Blog
Polonya’da 40.000 Yıllık Bumerang, Bilinen En Eski Örnek Olabilir
Polonya’da bir mağarada keşfedilen sıradışı bir mamut dişi bumerangın 40.000 yaşında çıkması, onu Avrupa’daki bu karmaşık aletin bilinen ilk örneği ve muhtemelen dünyanın en eski bumerangı yapıyor.
www.arkeofili.com
Polonya’da keşfedilen oyma bir mamut dişi üzerine yapılan yeni bir analiz, bunun dünyanın bilinen en eski bumerangı olabileceğini gösteriyor.
Polonya’daki Oblazowa Mağarası’nda keşfedilen mamut dişinden yapılmış bir bumerangın iki farklı görünümü. C: Talamo et al., 2025
Polonya’da bir mağarada keşfedilen sıradışı bir mamut dişi bumerangın 40.000 yaşında çıkması, onu Avrupa’daki bu karmaşık aletin bilinen ilk örneği ve muhtemelen dünyanın en eski bumerangı yapıyor.
“Mamut dişi nesne, bugün Avustralya’nın Queensland bölgesindeki Aborjinler tarafından kullanılan bumerangların tüm özelliklerine sahip” diyor çalışmanın ortak yazarı arkeolog Pawel Valde-Nowak. “Yay biçimindeki şekli, düz-bombeli kesiti ve boyutları, geri dönmeyen Queensland bumeranglarıyla örtüşüyor” diye ekliyor.
PLOS One dergisinde yayımlanan yeni çalışma, bu fırlatma aletlerinin Avrupa’da beklenenden çok daha erken bir tarihte icat edildiğini gösteriyor.
Hilal biçimindeki eser — yaklaşık 72 santimetre uzunluğunda — 40 yıl önce güney Polonya’daki Oblazowa Mağarası’nda, insan kemikleri, tilki dişlerinden yapılmış kolyeler ve taş aletlerle birlikte, kırmızı aşı boyasıyla kaplı halde bulundu. Valde-Nowak ve meslektaşları 1987 yılında Nature dergisinde ilk bulgularını yayımlayarak, mağaranın Orta ve Üst Paleolitik dönemlerde (300.000 ila 12.000 yıl önce) Neandertaller ve erken insanlar tarafından aralıklı olarak kullanıldığını öne sürmüştü.
Bumerang, bir dizi ritüelistik eşyanın yanında bulundu. C: Wikimedia Commons
Üst Paleolitik dönem (50.000 ila 12.000 yıl önce), insanların yeni alet türleri, mağara sanatı ve kişisel süslemeler icat ettikleri insanlık tarihinin önemli bir dönemi. Valde-Nowak, Oblazowa Mağarası’nda kırmızı aşı boyasıyla kaplı buluntular ile aynı alandaki daha eski eserler arasında açık bir fark gözlemledi.
“Bana göre bu, bilmediğimiz davranışlara dair kesin bir kanıt; erken Homo sapiens’e ait uygulamalar, Oblazowa’nın daha derin kültürel katmanlarında Neandertaller tarafından bırakılan her şeyle çarpıcı bir şekilde çelişiyor” diyor Valde-Nowak.
Oblazowa Mağarası’nın kronolojisini daha iyi anlamak için araştırmacılar, mağarada keşfedilen organik kalıntılar — bumerang dahil — üzerinde 1996 yılında karbon-14 analizi yaptılar. Ancak 18.000 yıl olarak elde edilen sonuç, beklenenden şaşırtıcı derecede gençti ve araştırmacılar bu sonucun yapıştırıcılar ya da koruyucu maddelerden kaynaklanan bulaşmayla bozulmuş olabileceğini belirtti.
Avustralya Ulusal Müzesi’ne göre, klasik Aborjin bumeranglarına ve fırlatma sopalarına dair kanıtlar en az 20.000 yıl öncesine dayanıyor. Bu bumeranglar çok amaçlı araçlardı; avlanma, dövüş veya kazı gibi işlerde kullanılıyordu. Ancak dünyanın farklı yerlerinde insanlar fırlatma sopaları geliştirmişti; bunlardan biri, Almanya’nın kuzeyinden 300.000 yıl öncesine tarihlenen çok erken bir örnek.
Araştırma yazarları, 40.000 yıllık bumerangla poz veriyor. C: Talamo et al., 2025
Oblazowa Mağarası buluntularının yeni analizinde araştırmacılar, bumerangın bulunduğu tabakadan bir insan parmak kemiği üzerinde DNA ve radyokarbon analizleri yaptılar ve bu kişinin en az 31.000 yıl önce yaşamış modern bir insan olduğunu belirlediler. Araştırmacılar ayrıca bir düzine hayvan kemiğini de analiz etti, ancak “bu son derece önemli esere daha fazla zarar vermemek adına” bumerangın kendisini analiz etmediler.
Bumerangla aynı tabakada bulunan hayvan kemikleri kümesi yaklaşık 41.500 yıl öncesine tarihlendirildi. Bu radyokarbon tarihleme serisi ve kemiklerin katmandaki derinliklerine dayanarak araştırmacılar, bumerangın tarihine dair istatistiksel bir model oluşturdu. Sonuçlara göre, bumerang kesin olarak 35.000 yıldan daha önce yapılmıştı ve büyük olasılıkla 42.365 ila 39.355 yıl önce yontulmuştu.
“Oblazowa bölgesinde bulunan bumerang üzerine yaptığımız analiz, yaşına dair çığır açıcı bilgiler sağladı” diye yazıyor araştırmacılar. Bu durum bumerangı, “Avrupa’da ve muhtemelen dünya çapında bilinen en eski örneklerden biri olarak konumlandırıyor; Homo sapiens’in bu karmaşık aletleri üretirken sahip olduğu teknik beceri ve bilişsel gelişime ışık tutuyor.”
Live Science. 25 Haziran 2025.
Makale: Talamo, S., et al. 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >