Bilgisayar simülasyonlarýna göre, Neandertallerin 43.000 ila 38.000 yýl önceki hýzlý yok oluþu, sadece Homo sapiens rekabeti ile açýklanabilir.
Özür dileriz Neandertaller. C: Pascal Goetgheluck
Ýklim bilimciler, önceki inanýþlarýn aksine Neandertal yok oluþuna; ani buzul iklimi deðiþimi ya da Homo sapiens ile melezleþmenin neden olmadýðýný keþfettiler. Yeni süper bilgisayar modeli simülasyonlarýna göre, sadece Neandertaller ve Homo sapiens arasýndaki rekabet Neandertaller’in hýzlý ölümünü açýklayabilir.
Neandertaller Avrasya’da en az 300.000 yýl süre boyunca yaþadýlar. Ardýndan, yaklaþýk 43.000 ila 38.000 yýl önce dünya yüzeyinden aniden silindiler. Bugünün Homo sapiens popülasyonlarýna yalnýzca zayýf genetik izler býraktýlar. Yok oluþlarýnýn, hýzlý dalgalanan iklim koþullarýnýn yaþandýðý dönemin yaný sýra Homo sapiens’in Avrupa’ya geldiði dönem ile örtüþtüðü saptandý. Ancak, bu faktörlerden hangisinin baskýn neden olduðunu belirlemek evrimsel antropolojide en büyük zorluklardan biri olmayý sürdürdü.
Neandertal popülasyonlarýnýn çöküþünde rol oynayan ana nedenin somut olarak saptanabilmesi için matematiksel modellerin kullanýlmasý gerekir. Bu matematiksel modellerin, Neandertaller ve Homo sapiens’in göçlerini, Neandertal ve Homo sapiens arasýndaki etkileþimi, melezleþmeyi ve de deðiþen iklim çevrelerini gerçekçi bir þekilde yansýtmasý gerekir. Bu tarz modeller geçmiþte yoktu.
Þimdi ise yapýlan bir çalýþmadaAxel Timmermann, Avrasya genelinde Neandertal yok oluþuna iliþkin ilk gerçekçi bilgisayar modeli simülasyonunu tanýttý. Binlerce satýr bilgisayar kodundan oluþturulan ve IBS’nin süper bilgisayarý Aleph’te çalýþtýrýlan bu model, Neandertaller ve Homo sapiens’in zamanla deðiþen bir buzul ortamýnda; deðiþen sýcaklýk, yaðýþ ve bitki örtüsü etkisinde nasýl hareket ettiklerini tanýmlayan bir dizi matematiksel denklemi çözümlüyor.
Bu modelde, her iki hominin grubu da ayný besin kaynaklarý için rekabet ediyor. Her iki hominin grubunda küçük oranda bir popülasyonun çiftleþmesine izin veriliyor. Bu model için kilit parametreler, gerçekçi iklim bilgisayar modeli simülasyonlarý ile genetik ve demografik verilerden elde ediliyor.
Timmermann, “Neardertal yok oluþunun itici güçlerini ilk defa ölçerek hesaplayabiliyoruz. Bilgisayar modelinde ani iklim deðiþikliði, çiftleþme ve rekabet gibi süreçlere yön verebiliyorum.” diyor.
Sonuçlar, var olan paleoantropolojik, genetik ve arkeolojik veriler ile karþýlaþtýrýldýðýnda Timmermann, bilgisayar modelinde gerçekçi yok oluþun sadece bir þekilde mümkün olduðunu gösterdi: Homo sapiens, Neandertallere kýyasla besin kaynaklarýna ulaþma açýsýndan ciddi biçimde avantajlý olmalýydý. Bu bilgisayar modeli detaylarý açýkça göstermese de Homo sapiens’in üstünlüðü daha iyi avlanma teknikleri, patojenlere karþý daha iyi direnç ve daha yüksek doðurganlýk oraný gibi nedenlerle açýklanabilir.
Hýzlý Neandertal yok oluþuna tam olarak neyin sebep olduðu uzun süredir tartýþýlýyor. Bu yeni bilgisayar modellemesi yaklaþýmý, rekabetçi dýþlamayý kuzenlerimizin ortadan kayboluþunun muhtemel nedeni olarak tanýmlýyor.
Timmerman, “Neandertaller Avrasya’da yaklaþýk 300.000 yýl yaþadýlar ve yok oluþlarýna denk gelen ani iklim deðiþimlerinin daha kötülerini daha önce deneyimleyip ayak uydurdular. Neandertallerin, tam da Homo sapiens’in Avrupa’ya yayýlmaya baþladýðý zamana denk gelen bir zaman diliminde tamamen yeryüzünden silinmiþ olmalarý tesadüf deðil.”
“Yeni bilgisayar modeli simülasyonlarý, bize kendi türümüzün neden olduðu ilk yok oluþu açýk bir biçimde gösteriyor.”
IBS Ýklim Fiziði Merkezi’nden ekip þimdi ise bilgisayar modelini, megafauna ve daha gerçekçi iklim zorlamalarýný da içermesi için geliþtiriyor. Axel Timmermann þöyle belirtiyor: “Bu alan, iklim bilimcilerin, matematikçiler, genetikçiler, arkeologlar ve antropologlar ile etkileþim halinde olacaðý yeni bir araþtýrma alaný.”
Institute for Basic Science. 20 Mayýs 2020.
Makale: Timmermann, A. (2020). Quantifying the potential causes of Neanderthal extinction: abrupt climate change versus competition and interbreeding. Quaternary Science Reviews, 238, 106331.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >