Blog
Neandertal DNAsý Depresyon ve Kalp Hastalýðý Riskini Artýrýyor
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumNeandertal DNAsý Depresyon ve Kalp Hastalýðý Riskini Artýrýyor
By Ayþe Bursalý on 12 Þubat 2016
Avrupa kökenli insanlarýn genomlarýndaki Neandertal DNA’sýyla, bu insanlarýn týbbi kayýtlarýný karþýlaþtýran araþtýrmacýlar, Neandertal DNA’sýnýn insan biyolojisi üstünde küçük fakat önemli etkileri olduðunu ortaya koydýu. Neandertal DNA’sý günümüzde depresyon, kalp hastalýðý, nikotin baðýmlýlýðý, obezite ve baþka diðer saðlýk problemleri riskini etkiliyor.
(Görsel: Michael Smeltzer, Vanderbilt University)
Neandertaller nesilleri tükenmeden önce insanlarýn en yakýn akrabasýydý. Neandertal ve insanlarýn birbiriyle çiftleþtiði de biliniyor. Afrika dýþýnda yaþayan insanlarýn DNA’sýnýn %1.5 ila %2.1’i Neandertallerden kaynaklanýyor.
Science dergisinde yayýnlanan makalenin yazarý Vanderbilt Üniversitesi’nden Profesör John Capra “Neandertal DNA’sýnýn gerçekten modern insanlardaki týbbi özellikleri etkilediðini keþfettik. Neandertal DNA’sý ile immünolojik (baðýþýklýk sistemiyle ilgili), dermatolojik, nörolojik, psikayatrik ve reporodüktif (üreme) hastalýklar arasýnda baðlantýlar olduðunu bulduk” diyor.
Araþtýrmacýlar ilk olarak, modern insanlarda görülen yaklaþýk 135,000 Neandertal genetik varyasyonu tespit etti. Daha sonra Avrupa kökenli 28,000den fazla yetiþkinin bilgileri bulunan, Amerika’da dokuz hastanenin verilerinin birleþtiði eMERGE (Elektronik Týbbi Kayýtlar ve Genomlar Aðý) isimli veritabanýný incelediler. Bu iþlemler, hastalarýn isim ve adres gibi kiþisel bilgilerinin bulunmadýðý týbbi kayýtlarýný, hastalarýn genetik bilgileriyle eþleþtirdi.
Bu veriler, kiþilerin kalp hastalýðý, artrit (eklem iltihabý) veya depresyon gibi rahatsýzlýklar için tedavi görüp görmediðini ortaya koydu. Daha sonra her bir bireyin genomu, taþýdýðý kendine özgü Neandertal DNA’sý parçasýnýn tespit edilmesi için incelendi.
Ýnsanlarýn taþýdýðý Neandertal DNA’sý ile geçirdiði rahatsýzlýklar birbiriyle karþýlaþtýrýldý. Karþýlaþtýrma sonucunda, hangi Neandertal genlerinin tek baþýna ya da baþka genlerle birleþerek, týbbi kayýtlarda görülen hangi hastalýða neden olmuþ olabileceði ortaya çýkarýldý.
Ýnceleme sonucu araþtýrmacýlar, farklý Neandertal genlerinin, kalp krizi ve atardamar kalýnlaþmasý gibi 12 hastalýðýn riskinin yüksek olmasýyla önemli derecede baðlantýlý olduðunu gördü.
Neandertal DNAsý Tütün Baðýmlýlýðý, Deri Hastalýklarý, Depresyon Riskini Artýrýyor
Ýlginç olarak araþtýrmacýlar bir Neandertal geni versiyonunun, modern insanda nikotin baðýmlýlýðý riskini çok büyük oranda arttýrdýðýný keþfetti. Fakat Capra, bunun neandertallerin tütün kullandýðý anlamýna gelmediðini söyledi.
Capra “Avrupalýlar Amerika’ya yaptýklarý yolculuklardan, Avrupa’ya geri getirene kadar tütün sadece Batý Yarýmküre’de bulunuyordu. Bugün nikotin baðýmlýlýðý riskini yükselten Neandertal geninin, 50.000 yýl önce çok daha farklý ve muhtemelen yararlý bir etkisi olmuþ olabilir” diyor.
Neandertal dNA’sý tarafýnan etkilenen özellikler ve hastalýklar (Görsel: Deborah Brewington, Vanderbilt University)
Capra ve meslektaþlarýnýn hastalýklar ve Neandertel geni arasýnda bulduðu bazý baðlantýlar, önceki hipotezleri kanýtlýyor. Bunun bir örneði, Neandertal DNA’sýnýn, “keratinosit” adý verilen hücreleri etkilediði önerisi. Keratinositler deriyi ultraviyole radyasyon ve hastalýk yayan mikroplar gibi çevresel zararlardan koruyor.
Yeni analiz, Neandertal geni varyasyonunun, modern insanlarda deri biyolojisini etkilediðini, ve özellikle de keratosis adý verilen güneþin neden olduðu deri lezyonu riskini etkilediðini gösterdi. Keratosis, anormal çalýþan keratinositler nedeniyle meydana geliyor.
Araþtýrmacýlar ayrýca, depresyon riskini, bazýlarý olumlu bazýlarý da olumsuz olarak etkileyen birtakým genler buldu. Hatta þaþýrtýcý derecede yüksek sayýda Neandertal DNA’sý parçasýnýn psikayatrik ve nörolojik etkileri olduðu keþfedildi.
Doktora öðrencisi ve makale yazarý Corinne Simonti “Beyin inanýlmaz derecede karmaþýk bir organ. Bu yüzden baþka bir evrimsel rotaya ait deðiþikliklerin, insan genetiðine girmesinin olumsuz sonuçlarý olacaðýný beklemek mantýklý olur” diyor.
Bulunan DNA-hastalýk baðlantýlarýna göre, 40.000 yýl önce modern insanlar Afrika’dan baþka yerlere göç ederken çevreye uyum saðlamak konusunda avantaj saðlayan Neandertal DNA’larý, günümüz nüfuslarýnda korunmuþ.
Modern insan Afrika dýþýna göç ederken farklý mikroplarýn bulunduðu ve farklý güneþ seviyelerine maruz kaldýðý yeni arazilere gelmiþti. Fakat bu özelliklerin çoðu modern dünyada artýk yarar saðlamýyor olabilir.
Bunun bir örneði, kan pýhtýlaþmasýný artýran Neandertal geni. Bu deðiþiklik, yaralarý daha çabuk kapayarak ve mikroplarýn vücuda girmesini engelleyerek, atalarýmýzýn yeni topraklarda karþýlaþtýðý mikroplarla baþ etmesini saðlamýþ olabilir. Fakat modern hayatta bu gen daha zararlý bir hale gelmiþ durumda çünkü aþýrý kan pýhtýlaþmasý, (hiperkoagülasyon) felç, hamilelik komplikasyonlarý ve akciðer embolisi risklerini artýrýyor.
Yapýlan bu araþtýrma Neandertal DNA’sýný, hastane kayýtlarýna düþülmüþ fiziksel özelliklerle (fenotip) karþýlaþtýrmakla kýsýtlýydý. Capra bundan sonra, týbbi kayýtlarda bulunan laboratuvar testleri, doktor notlarý ve çekilen film, MR gibi taramalarý da inceleyip karþýlaþtýrmayý planlýyor.
Vanderbilt University, 11 Þubat 2016
LiveScience, Charles Q. Choi, 11 Þubat 2016
Arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >