Blog

Çok sayıda süt üreten hayvanın kullanıldığını gösteren, yüksek lor içerikli kalıntılar taşıyan Neolitik çömlekler. C: University of York

Yapılan araştırma, Polonya’daki ilk çiftçilerin sütteki laktoz içeriğini peynir veya yoğurt gibi diğer süt ürünlerine dönüştürerek azalttığını ve inek, koyun veya keçi gibi bir dizi farklı hayvandan elde edilen süt ürünlerini kullandığını gösteriyor.

Laktoz intoleransı, Neolitik Dönem’den, yetişkinlerin vücutta laktozu parçalayan enzim olan laktazı üretmesini sağlayan bir genetik mutasyonun yaygınlaştığı Geç Tunç Çağı’na kadar Avrupa’da hemen hemen herkeste vardı.

Polonya’daki araştırmacılar, Geç Neolitik dönemdeki süt ürünleri işleme uygulamalarına baktılar, çanak çömleklerde peynir yapımını gösteren yüksek lor içerikli kalıntıları belirlediler ve birden fazla süt türünün kullanıldığını ortaya çıkardılar.

York Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Dr. Harry Robson, “Bu sonuçlar, Orta Avrupa’nın en eski çiftçilerinden bazılarının süt ürünleri kullanımına ilişkin anlayışımıza önemli ölçüde katkıda bulunuyor.” diyor.

“Önceki araştırmalar, bu dönemde bazı Avrupa bölgelerinde süt ürünlerinin yaygın olarak bulunabildiğini göstermiş olsa da, burada ilk kez, çömlek analizinden sığır, koyun ve keçileri içeren çeşitlendirilmiş bir sürüye dair net kanıtlara sahibiz.”

York, Cambridge, Toruń ve Kraków Üniversitelerinden bilim adamları ve arkeologlar, Polonya’daki Sławęcinek bölgesinden çömlekleri ve çömleklerin yüzeyindeki birikintileri incelemek için çok sarmallı proteomik ve lipid analizi yaklaşımı kullandılar.

Yeni gelişme, peynir yapımının (ve diğer lor zenginleştirici süt işleme), proteomik verileri karşılaştırarak, lor proteinlerinin oranını inceleyerek doğrudan tespit edilebileceğine dair kanıt sağlıyor. Sonuçlar aynı zamanda Avrupa’da türünün ilk örneği olma özelliğini taşıyor.

Dönemdeki yaygın laktoz intoleransına rağmen, süt üreten hayvan sürüleri için beklenen öldürme modellerine sahip hayvan kemikleri, çömlek kaplardaki süt kalıntıları ve eski diş taşı veya plaklardaki süt proteinleri gibi süt ürünlerinin Neolitik dönemde tüketildiğine dair kanıtlar var.

Araştırmanın baş yazarı Miranda Evans, “Proteomik sonuçlar, eski kalıntıların tam yağlı süte değil, hem modern peynir yapım kalıntılarına hem de peynirin kendisine çok benzediğini gösterdi. Bu, Sławęcinek halkının peynir yapımı veya başka bir lor zenginleştirici süt işleme biçimi uyguladığını ortaya koyuyor.” diyor.

Peynir yapımında kullanılan birden fazla türün kanıtı, sahada hem inek hem de koyun veya keçi kemiklerinin varlığıyla desteklendi.

Dr. Jasmine Lundy, “Bu çalışma, özellikle seramik kabın zaman içindeki kullanımının anlaşılmasında, lipid ve proteomik analizlerin ne kadar tamamlayıcı olduğunu vurguluyor. Buradan, örneğin, bazı tekniklerin sadece çömlekleri su geçirmez yaptığını değil, aynı zamanda içlerinde hangi gıdaların üretildiğini de görebiliriz.” diyor.

University of York. 14 Mart 2023.

Makale: Evans, M., Lundy, J., Lucquin, A., Hagan, R., Kowalski, Ł., Wilczyńki, J., … & Hendy, J. (2023).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >