Blog
Tutankamon’un Demir Hançeri Muhtemelen Anadolu’da Yapýlmýþ
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorum
Demir metalurjisinin yaygýn bilgisinden önce gelen demir nesneler, araþtýrmacýlarý daha eski nesnelerin meteorit demirden geldiðine inanmaya yönlendirdi.
Erman Ertuðrul - www.arkeofili.com
Firavun Tutankamon’un Demir çaðýndan önceye tarihlenen meteorit hançeri, muhtemelen Anadolu’da yapýlmýþ ve Mitanni kralý hediye etmiþ.
Amarna Mektuplarý olarak bilinen 3.400 yýllýk bir dizi tablete göre, Tutankamon’un dedesi III. Amenhotep’e, Anadolu’daki Mitanni kralý tarafýndan, firavun kýzýyla evlendiðinde verilen altýn kýnlý demir bir hançerden söz ediliyor. Ayrýca yapýlan kimyasal analizler de bu bulguyu destekliyor.
Bir araþtýrma ekibi yakýn zamanda Tutankamon’un mezarýnda bulunan bir demir hançeri X-ray taradý ve metali bir göktaþýndan gelen nesnenin nasýl yapýldýðýný anlamaya çalýþtý. Araþtýrmacýlar hançerin düþük sýcaklýkta dövülerek oluþturulduðundan þüpheleniyorlar ama Mýsýr’da üretildiðini düþünmüyorlar.
Arkeologlar 1920’lerde Tutankamon’un Krallar Vadisi’ndeki mezar odasýna girdiklerinde, firavunun gömülü ihtiþamý arasýnda 30 cm uzunluðunda bir hançer buldular. Býçaðý demirden yapýlmýþtý. Ancak Demir Çaðý’nýn Tutankamon’un ölümünden bir yüzyýl sonrasýna kadar baþlamadýðý düþünüldüðünde bu oldukça þaþýrtýcý bir keþif.
Demir metalurjisinin yaygýn bilgisinden önce gelen demir nesneler, araþtýrmacýlarý daha eski nesnelerin meteorit demirden geldiðine inanmaya yönlendirdi. Yani bunlar, uzaydan düþen ve daha sonra Dünya’da dövülen metal parçalarýydý.
Bu objeler Mýsýr’da ve ötesinde çok deðerliydi. Örneðin Türkiye’de bulunan meteorit bir hançer, Tutankamon’un doðumundan 1.000 yýl önce, Erken Tunç Çaðý’na tarihleniyor. Hançerin yaný sýra Tutankamon, demir bir kafa baþlýðý ve demir bir bilezikle gömülmüþtü.
2016’da yapýlan bir araþtýrma, firavunun hançerinin demirinin olasý meteoritik kökenini doðruladý, ancak geldiði göktaþý türü ve nasýl dövüldüðü hakkýnda sorular ortada kaldý. Ýþte bu ay Meteoritics & Planetary Science dergisinde yayýmlanan yeni çalýþma burada devreye giriyor.
Japonya’daki Chiba Institute of Technology’de araþtýrmacý olan ortak yazar Tomoko Arai, “Hançerin üretimini ve kökenini anlamak için, hançer için yerinde temassýz, tahribatsýz iki boyutlu kimyasal analiz gerçekleþtirdik.” diyor.
Araþtýrmacýlar, demir, nikel, manganez ve kobalt konsantrasyonlarýný ortaya çýkaran X-ýþýnlarýný parlatarak býçaðýn temel yapýsýný haritaladýlar. Býçaktaki kararmýþ noktalarda kükürt, klor, kalsiyum ve çinko buldular. Ancak mevcut öðeler kadar ilginç olan þey, bu öðelerin daðýlýmýydý.
Arai, “Hançerin her iki tarafýnda yer yer çapraz çizgili bir doku olduðunu fark ettik, bu da oktahedrit demir göktaþýna özgü Widmanstätten yapýsýný akla getiriyor. Bu bizim için olaðan üstü bir andý.” diyor.
Widmanstätten deseni (adýný Avusturyalý bir mineralogdan almýþtýr), nikelin objeler boyunca nasýl daðýldýðýnýn neden olduðu, bazý metalik göktaþlarýnda bulunan dikkate deðer bir etkidir. Tutankamon’un silahýndaki desenin varlýðý, hançerin en büyük demir göktaþlarý grubu olan bir oktahedritten yapýldýðýný gösteriyor.
Ekip, element analizinde gördüklerini doðrulamak için Tutankamon’un hançerindeki deseni, Japon göktaþý Shirahagi’deki desenle karþýlaþtýrdý. Shirahagi, Taisho Ýmparatoru tarafýndan satýn alýnan bazý Japon kýlýçlarýndaki demirin kaynaðýydý. Görünüþe göre oktahedritler her yerde monarþilerin gözdesi.
Desenin eski Mýsýr hançerindeki varlýðý da onun nasýl yapýldýðýna dair ipuçlarý veriyor. Ekip, makalelerinde, demir çok yüksek bir sýcaklýða getirilirse, Widmanstätten deseninin ortadan kalkacaðýný yazdý. Arai, “Ayrýca yüzeyde yer yer küçük siyah lekeler bulduk. Ýlk baþta pas olduklarýný düþündük. Ancak bunlarýn, genellikle oktahedrit demir göktaþlarýnda kapanýmlar olarak ortaya çýkan demir sülfür olduklarý ortaya çýktý.” diyor.
Arai, ince Widmanstätten deseninin yaný sýra demir sülfürün varlýðýnýn, hançerin nispeten düþük bir ýsýyla dövüldüðünü gösterdiðini söylüyor – 950° Santigrattan (1.742° Fahrenheit) daha düþük.
Kimyasal analiz, hançerin kökenine dair ipucu vermese de ekip, MÖ 14. yüzyýlýn ortalarýnda eski Mýsýr’daki diplomatik faaliyetleri belgeleyen Amarna Mektuplarý olarak bilinen 3.400 yýllýk bir dizi tablete yöneldi.
Mektuplarda, Tutankamon’un dedesi III. Amenhotep’e, Anadolu’daki Mitanni kralý tarafýndan, firavun kýzýyla evlendiðinde verilen altýn kýnlý demir bir hançerden söz ediliyor.
​
Yani belki de Tutankamon’un uzay hançeri, Anadolu’dan alýnan bir aile yadigarýydý. Araþtýrmacýlarýn element analizi ayrýca, hançerin kabzasýndaki deðerli taþlarýn, Mitanni’de yaygýn olarak kullanýlan, ancak daha sonra Mýsýr’da bilinmeyen kireç sýva ile yapýþtýrýldýðýný gösterdi.
Arai, gelecekteki çalýþmalarýn býçaðýn bu deðerlendirmesini daha fazla doðrulamaya yardýmcý olacaðýný söylüyor.
Gizmodo. 18 Þubat 2022.
Makale: Matsui, T., Moriwaki, R., Zidan, E., & Arai, T. (2022).
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >