Blog
Sibirya Avcýlarý 23.000 Yýl Önce Köpekleri Evcilleþtirmiþ Olabilir
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumSibirya Avcýlarý 23.000 Yýl Önce Köpekleri Evcilleþtirmiþ Olabilir
Köpeklerin kökenini araþtýran çalýþmaya göre, Amerika’ya giden ilk insanlar muhtemelen yanlarýnda kendi köpek arkadaþlarýný getirmiþti.
Son Buzul Çaðý’nýn sonlarýna doðru, taþ uçlu mýzraklarla donanmýþ bir grup insan, kuzeydoðu Sibirya’nýn acý soðuðunda avlarýný takip ettiler. Yanlarýnda onlarla beraber kurt benzeri hayvanlar koþuyordu. Atalarýndan daha uysal ve primat arkadaþlarýnýn avýný avlayýp kampa geri sürüklemelerine yardýmcý olmaya oldukça istekliydiler. Bunlar dünyanýn ilk köpekleriydi. Onlarýn torunlarý hem batý hem de doðuya ilerledi, Avrasya’yý doldurdu ve Amerika yerlilerinin atalarýna Amerika’ya yayýlýrken eþlik etti.
Eski köpeklerden ve insanlardan DNA verilerini birleþtiren yeni bir çalýþmada ortaya konan senaryo bu þekilde. Proceedings of the National Academy of Scienses’da yayýmlanan analiz, köpeklerin nerede ve ne zaman evcilleþtirildiði konusunda yýllardýr süren tartýþmalarý sona erdirmeyi amaçlýyor. Hatta ilk etapta temkinli kurtlarýn nasýl sadýk arkadaþlara dönüþtüðünü açýklamak amaçlanýyor.
Lawrence, Kansas Üniversitesi’nden antropolojik genetikçi ve Amerika’daki eski insanlar konusunda uzman olan Jennifer Raff, ‘’Bu çalýþmayý seviyorum.’’ diyor, ‘’Bulgularý doðrulamak için eski köpeklerden ve insanlardan daha fazla genoma ihtiyaç var ama þimdiden köpeklerin ve insanlarýn hikayelerinin nasýl eþleþtiðini görmek harika.’’
Araþtýrma, evrimsel biyolog Greger Larson’un Oxford Üniversitesi’ndeki ofisinde biralar üzerinden baþladý. Durham Üniversitesi’nde bir zooarkeolog olan Angelo Perri ile bir köpek muammasý üzerine sohbet ediyordu: Kuzey Amerika’daki eski köpeklerin kökenleri, genetik ve arkeolojik kanýtlarýn en az 10.000 yýldýr yaþadýklarýný gösteriyor.
Güney Metodist Üniversitesi’nden arkeolog David Meltzer, köpeklerden ve insanlardan alýnan antik DNA’yý karþýlaþtýrmayý önermek için çalýþmaya dahil oldu. Perri, ‘’Dave, insanlarýn önce Sibirya’dayken ve ardýndan Kuzey Amerika’ya ulaþtýktan sonra nasýl ve ne zaman farklý gruplara ayrýldýðýndan bahsetmeye baþladý.’’ diyor. Köpek DNA’sý benzer modeller gösteriyorsa, bu köpek ve insan hikayeleri eþleþmeye baþladýðýnda ortaya çýkabilir. ‘’Dev bir beyaz tahtaya gittik ve farklý yönlere giden yollar çizmeye baþladýk. Karmaþýk gibi olsa da köpeðin evcilleþme hikayesini bize anlattý.’’
Araþtýrmacýlar, karalamalarýný geliþtirmek için, bazýlarý 10.000 yýl öncesine dayanan, dünyanýn her yerinden 200’den fazla köpeðin daha önce dizilenmiþ mitokondriyal genomlarýný analiz ettiler.
Fosillerde nükleer DNA’dan daha bol olan kýsa diziler olan mitokondriyal DNA, tüm eski Amerikan köpeklerinin A2b olarak adlandýrýlan genetik bir imza taþýdýklarýný ve yaklaþýk 15.000 yýl önce Kuzey Amerika’nýn farklý bölgelerini doldururken dört gruba ayrýldýklarýný gösterdi.
Ekip, bu bölünmelerin zamanlamasý ve konumunun, eski Amerika yerlisi gruplardakine ayna tuttuðunu ortaya çýkardý. Tüm bu insanlar, Sibirya’da yaklaþýk 21.000 yýl önce ortaya çýkan, bilim insanlarýnýn ata Yerli Amerikalýlar olarak adlandýrdýðý grubun torunlarý. Ekip, bu insanlarýn Amerika’ya yaklaþýk 16.000 yýl önce girdiklerinde yanlarýnda köpeklerini getirdiklerini düþünüyor. (Eski Amerika köpekleri en nihayetinde ortadan kayboldu. Avrupalýlar Amerika’ya geldiklerinde yanlarýnda getirdikleri köpekler onlarýn yerini almýþ olabilir.)
Genetik geçmiþin daha da derinlerine inen ekip, A2b köpeklerin yaklaþýk 23.000 yýl önce Sibirya’da yaþayan bir köpek atasýndan geldiðini buldu. Ekip, bu atadan gelme köpeðin muhtemelen antik kuzey Sibiryalýlar olarak bilinen bir genetik gruba ait insanlarla yaþadýðýný tahmin ediyor. 31.000 yýldan daha uzun bir süre önce ortaya çýkan grup, kuzeydoðu Sibirya’nýn nispeten ýlýman bir kesiminde binlerce yýl yaþadý ve sert iklim onlarýn uzak doðuya veya batýya hareket etmesine engel oldu. Bu çevreyi günümüz köpeklerinin doðrudan atasý olan gri kurt ile paylaþtýlar.
Meltzer, ‘’Bu insanlar muhtemelen yerde kürkler üzerinde uyuyorlar, ateþte yeni avladýklarý hayvanlarýn etlerini piþiriyorlardý. Aç bir etobursan ve dev bir mangal kokusu alýrsan, onu kontrol ederdin.’’ diyor.
Köpek evcilleþtirmeye dair önde gelen teori, gri kurtlarýn yiyecek toplamak için insan kamp alanlarýna yaklaþtýklarýný, en az çekingen olanlarýn ise yüzlerce veya binlerce yýl içinde bugün bildiðimiz nazik yavrulara dönüþtüðünü savunuyor. Eðer insanlar yeni kurt popülasyonlarý ile karþýlaþacak kadar uzaklara gittiyse bu teori iþe yaramýyor. Perri, ekibin bulgularý doðruysa, her iki türün de Sibirya’da binlerce yýl nispeten yakýn var olduðunu söylüyor.
Dahasý, genetik kanýtlar eski kuzey Sibiryalýlarýn Amerika’ya göç etmeden önce Amerikan Yerlilerinin atalarýna karýþtýðýný gösteriyor. Eski köpek yetiþtiricileri, daha batýda Avrasya’ya seyahat edenler de dahil olmak üzere diðer insan gruplarýnýn yaný sýra Yerli Amerikalýlar haline gelen soyla hayvanlarý takas etmiþ olabilirler. Bu, köpeklerin neden hem Avrupa’da hem de Kuzey Amerika’da yaklaþýk 15.000 yýl önce ortaya çýktýðýný açýklayabilir. Bu daha önce bilim insanlarýnýn köpeklerin birden fazla kez evcilleþtirildiði yönünde spekülasyon yapmasýna neden olan bir bilmece. Ekip, bunun yerine tüm köpeklerin 23.000 yaþýndaki Sibirya yavrularýndan geldiðini öne sürüyor.
Stockholm’deki Kraliyet Teknoloji Enstitüsü’nde genetikçi olan ve uzun zamandýr köpeklerin Güneydoðu Asya’da evcilleþtirildiðini savunan Peter Savolainen bu konuda daha kibirli konuþuyor. Ekibin Amerika kýtasýna özel olduðunu iddia ettiði A2b imzasýnýn dünyanýn baþka yerlerinde de bulunduðunu söylüyor. Bu, tüm genetik analizi geçersiz kýlýyor ve yeni çalýþma “köpek evcilleþtirilmesi hakkýnda pek bir þey söylemiyor”.
Ancak Raff, Amerika’daki eski insanlar hakkýnda bildiði her þeye dayanarak, araþtýrmanýn temel hikayesinin ‘’doðru olduðunu’’ söylüyor. Yine de mitokondriyal DNA’nýn bir hayvanýn genomunun yalnýzca küçük bir bölümünü temsil ettiðini belirtiyor. ‘’Nükleer DNA olmadan resmin tamamýný dolduramazsýnýz.’’ diyor.
Aynýsý, köpekleri Amerika’nýn uzak bölgelerine yaymýþ olabilecek Amerika Yerlisi atalar için de söylenebilir. Oklahoma Üniversitesi’nde antropoloji öðrencisi olan ve Amerika yerlisi görüþlerini genomik araþtýrmalara dahil etmek için çalýþan Navajo Nation üyesi olan Justin Lund, ‘’Bu çalýþma, gerçekten net bir ilerlemeyi temsil ediyor.’’ diyor, ‘’Ancak bu görüþler, kolonizasyondan önce Amerika’da mevcut olan bilgileri birleþtirmeye baþlayana kadar asla tam anlamýyla tamamlanmýþ sayýlmaz.’’
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >