Blog
Modern Plastikler Önemli Bir Arkeolojik Kayıt Oluşturuyor
Güney Avustralya’daki Flinders Üniversitesi ile de bağlantılı olan Schofield, arkeoloji, tarih, kimya ve yer bilimlerinden araştırmacıları bir araya getirerek bu çalışmayı yürüttü.
www.arkeofili.com
Modern plastikler sadece kirlilik yaratmıyor, aynı zamanda geleceğin arkeologları için insanlığın izlerini taşıyan bir kayıt bırakıyor.
BM, her yıl 400 milyon ton plastiğin üretildiğini ve bunun çevre için en büyük tehditlerden biri olduğunu tahmin ediyor. C: Pixabay
Plastikler, genellikle modern toplumun baş belası olarak görülür; otoyollarımızı, kaldırımlarımızı ve sahillerimizi kirletir. Ancak yeni bir araştırma, modern plastiklerin aynı zamanda insanlık tarihinin kritik bir dönemine dair faaliyetleri ve davranışları belgelemede değerli bir arşiv olduğunu öne sürüyor.
Araştırma Cambridge Prisms: Plastics dergisinde yayımlandı.
Birleşmiş Milletler, her yıl 400 milyon ton plastik üretildiğini ve bunun çevre için en büyük tehditlerden birini oluşturduğunu tahmin ediyor. Çevresel etkisinin yanı sıra, mikroplastik parçacıkları rutin olarak insanlara, hayvanlara ve bitkilere karışıyor.
York Üniversitesi’nden Profesör John Schofield, çalışmanın başyazarı olarak plastiklerin modern çağı anlatmamıza da yardımcı olduğunu belirtiyor:
“Plastikleri toksik bir miras ve çevresel zararın nedeni olarak görmek kolay – ki gerçekten öyleler. Ama arkeologlar olarak onları tamamen başka bir açıdan da değerlendirebiliriz: gezegen sağlığı üzerindeki insan etkilerini belgeleyen değerli bir arşiv olarak.”
Schofield, “Plastikler her yerdeler – okyanusun derinliklerinden yüksek dağlara kadar – dolayısıyla her yerde bulunur, dayanıklıdır ve sürekli parçalanarak eninde sonunda nano boyuta ulaşır. Bu yeni makalede, insanlık tarihinin kritik bir dönemini belgeleyen böylesine değerli bir arkeolojik kaydın nasıl görülmesi gerektiğini, aynı zamanda gezegen sağlığını tehdit eden tehlikeli bir kirletici olduğunu sorguluyoruz” diyor.
Güney Avustralya’daki Flinders Üniversitesi ile de bağlantılı olan Schofield, arkeoloji, tarih, kimya ve yer bilimlerinden araştırmacıları bir araya getirerek bu çalışmayı yürüttü.
Portsmouth Üniversitesi’nden Prof. Fay Couceiro ve Tazmanya Üniversitesi’nden Dr. Alessandro Antonello ile birlikte, gezegenin “Plastik Çağı”nı insanların dünya ile ilişkisini incelemek için bir araç olarak kullanma potansiyelini araştırıyorlar. Bu yaklaşım, arkeologların taş aletler, metal ve seramikler üzerinden geçmişteki insan-doğa ilişkilerini inceledikleri yöntemlere benzetiliyor.
Plastik Çağı, önceki adlandırılmış dönemlerden farklı olarak, 1950’lerde tüm dünyada eşzamanlı olarak başladı ve küresel bir fenomen haline geldi. Aynı zamanda tüketimcilik, yaşam alanı tahribatı ve fosil yakıtların yanması gibi diğer küresel sorunlarla da derinden bağlantılı.
C: John Schofield et al. 2025.
Araştırma, arkeolojinin plastik kirliliği süreçlerini aydınlatmak ve çağdaş olaylar ile insan davranışlarının bir kaydını oluşturmak için mükemmel bir konumda olduğunu savunuyor: yani “bizim arkeolojimiz.”
Son yıllarda arkeoloji, yalnızca derin geçmişi değil, aynı zamanda çağdaş toplumların dünyayla nasıl etkileşime girdiğini, geride bıraktıkları maddi kültür aracılığıyla inceleyerek daha geniş tanımlanmaya başlandı.
Araştırma yazarları, çevreyi hem anlamak hem de plastik kirliliğini azaltmaya yardımcı olmak için çalışılabilecek bir arkeolojik arşiv olarak görmemiz gerektiğini söylüyor. Bunun için plastiklerin günlük kullanımdan atık hale geçtikleri ana odaklanılması gerektiğini öneriyorlar.
Schofield ekliyor: “Arkeologlar ancak son zamanlarda plastiklerle ilgilenmeye başladı ve bunun hayati olduğunu düşünüyoruz. Bu arşive ihtiyacımız var; hem etkilerimizi anlamak ve azaltmak hem de insanların gelecekte bu etkileri anlayabilmelerini sağlamak için.”
Flinders Üniversitesi Arkeoloji Profesörü Alice Gorman ise şunları söylüyor: “Amacımız, plastiklerin sadece kirlilikten ibaret olmadığını göstermek – onlar, derin okyanuslardan uzay araçlarının ulaştığı en uzak noktalara kadar, çağdaş dünyadaki insan davranışlarının bir kaydı. Hatta Ay’da bile plastikler var.”
University of York. 15 Eylül 2025.
Makale: Schofield, J., Gorman, A., Antonello, A., Couceiro, F., Leterme, S., MacGregor, M., … Werner, A. D. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >