Blog
Sagalassos’ta Mısır İzleri: Tutu Figürü Afyon Mermerine İşlenmiş
UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan antik kentte, 1989 yılından bu yana süren kazılar, her yıl yeni bulgularla tarihsel belleğe katkı sağlıyor.
www.arkeolojikhaber.com
Burdur’un Ağlasun ilçesindeki Sagalassos Antik Kenti’nde yürütülen kazılarda, Roma dönemine ait hamam yapısında Mısır tanrısı Tutu figürü bulundu. Afyon mermerine kazıma tekniğiyle işlenen levha, Anadolu’da Mısır etkisini yansıtan nadir örneklerden biri olarak değerlendiriliyor. Uzmanlara göre bu keşif, Roma döneminde Anadolu ile Mısır arasındaki kültürel etkileşime yeni bir bakış sunuyor.
12 Bin Yıllık Geçmişe Sahip Kentte Yeni Bir Keşif
Akdağ yamaçlarında yer alan Sagalassos Antik Kenti, Anadolu’nun en iyi korunmuş antik yerleşimlerinden biri olarak biliniyor. İlk yerleşim izleri günümüzden 12 bin yıl öncesine kadar uzanan kent, hem tarihsel katmanları hem de mimari zenginliğiyle dikkat çekiyor.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan antik kentte, 1989 yılından bu yana süren kazılar, her yıl yeni bulgularla tarihsel belleğe katkı sağlıyor.
Son olarak, Roma İmparatoru Augustus döneminde inşa edilen görkemli hamam kompleksinde yapılan çalışmalarda dikkat çekici bir buluntuya rastlandı: Mısır kökenli sfenks-tanrı Tutu figürü. Bu figür, antik dönemde Anadolu ve Mısır kültürleri arasındaki etkileşimin sanatsal bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Mısır Tanrısı Tutu, Afyon Mermerine İşlendi
Arkeologlar, 2004 yılında Hamam-Gymnasion’un kuzey frigidarium (soğuk banyo) bölümünde ortaya çıkarılan mermer levhaları yeniden inceledi. Yeniden yapılan analizlerde, kabartmalı levhaların Mısırlılaştırılmış bir dekorasyon programının parçası olduğu belirlendi.
Levhalarda, merkezde yer alan sfenks biçimli tanrı Tutu, kraliyet otoritesini temsil eden Horus ve Nil’in gücünü simgeleyen Sobek ile birlikte tasvir ediliyor. Bu kompozisyon, ilahi krallık, koruyucu güç ve evrensel düzen temasını yansıtıyor.
Kazı ekibi, figürlerin Afyon mermerine kazıma tekniğiyle işlendiğini tespit etti. Bu detay, eserin hem yerel malzemeyle üretildiğini hem de Mısır sanatının sembolik etkilerini Anadolu’ya taşıdığını gösteriyor.
“Mısır Etkisi, Dekoratif Bir Anlayışla Kullanılmış”
Kazı başkanı ve Bilkent Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Peter Talloen, Sagalassos’un Roma döneminde önemli bir ticaret merkezi olduğunu belirtiyor. Kentin, Akdeniz üzerinden Mısır’la bağlantı kurduğunu, bu sayede kültürel etkileşimin güçlü biçimde hissedildiğini aktarıyor.
“Afyon mermerine işlenen bu sahne, Nil ülkesi dışında Mısır tanrılarına adanmış kutsal mekanların dekorasyon programına eşsiz bir ışık tutuyor,”
diyen Talloen, bu ikonografinin Mısır dışındaki örnekler arasında tekil bir nitelik taşıdığını vurguluyor.
Sagalassosluların Mısır tanrılarına tapmadığını, bu motiflerin yalnızca süsleme amacıyla kullanıldığını belirten Talloen, “Bu sahne, Mısır etkisinin sanatsal bir uyarlaması. Kültürel alışveriş, dini bir geçiş değil, estetik bir aktarım biçiminde gerçekleşmiş,” diyor.
Anadolu-Mısır Etkileşiminin Yeni Bir Kanıtı
Talloen’e göre, bu keşif yalnızca sanatsal değil, ekonomik ilişkiler açısından da büyük önem taşıyor. Roma döneminde Sagalassos’tan Mısır’a seramik, şarap ve tarım ürünleri ihraç edildiği; karşılığında balık türleri, kültürel objeler ve sanatsal etkilerin Anadolu’ya taşındığı biliniyor.
Sagalassos’ta bulunan Tutu figürlü mermer levha, bu iki medeniyet arasındaki alışverişin sembolik bir göstergesi olarak görülüyor.
Ayrıca yapılan analizler, levhada kullanılan mermerin Afyonkarahisar bölgesine ait olduğunu ortaya koydu. Böylece eserin, Mısır’dan ithal edilmediği; tamamen yerel bir üretim sonucu ortaya çıktığı da netleşti.
Bu yönüyle Tutu figürü, hem Anadolu’nun sanatsal uyarlama gücünü hem de Roma döneminin kültürel çeşitliliğini gözler önüne seriyor.
Prof. Dr. Talloen, “Sagalassos, Akdeniz havzasında fikirlerin, inançların ve sanatın buluşma noktasıydı. Bu keşif, o dönemin kültürel dinamizmine ışık tutuyor,” sözleriyle bulgunun önemini özetliyor.
Hale Pak aa
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >