Blog
Nefertiti: Ýkonik Kraliçe Bir Gün Evine Dönebilecek mi?
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumNefertiti: Ýkonik Kraliçe Bir Gün Evine Dönebilecek mi?
Nefertiti büstü yaklaþýk bir asýr önce Mýsýr’ý terk etti, ancak görünüþe göre Mýsýrlýlar o dönene kadar durmayacaklar.
Mýsýr’ýn 18. hanedan firavunu Akhenaten’in “Büyük Kraliyet Hanýmý” ve eski Mýsýr’ýn en tanýnmýþ ve ünlü kraliçelerinden biri olan Nefertiti, anavatanýný bir asýrdan fazla bir süre önce terk etti. Mýsýr kraliçesini tasvir eden çarpýcý büst, o zamandan beri görkemli Berlin kentinde yaþýyor. Son olarak Neues Müzesi’ne yerleþmeden önce bir sergiden diðerine geçiyordu. 2019’da yaklaþýk 828.000 kiþi müzeyi ziyaret ederek müzeyi Berlin’deki en popüler dördüncü müze haline getirdi. Nefertiti açýk olarak ana cazibe merkezi olma özelliðini taþýyor.
Berlinliler kraliçeyi kucaklamýþ, ona sevgiyle “Berlin Hanýmý” adýný takmýþ ve imajýný sýk sýk Alman baþkentinin reklamýný yapmak için kullanmýþ olsa da, Mýsýrlýlar uzun süren bu ayrýlýktan pek memnun deðiller. Dolayýsýyla kraliçenin anavatanýndan yasal yollardan ayrýlýp ayrýlmadýðý veya Mýsýrlýlarýn iddia ettiði gibi, iradeleri dýþýnda kasýtlý ve aldatýcý bir þekilde götürülüp götürülmediði konusunda bir asýrdýr süren tartýþmalar var.
Son olarak, Mýsýr Eski Eserler Bakaný Khaled Al-Anani, Eylül 2020’de Almanya’ya yaptýðý ziyarette ülkesinin büst ile ilgili iddiasýný yineledi. Ziyaretten sonra televizyonda konuþan Anani, Alman makamlarýndan Nefertiti’nin büstünü iade etmelerini istediðini, ancak onlarýn büstün kalmasýnda ýsrar ettiklerini söyledi. Almanya’nýn Mýsýr’a iade etmek için beþ farklý küçük eseri daha teslim etmeyi kabul ettiðini de sözlerine ekledi.
Neues Müzesi’ni iþleten kuruluþ, büstün yasal olarak Mýsýr’dan alýndýðý konusunda ýsrar ediyor.
Prusya Kültürel Miras Vakfý’nda (SPK) bir basýn görevlisi olan Birgit Jöbstl, “1913’te buluntularýn paylaþýlmasý sýrasýnda büstün yasal olarak Alman tarafýna atandýðýna dair kapsamlý belgeler var. Ek olarak, 2007’de büstün çok kapsamlý bir konservasyonel incelemesinin bulgularý göz önüne alýndýðýnda, herhangi bir nakliye iþlemi çok sorumsuz olurdu ve onarýlamaz hasara yol açabilirdi.” diyor.
Jöbstl, “Nefertiti’nin büstü, Aralýk 1912’de Mýsýr Yetkilileri tarafýndan onaylanan bir arkeolojik kazý sýrasýnda Tell-el-Amarna’da keþfedildi. Kazý, Alman Doðu Cemiyeti (DOG) adýna Berlinli bir tüccar ve sanat koruyucusu olan James Simon’dan saðlanan fonla mümkün oldu ve Alman Ýmparatorluk Mýsýr Enstitüsü’nden Profesör Ludwig Borchardt tarafýndan denetlendi. En baþýndan beri, Mýsýr Eski Eserler Dairesi ile fon karþýlýðýnda bölüneceðini tespit eden bir düzenleme vardý. Her iki tarafýn da eþit pay almasýný saðlamak için, arkeolog ekibinin buluntularý ikiye ayýrmasý ve Mýsýr hükümetinin temsilcisi olarak Mýsýr Eski Eserler Servisi’nin birini seçmesi kararlaþtýrýldý. Olan þey bu.” diyor.
Olaylarýn Alman versiyonunun doðruluðu araþtýrmacýlar tarafýndan uzun süredir tartýþýlýyor, bazýlarý ise büstün gizlendiðini ve yetkililerin bilgisi olmadan çýkarýldýðýný iddia ediyor.
Mýsýr’da ikamet eden tanýnmýþ Pakistanlý Mýsýrbilimci olan Dr. Salima Ikram, “Alman müze kayýtlarý, Borchardt’ýn Mýsýr Eski Eserler Servisi’nin büstün geri dönüþünü talep edebileceðinden korktuðunu öne sürüyor; Borchardt’ýn bu kaygýsý, Nefertiti’nin Mýsýr’dan yasal olarak tamamen çýkarýlmamýþ olabileceðine iþaret ediyor.” diyor.
Ikram, “Son zamanlarda, diðer makaleler yayýnlandýkça daha fazla araþtýrma yapýldý ve öyle görünüyor ki, büst belki eski eserler servisi tarafýndan incelenmiþ ve býrakýlmýþ, ya da belki bir þekilde Almanlar tarafýndan gizlenmiþ ve temsilciler tarafýndan dikkatlice bakýlmamýþ, daha sonra da Almanlara atanmýþ” diyor.
Ancak keþif sýrasýnda Mýsýr’ýn Ýngiliz sömürge etkisi altýnda olduðunu görmek, yasal olarak çýkarýlmýþ olsa bile, Almanya’nýn büst ile ilgili iddialarýný geçersiz kýlar mý?
Dr. Ikram, “Bu çok zor bir soru çünkü hangi ülkenin ne olduðu konusunda zamanda geriye dönmeye baþlarsak, mülkiyet daha karmaþýk hale geliyor. Parthenon Mermerleri (þu anda British Museum’da sergileniyor), ayrýldýklarýnda Osmanlý Ýmparatorluðu’nun bir parçasý olduklarý için Türklere geri mi dönmeli? Ayrýca Mýsýr hükümdarý (Muhammed Ali) ilk müzemizden Avusturyalýlara eserler vermeye karar verdiðinde ya da bir çift dikilitaþ verip karþýlýðýnda bir saat aldýðýnda, ne diyebiliriz?” diyor.
Mýsýr’ýn asýrlýk giriþimleri
Eski eserlerin paylaþýlmasýnýn hukuka aykýrý olduðu iddialarý, Mýsýr’ýn bir yüzyýlý aþkýn süredir büstü ülkesine iade etme giriþimlerinin temelini oluþturuyor. 1920’lerde ve 1930’larda Alman liderler (evet, tam olarak düþündüðünüz lider), Mýsýr’ýn büst ile ilgili iddialarýný neredeyse tamamen reddetti. Mýsýr, Ýkinci Dünya Savaþý’ndan sonra bile bir giriþimde bulundu, ancak o sýrada büstün son olarak bulunduðu Batý Almanya’yý kontrol eden Müttefikler tarafýndan geri çevrildi.
2005’te Mýsýr, UNESCO’dan büstü ülkesine geri gönderilmesine yardým etmek için müdahale etmesini resmen istedi, ancak çaðrý saðýr Alman kulaklarýna düþtü. Þaþýrtýcý olmayan bir þekilde, Eski Eserler Bakaný Halid El Anani’nin sonbaharda yaptýðý itiraz da reddedildi.
Bu tür giriþimler medyada geniþ çapta yer alsa da, Prusya Kültür Mirasý Vakfý, “geçmiþte Mýsýr Cumhuriyeti’nin Nefertiti büstünün ülkesine geri gönderilmesi için hiçbir resmi talepte bulunulmadý ve SPK’nýn bildiði kadarýyla da, mevcut yeni bir talep yok. Yalnýzca çeþitli kiþi ve gruplar tarafýndan yapýlan talepler veya basýn açýklamalarý oldu.” diyor.
Mýsýr için iyi olabilir mi?
Nefertiti büstünün, eski Mýsýr’dan birçok önemli eserle birlikte Mýsýr’da olmamasý Mýsýrlýlar tarafýndan olumsuz bir þekilde görülebilir. Ancak gerçek þu ki, Mýsýr medeniyetinin dünya çapýndaki elçileri olarak hareket eden bu tür parçalar bir þekilde deðerli olabilir.
Dr. Ikram, “Nefertiti’nin ihracatý hala aklýmda oldukça belirsiz olduðundan Nefertiti’nin eve gelmesi gerektiðini düþünüyorum. Ancak, kendisi tarihsel olarak dünyadaki en baþarýlý elçilerimizden biri. Kökenleri ne olursa olsun, yabancý müze koleksiyonlarý insanlarý Mýsýr’ýn tarihi ve kültürü ile daha geniþ, daha küresel bir geçmiþi hakkýnda eðitmeye ve bilgilendirmeye hizmet etti. Aslýnda, bu eserler Mýsýr’ýn dünyanýn geri kalaný için en iyi elçileri ve ayný zamanda Mýsýr’ýn kendi geçmiþinin ve çaðdaþ kimliðinin hayati bir parçasý.” diyor.
Þu anda ve öngörülebilir gelecekte, Mýsýr’ýn ikonik kraliçesi, Berlin’in Neues Müzesi’nde kalmaya devam edecek, burada sadece orada olmayý baþaran birkaç Mýsýrlý tarafýndan görülebilecek ve vatandaþlarýnýn geri kalaný tarafýndan sadece fotoðraflarla tanýnacak.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >