Blog
Mısır’daki Roma Askerleri, Evcil Maymunlarına Çok Düşkündü
Ancak tüm bu hayranlığa rağmen, Romalı maymun sahiplerinin egzotik evcil hayvanlarının bakımında zorlandıkları açık; birçok hayvanın iskeletinde yetersiz beslenme izleri görülüyor.
www.arkeofili.com
Antik Roma’da rütbeli askerlerin evcil maymunları vardı ve evcil maymunların da kendi evcil domuz yavruları vardı.
Berenike’den bir maymun mezarı. C: M. Osypinska
Mısır’daki bir limanda görev yapan Roma askeri yetkilileri, evcil hayvanlarına adeta tutkundu ve özellikle de maymunlara ayrı bir düşkünlükleri vardı gibi görünüyor. Bu antik savaşçılar, Hint makaklarına bayılıyor, onlara neredeyse çocuklarıymış gibi davranıyor, hatta kendi evcil hayvanlarını veriyor ve ölümlerinden sonra yanlarına özenle hazırlanmış mezar hediyeleri koyarak gömüyorlardı.
Yeni çalışmanın yazarları, Kızıldeniz kıyısındaki Berenike limanında bulunan bir hayvan mezarlığında keşfedilen bu Asya primatlarına ait üç düzine iskelet belgeledi. MS 1. ve 2. yüzyıllara tarihlenen bu evcil maymunların hepsi, Berenike’in Roma seçkinlerinden oluşan bir topluluk tarafından işgal edildiği dönemde yaşamıştı ve çoğu, sahiplerinin ordu subayları olduğuna işaret eden buluntularla birlikte gömülü bulundu.
Daha önce, Pompeii’de Vezüv’ün patlaması sırasında ölen bir örnek de dâhil olmak üzere, diğer bazı Roma yerleşimlerinde az sayıda maymun iskeleti bulunmuştu. Ancak bu örneklerin hepsi, Roma İmparatorluğu’nun sınırları içinden gelen Kuzey Afrika kökenli Berberi makaklarına aitti.
Buna karşılık Berenike maymunlarının, güney Hindistan’dan ya da kuzey Hindistan’daki İndus Vadisi’nden gelen rhesus makakları ve bonnet makakları ile bir adet grivet olduğu belirlendi. Dolayısıyla bunlar, Roma bağlamında bulunan ve imparatorluk sınırlarının ötesinden ithal edilmiş ilk evcil hayvan örneklerini temsil ediyor.
Ve mezarlarına bakılırsa, bu hayvanlar asker sahipleri tarafından son derece değer görüyordu. Örneğin, MS 1. yüzyılın başlarına tarihlenen bir iskelet, bir domuz yavrusunun kalıntılarıyla birlikte; ayrıca iki büyük deniz kabuğu, dokuma bir sepet ve “bez bebekleri andıran tuhaf şekilde katlanmış bir kumaş parçası” ile birlikte keşfedildi.
Araştırmacılara göre, “Domuz yavrusu, kabuklar, bez bebek ve içindekilerle birlikte sepet, hiç şüphesiz genç makaka ‘ait’ eşyalardı.”
Başka bir maymun, bir köpek yavrusu ve bir kedi yavrusuyla birlikte gömülmüştü; bir diğer mezarda ise “insan mezarlarını andıran bir mezar işareti” bulunuyordu.
Çalışmanın yazarları, bu mezarlarda bulunan eşyaların muhtemelen maymunların hayattaki en sevdiği nesneler olduğunu ve ölümden sonraki yaşama geçişlerini kolaylaştırmak amacıyla yanlarına konmuş olabileceğini düşünüyor. Araştırmacılar, bu özel muamelenin, Yaşlı Plinius’un yazdıklarından da anlaşılabileceğini söylüyorlar. Plinius, Romalıların primatlara “yarı insan statüsü” atfetme eğiliminde olduklarını aktarmıştı.
Ancak tüm bu hayranlığa rağmen, Romalı maymun sahiplerinin egzotik evcil hayvanlarının bakımında zorlandıkları açık; birçok hayvanın iskeletinde yetersiz beslenme izleri görülüyor. Yine de bu antik askerler için maymuna sahip olmak, belirli toplumsal avantajlar getiriyor ve “yerel toplum içindeki seçkin konumun belirgin bir göstergesi” olarak görülüyordu.
Anlaşılan, Berenike limanında bir Asya primatı “nihai statü sembolü”ydü. Araştırmacıların ifadeleriyle: “Eline tasma takılı bir Hint makakıyla dolaşan biri, egzotik toprakların kâşifi, olağanüstü deneyim ve bağlantılara sahip bir kişi olarak tanınmanın getirdiği ihtişama sahipti.”
IFL Science. 2 Aralık 2025.
Makale: Osypinska, M., Osypinski, P., & Zych, I. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >