Diþ plaklarýnda korunmuþ süt proteinleri, antik Moðollarýn inek, sýðýr ve koyun sütü içtiðini gösteriyor.

Günümüzde Moðolistan olan bölgede yaþayan antik insanlar, ineklerden, sýðýrlardan ve koyunlardan süt içiyordu. Yetiþkinlerin laktozu sindirememesine raðmen. Bu bulgular, antik diþ plaklarýndan elde edildi.

Modern Moðollar, inekler, sýðýrlar ve develer de dahil olmak üzere yedi farklý hayvan türünü saðýyorlar. Ancak, sütçülük geleneðinin geçmiþe ne kadar uzandýðýný, bilinen arkeolojik kanýtlardan arýndýrmak zordur. Göçebe yaþam tarzlarý, çöp yýðýnlarýndaki süt yaðlarýný barýndýran eski çömleklerin olmadýðý anlamýna geliyor.

Bu yüzden moleküler antropolog Christina Warinner ve arkadaþlarý, Deer Stone kültürüne ait 22 mezar höyüðündeki iskeletlere incelediler. Bu kültür, MÖ 1300 civarýnda Moðolistan’ýn doðu bozkýrlarýnda yaþayan halka aitti.

Warinner, 16 Þubat’ta Amerikan Bilim Geliþimi Derneði’nin yýllýk toplantýsýnda yaptýðý açýklamada, “Ýskeletlerin diþlerindeki sertleþmiþ diþ plaðý veya tartar, süt proteinlerinin izlerini içeriyordu.” diyor.

Bu proteinler, antik halkýn ineklerin, sýðýrlarýn, keçilerin ve koyunlarýn sütünü içtiðini, ancak günümüzde modern Moðollarýn sütünü saðdýðý deve veya ren geyiðinden süt içmediklerini gösterdi.

Antik Moðollarýn DNA’sý, yetiþkinlerin laktozu sindiremediklerini de ortaya koydu. Bunun yerine, Deer Stone insanlarý, modern Moðollar gibi, laktozu parçalamak için baðýrsak mikrobiyomu olarak bilinen baðýrsak içindeki bakterilere güvenmiþ olabilirler.

Warinner’ýn ekibi ilk olarak, MÖ 3.000 yýlýna ait Avrupa Bronz Çaðý iskeletlerinin diþ tartarýnda süt proteinleri tespit etti. Sertleþmiþ diþ plaðý, bir kiþinin yaþamýnda süt içmekten, polen solumaya ve hatta tozlu sanatsal bir ortamda çalýþmaya kadar her türlü olaya iliþkin küçük kanýtlarý koruyabiliyor.

Science News. Carolyn Gramling. 17 Þubat 2019.