Kültür Varlýklarý ve Müzeler Genel Müdürlüðü internet sitesinde yer alan bilgilere göre Türkiye’nin 2014 yýlýnda en çok ziyaret edilen müzelerini kabaca tanýtarak derledik. Siz Türkiye’nin en çok ziyaret edilen müzelerinden kaçýný gezdiniz?

1- Ýstanbul Ayasofya Müzesi (3.574.043 Ziyaretçi)

Dünya mimarlýk tarihinin günümüze kadar ayakta kalmýþ en önemli anýtlarý arasýnda yer alan Ayasofya, Doðu Roma Ýmparatorluðu’nun Ýstanbul’da yapmýþ olduðu en büyük kilise olup ayný yerde üç kez inþa edilmiþtir. Ýlk yapýldýðýnda Megale Ekklesia (Büyük Kilise) olarak adlandýrýlmýþ, 5. yüzyýldan itibaren ise Ayasofya (Kutsal Bilgelik) olarak tanýmlanmýþtýr. Ayasofya Bizans Ýmparatorluðu boyunca hükümdarlarýn taç giydiði, baþkentin en büyük kilisesi olarak katedral iþlevi görmüþtür.

Birinci kilise, Ýmparator Konstantios (337-361) tarafýndan 360 yýlýnda yapýlmýþtýr. Ýkinci Kilise, Ýmparator II. Theodosios (408-450) tarafýndan 415 yýlýnda yeniden inþa ettirilmiþtir. Günümüz Ayasofya’sý ise Ýmparator Justinianos (527-565) tarafýndan dönemin iki önemli mimarý olan Miletos’lu (Milet) Ýsidoros ile Tralles’li (Aydýn) Anthemios’a yaptýrýlmýþtýr. Tarihçi Prokopios’un aktardýðýna göre, 23 Þubat 532 yýlýnda baþlayan inþa, 5 yýl gibi kýsa bir sürede tamamlanmýþ ve kilise 27 Aralýk 537 yýlýnda törenle ibadete açýlmýþtýr. Kaynaklarda, Ayasofya’nýn açýlýþ günü Ýmparator Justinianos’un, mabedin içine girip, “Tanrým bana böyle bir ibadet yeri yapabilme fýrsatý saðladýðýn için þükürler olsun” dedikten sonra, Kudüs’teki Hz. Süleyman Mabedi’ni kastederek “Ey Süleyman seni geçtim” diye baðýrdýðý geçer.

2- Ýstanbul Topkapý Sarayý Müzesi (3.553.078 Ziyaretçi)

Fatih Sultan Mehmed’in 1453 yýlýnda Ýstanbul’u fethetmesinden sonra 1460 yýllarýnda yapýmýna baþlanan ve 1478 yýlýnda tamamlanan Saray; Marmara Denizi, Ýstanbul Boðazý ve Haliç arasýndaki tarihi Ýstanbul yarýmadasýnýn ucundaki Sarayburnu’nda bulunan Doðu Roma akropolü üzerindeki 700.000 metrekarelik bir alan üzerine kurulmuþtur. Fatih Sultan Mehmed’den itibaren otuzbirinci padiþah Sultan Abdülmecid’e kadar yaklaþýk dört yüz yýl süreyle imparatorluðun idare, eðitim ve sanat merkezi olarak kullanýlmýþtýr. 19.yüzyýlýn ortalarýnda hanedanýn Dolmabahçe Sarayý’na taþýnmasý ile terkedilmiþ olmasýna raðmen önemini her zaman korumuþtur.
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluþundan sonra, 3 Nisan 1924 yýlýnda müze haline getirilen ve Cumhuriyet’in ilk müzesi olan Topkapý Sarayý Müzesi, günümüzde yaklaþýk 400.000 metrekarelik bir alan kaplamaktadýr. Kara tarafýndan Fatih’in yaptýrdýðý Sur-i Sultani, deniz tarafýndan ise Doðu Roma surlarý ile þehirden ayrýlan Topkapý Sarayý, mimari yapýlarý, koleksiyonlarý ve yaklaþýk 300.000 arþiv belgesi ile dünyanýn en büyük saray-müzelerinden biridir.

3- Konya Mevlana Müzesi (2.075.056 Ziyaretçi)

Bugün müze olarak kullanýlmakta olan Mevlâna Dergâhý’nýn yeri, Selçuklu Sarayý’nýn Gül Bahçesi iken bahçe, Sultan Alâeddin Keykubad tarafýndan Mevlâna’nýn babasý Sultânü’l-Ulemâ Bâhaeddin Veled’e hediye edilmiþtir. Sultânü’l-Ulemâ 12 Ocak 1231 tarihinde vefat edince türbedeki bugünkü yerine defnedilmiþtir. Bu defin gül bahçesine yapýlan ilk defindir.

Sultânü’l-Ulemâ’nýn ölümünden sonra kendisini sevenler Mevlâna’ya müracat ederek babasýnýn mezarýnýn üzerine bir türbe yaptýrmak istediklerini söylemiþlerse de Mevlâna “Gök kubbeden daha iyi türbe mi olur” diyerek bu isteði reddetmiþtir. Ancak kendisi 17 Aralýk 1273 yýlýnda vefat edince Mevlâna’nýn oðlu Sultan Veled Mevlâna’nýn mezarý üzerine türbe yaptýrmak isteyenlerin isteklerini kabul etmiþtir. “Kubbe-i Hadra” (Yeþil Kubbe) denilen türbe dört fil ayaðý (kalýn sütun) üzerine 130.000 Selçukî dirhemine Mimar Tebrizli Bedrettin’e yaptýrýlmýþtýr. Bu tarihten sonra inþaî faaliyetler hiç bitmemiþ 19. yüzyýlýn sonuna kadar yapýlan eklemelerle devam etmiþtir.

Mevlevî Dergâhý ve Türbe 1926 yýlýnda “Konya Âsâr-ý Âtîka Müzesi” adý altýnda müze olarak hizmete baþlamýþtýr.1954 yýlýnda ise müzenin teþhir ve tanzimi yeniden gözden geçirilmiþ ve müzenin adý “Mevlâna Müzesi” olarak deðiþtirilmiþtir.

4- Ýstanbul Topkapý Sarayý – Harem Dairesi (1.068.275 Ziyaretçi)

Topkapý Sarayý Harem Dairesi, padiþah, valide sultan, padiþah kadýnlarý, çocuklarý, kýz ve erkek kardeþleri ile hizmetli cariyelerin ve Harem’in koruyucusu Kara Aðalarýn yaþam alanýydý. Hanedanýn özel ve yasaklanmýþ yeri olan bu yapýlar topluluðu, 16. yüzyýldan 19. yüzyýl baþlarýna kadar çeþitli dönemlerinin üslubunda örnekler içeren ve mimarlýk tarihi açýsýndan son derece önemli bir komplekstir. Her padiþah döneminde yapýlan eklemelerle geniþleyen Harem’de günümüzde, yaklaþýk 300 oda, 9 hamam, 2 cami, 1 hastane 1 çamaþýrlýk ve çok sayýda koðuþ bulunur.

5- Antalya Demre Müzesi (531.970 Ziyaretçi)

Ý.S. 3. yüzyýlýn ikinci yarýsýnda Patara’da doðup Myra’da piskoposluk yapmýþ olan Aziz Nikolaos’ýn saygýn dini kiþiliði öldükten sonra aziz mertebesine ulaþmasýný saðlamýþ, baþta eski Rusya Çarlýðý olmak üzere Avrupa’nýn birçok ülkesinin en popüler azizi olmuþtur. Almanya’m Freiburg, Ýtalya’nýn Bari ve Napoli kentleri ile tüm Sicilya adasýnda özel saygý duyulan Aziz Nikolaos, Hollanda ve ingiliz dillerinde Santa Klaus olarak tanýnmýþ, bunlar sayesinde Amerika’da da sevilerek New York’u koruyan azizlerden biri sayýlmýþtýr. Avrupa’nýn kuzey ülkelerinde çocuklarýn koruyucusu ve sevindiricisi Noel Baba geleneði Aziz Nikolaos inancýyla bütünleþtirilerek yarý dini ve çok popüler efsanevi bir tipin yaratýlmasýna sebep olmuþtur. Aziz Nikolaos Kilisesi, Bizans sanat tarihinin önemli bir anýtý mimari üslubu ve süslemesiyle Orta Bizans Dönemi’nin en seçkin örneðidir.

6- Ýstanbul Arkeoloji Müzeleri (449.881 Ziyaretçi)

Ana bina, Osman Hamdi Bey tarafýndan 1891 yýlýnda yapýmýna baþlanmýþ, 1902 ve 1908 yýllarýndaki ilavelerle bugünkü durumuma gelmiþtir. Mimari Alexadre Vallaury’dir. Binanýn dýþ cephesi Ýskender Lahti ve Aðlayan Kadýnlar lahitlerinden esinlenerek yapýlmýþtýr. Ýstanbul’daki Neoklasik yapýlarýn güzel bir örneðidir. Daha sonra yapýlan ek bina ise altý katlýdýr ve zemin altýndaki iki kat depolama alaný, diðer dört katý sergileme amaçlý kullanýlmaktadýr.Eski Þark Eserleri Müzesi, 1883 yýlýnda Osman Hamdi Bey tarafýndan Sanayi-i Nefise (Güzel Sanatlar Okulu) olarak yaptýrýlan bina 1917-1919 ve 1932-1935 yýllarý arasýnda yapýlan çalýþmalarla müze olarak düzenlenmiþtir. Çinili Köþk Müzesi ise Fatih Sultan Mehmet tarafýndan 1472 tarihinde yaptýrýlmýþ olup, Ýstanbul’daki en eski Osmanlý sivil mimarlýk örneklerinden birisidir. 1875-1891 yýllarý arasýnda Müze-i Hümayun (Ýmparatorluk Müzesi) olarak kullanýlmýþtýr.

7- Ýstanbul Kariye Müzesi (302.815 Ziyaretçi)

Kariye eski Yunanca kent dýþý (kýrsal alan) anlamýndaki Khora sözcüðünün Türkçeleþmesidir. 5. yy.’da yapýlan þehir surlarýndan önce sur dýþýnda bir þapelin varlýðý bilinmekte olup, bu þapelin yerine ilk Khora Kilisesi, Justinianus tarafýndan (527–565) yeniden yaptýrýlmýþtýr. 1453 yýlýnda Ýstanbul’un fethinden sonra Kilise olarak kullanýlmýþ, 1511 Vezir Hadým Ali Paþa tarafýndan camiye çevrilmiþtir.1945 yýlýnda müzeye dönüþtürülmüþtür.

8- Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi (273.551 Ziyaretçi)

Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Atpazarý olarak isimlendirilen semtte, Ankara Kalesi’nin dýþ duvarýnýn güneydoðusundaki yeni iþlev verilerek düzenlenmiþ iki Osmanlý yapýsýnda yer alýr. Bu yapýlardan biri Mahmut Paþa Bedesteni, diðeri Kurþunlu Han’dýr. Ankara’da ilk müze, Kültür Müdürü Mübarek Galip Bey tarafýndan 1921 yýlýnda kalenin Akkale olarak isimlendirilen kýsmýnda kurulmuþtur.

9- Ankara Cumhuriyet Müzesi (247.256 Ziyaretçi)

Cumhuriyet Müzesi, II. Türkiye Büyük Millet Meclisinde binasýnda yer almaktadýr. II. Türkiye Büyük Millet Meclisi binasý 1923 yýlýnda Mimar Vedat Tek tarafýndan Cumhuriyet Halk Mahfeli olarak tasarlanmýþ ve inþa edilmiþtir. Ancak, I.Türkiye Büyük Millet Meclisi binasý yeterli gelmeyince Atatürk’ün talimatýyla bu binanýn iþlevi deðiþtirilerek Meclis binasý olarak düzenlenmiþ ve 18 Ekim 1924’te hizmete açýlmýþtýr.Bina, bodrum üzerine iki kat olarak kesme taþtan inþa edilmiþtir. Pencerelerde görülen kemerler, cephelerdeki çini panolar, geniþ saçaklar, Osmanlý ve Selçuklu motiflerinin kullanýldýðý kalem iþi süslemeli ahþap tavanlar “Cumhuriyet Dönemi” mimarisini yansýtmaktadýr. II. Türkiye Büyük Millet Meclisi binasý iþlevini 27 Mayýs 1960 tarihine kadar 36 yýllýk bir dönem boyunca sürdürmüþtür.

10- Nevþehir Hacýbektaþ Müzesi (228.552 Ziyaretçi)

Hacý Bektaþ Veli Külliyesi,13.yüzyýlda, Türk mutasavvýfý Hacý Bektaþ Veli tarafýndan kurulmuþ, eklemeler ve onarýmlarla bugünkü þeklini almýþtýr.1248 yýlýnda Horasanda doðduðu ve 1337 yýlýnda eski adý Sulucakarahöyük olan bugünkü Hacýbektaþ’ta hakka yürüdüðü kabul edilen Hacý Bektaþ Veli, Hoca Ahmet Yesevi ocaðýnda yetiþmiþ daha sonra Ýran, Irak, Arabistan ve Suriye üzerinden Anadolu’ya gelmiþtir. Mimarlýk tarihi yönünden M.13. yy. ve 20.yüzyýllar arasýnda tamamlanmýþ olan Hacýbektaþ Veli Dergahý, tarihsel süreç, içinde birçok kez restorasyon(onarým) görmüþtür. Mimari terminoloji bakýmýndan, külliyeden daha ziyade bir manzume niteliði taþýmaktadýr. Dergah 30 Kasým 1925 tarihinde T.B.M.M’nin 677 sayýlý kanunuyla diðer tekke ve zaviyeler birlikte kapatýlmýþ, Vakýflar Genel Müdürlüðü tarafýndan hazýrlanan bir restorasyon projesi dahilinde 1957-1964 yýllarý arasýnda onarýmý yapýlmýþ ve 16 Aðustos 1964 tarihinde Etnografya Müzesi biçiminde düzenlenerek, ziyarete açýlmýþtýr.

ayasofyamuzesi.gov.tr
topkapisarayi.gov.tr
kulturvarliklari.gov.tr
antalyamuzesi.gov.tr
hacibektas.gov.tr