu statüde yalnýzca üç Roma kenti var: Burgas yakýnlarýndaki Deultum (Colonia Flavia Pacis Deultensium), Archar yakýnlarýndaki Ratiaria (Colonia Ulpia Traiana Ratiaria) ve Gigen yakýnlarýndaki Ulpia Oescus.

Fayyum mumya portreleri, MÖ 1. yüzyýl ile MS 3. yüzyýl arasýnda, Roma döneminde Mýsýr’da gömülen üst sýnýf vatandaþlarýn mumyalarýna iliþtirilen ahþap tablolar üzerine yapýlmýþ portrelere verilen isim.

Bu mumya portreleri, tüm Mýsýr boyunca bulundu, ama en ünlüleri Fayyum Havzasý, Hawara ve Ýmparator Hadrianus (117-138 arasý imparator) dönemindeki Roma kenti Antinoopolis’te bulunanlar. “Fayyum mumya portreleri” terimi hem coðrafyayý hem de portrelerin stilini tanýmlamak için kullanýlýyor.

Güneydoðu Bulgaristan’da, Deultum kentinde keþfedilen Roma altýn küpeleri, bazý Fayyum mumya portrelerinde resmedilen kadýnlarýn küpelerinin aynýsý. Bu benzerliðe dayanarak, araþtýrmacýlar tarafýndan küpeler MS 2. yüzyýla tarihlendiriliyor.

Antik Roma kenti Deultum (Colonia Flavia Pacis Deultensium), halihazýrda var olan ve Debelt ya da Develt olarak adlandýrýlan bir Antik Trakya yerleþiminin yakýnýna MS 1. yüzyýlda inþa edilmiþti. Buraya, Augustus’un Sekizinci Lejyonu’ndan (Legio VIII Augusta) Roma gazileri tarafýndan yerleþilmiþti. Bölge, geçmiþte Karadeniz’e baðlanan bir limaný da olan Mandra Gölü’nün (günümüz Mandra Su Rezervi) yanýnda bulunuyordu.

Deultum – Debelt Arkeolojik Koruma Alaný’ndaki arkeolojik kazýlar, 1 Ekim 2020’de baþladý ve Fayyum mumya portresi altýn küpeleri iki gün sonra keþfedildi.

Kazý baþkaný Krasimira Kostova, Roma altýn küpelerinin, bir rýhtýmýn altýnda bulunan thermae (hamam) kalýntýlarýnda yer alan odalardan birindeki döþemelerin arasýnda bulunduðunu söylüyor.

“Fayyum portrelerinden birinde resmedilen soylu bir hanýmýn altýn küpeleri, Deultum’da bulduðumuz küpelerin birebir aynýsý.” diyor ve Deultum hamamýnýn MS 357-358 yýllarýnda büyük bir deprem sýrasýnda yýkýldýðýna iþaret ediyor.

“Deprem olduðunda ve hamam yýkýldýðýnda, küpeler büyük ihtimalle döþemelerin arasýna düþerek kayboldu ve orada kaldý. Ardýndan, bölge rýhtýmlar ile ayný hizaya getirildi, bu sayede ayný yerde sabit kalabildi. Çünkü hamamýn bulunduðu noktada yerleþim devam etti.” diyor Kostova.

“Bu mücevher oldukça sofistike, çok ilginç. Fayyum mumya portrelerinden biri ile paralelliklerini bulduk, bu da küpeleri MS 2. yüzyýla tarihlendirmemizi saðlýyor.” diye ekliyor.

“Fayyum mumya portrelerinde resmedilen altýn küpelere benzer küpelerin keþfini, Roma kolonisi Deultum’da ikamet eden kadýnlarýn, Roma Ýmparatorluðu’ndaki moda trendlerini takip ettiðinin göstergesi olarak yorumluyoruz.”

Küpenin hafif sarýmsý nüanslara sahip beyaz camla doldurulmuþ bir bölümü var, alt kýsmýnda üç salkýmý ile birlikte bir telkâri (filigran) tutucusu bulunuyor ve salkýmlarýn her biri beyaz cam toplar ile tamamlanýyor. Toplarda bulunan pas, onlara inci görünümü veriyor.

Fayyum mumya portrelerindekine benzer altýn küpelere ek olarak, arkeologlar Roma kenti Deultum kalýntýlarýnýn kazýlmasý sýrasýnda büyük miktarda bronz sikke de buldu.

Kazýlar, Roma kolonisinin hamam kalýntýlarýndan daha fazlasýný çýkarmaya odaklanýyor.

Deultum’da Roma hamamý kalýntýlarýnýn üzerine inþa edilen geç dönem evleri, geçen yýlýn arkeolojik sezonu sýrasýnda araþtýrýldý. Güncel kazýlar ise daha alt katmanlarý hedef alýyor.

Küpeler, tamamen incelendikten sonra, Deultum – Debelt Arkeolojik Alaný müzesinde sergilenecek.

Archaeology In Bulgaria. Ivan Dikov. 6 Ekim 2020.

www.arkeofili.com

Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >